A taxa turística non resolve o problema da turistificación dos territorios e cidades. Non foi así nos lugares onde se implantou esta medida nas súas diferentes formas e non será así na CAV, Gipuzkoa e Donostia-San Sebastián.

Cataluña e as Illas Baleares son os únicos territorios do Estado que teñen unha taxa turística de referencia. Os turistas pagan unha taxa de entre un euro e catro euros por cada noite de aloxamento, segundo os datos facilitados. É evidente que os problemas de turistificación destes territorios non se solucionaron coa medida. En Europa, existen medidas similares en diferentes cidades e territorios de 21 países. Nalgúns casos págase un importe fixo por noite e noutra unha porcentaxe da factura do aloxamento. En Roma, a taxa sitúase no sete euros por noite.

Durante moitos meses está a traballarse desde distintas administracións no tema da taxa turística e estanse difundindo publicamente nos medios de comunicación ideas, vontades e rumores. Con todo, non lles está resultando fácil levar á práctica o suposto consenso. De feito, as discrepancias entre as administracións están en dous puntos: quen debe recadar e xestionar o diñeiro recadado a través da taxa turística (1) e a que fin debe destinarse ese ingreso. Noutras palabras: por que e para que se quere implantar a taxa turística (2).

A través dos medios de comunicación, como sempre, soubemos que se está traballando co “sector”. O que se coñece como “sector” son empresas e investidores de interese económico no turismo. Non participan as persoas afectadas por este modelo turístico omnipresente. Non participan asociacións veciñais, sindicatos ou movementos sociais que abordan o tema. Traballan conxuntamente, pero é unha colaboración entre quen comparten o crecemento ilimitado do turismo e a vontade de turistificación de todo o territorio.

San Sebastián non pode recibir máis turismo do que recibe na actualidade. O modelo turístico e urbano vixente está a causar importantes danos na vida e as condicións de vida dos donostiarras. O aumento dos prezos da vivenda está a provocar unha masiva expulsión da cidade, especialmente dos máis novos. A estrutura económica da cidade está a cambiar, aumentando o peso dos sectores relacionados co turismo, sectores con alta precariedade (hostalaría, aloxamentos, comercio e limpeza). A privatización do espazo urbano e a mercantilización das iniciativas culturais están a pór en perigo as redes comunitarias e a vida veciñal. Atraer máis turismo non é unha necesidade prioritaria para os donostiarras. É traballar cos recursos públicos para o interese privado duns poucos. A taxa turística utilízase habitualmente para a promoción turística, e por iso non queremos taxas, si é para destinar máis diñeiro público a ese fin. Trataríase dunha medida para aumentar o problema, máis que para solucionalo.

Outra función que se outorga ás taxas turísticas é a de “vixiar” os lugares e espazos que atraen aos turistas. Dise que se utiliza para “reparar” as contornas naturais, os elementos do patrimonio arquitectónico, as zonas antigas, os portos, etc., que sofren os desprazamentos dos turistas, os residuos e outros desgastes. Na práctica, para ofrecer infraestruturas (parkings, pasarelas...) ou servizos directamente dirixidos aos turistas (puntos de información, paneis...) ao redor destes atractivos. Os danos máis graves do turismo masivo, que se producen na poboación autóctona, tampouco se poden palpar. Á fin e ao cabo, o obxectivo segue sendo asegurar a boa experiencia do turista e fomentar a senda de crecemento do turismo, non influír na situación dos nativos.

Por tanto, trátase dunha lectura clara da plataforma Bizilagunak. A taxa turística, tal e como está exposta, non resolve o problema. É máis, pode provocar un empeoramento do problema. Crea consenso entre as forzas políticas que abren o camiño á turistificación da nosa cidade, precisamente porque responde plenamente á súa actividade até o momento. Venden a turistificación como un instrumento para tomar medida fronte á cidadanía, pero mentres tanto seguen traballando polo crecemento turístico, polos poucos que se están enriquecendo á conta das condicións de vida dos demais. Trátase, principalmente, dun instrumento para lexitimar a paradigma do crecemento turístico.

Como sospeitamos que imos coñecer a aplicación da taxa, gustaríanos, con todo, engadir unha proposta á mesa. Si establécese, en lugar de utilizar Fitur para levar a decenas de políticos e amigos, pagar reportaxes públicas a medios de comunicación estranxeiros ou pagar campañas de mercadotecnia anuais, utilicémoslo para políticas sociais de ingresos. Invertamos en políticas de freado da expulsión dos donostiarras, en paralizar a emerxencia da vivenda, en garantir unhas condicións de traballo dignas, en protexer contornas de valor ecolóxico, en promover a vida veciñal, en proxectos culturais de abaixo a arriba... Estas son as inquietudes e necesidades de quen vivimos e queremos vivir en Donostia. E atraer máis turismo non supón unha mellora dos mesmos como vimos nos últimos anos. Chegou a hora de tomar medidas cara ao decrecimiento turístico e ante as autoridades que non queren ver, cada vez hai máis poboación que está a acumular forzas.

Con BiziLagun, plataforma de donostiarras preocupada polo modelo turístico.

Membro da plataforma Bizilagunak de San Sebastián.