En palabras da directora da organización, Patricia Bárcena, “as persoas que antes da emerxencia sanitaria atopábanse en situación de vulnerabilidade están a sufrir especialmente as consecuencias sociais e económicas da crise. Do mesmo xeito que o resto das persoas, poden contaxiarse da enfermidade. Pero, ademais, a precariedade das súas vidas está a aumentar estes días”.

Neste sentido, Bárcena considera que as eleccións do 12 de xullo “supoñen unha oportunidade para que o Parlamento Vasco e o Goberno Vasco que se constitúan tras o proceso electoral adopten unha serie de compromisos que garantan os dereitos das persoas migrantes residentes na CAPV. Así como a ter en conta as necesidades específicas deste colectivo nos plans económicos e sociais que elaboren a partir de agora para facer fronte ao Covid-19".

A asociación fixo tres propostas concretas: unha, garantir o acceso aos dereitos, servizos e recursos públicos de todas as persoas que chegan á CAV solicitando asilo; dous, acoller a persoas e persoas refuxiadas que solicitan protección internacional na CAV e facilitar a súa integración social; e tres, esixir ao Goberno español que poña en marcha medidas para regularizar de forma excepcional os dereitos das persoas estranxeiras en situación irregular. En opinión de CEAR, “hai que crear un novo modelo de xestión das migracións, flexible, áxil e eficiente”.

Efectos do COVID-19

Durante o peche, a actividade administrativa paralizouse practicamente na súa totalidade. Así, ampliouse a estancia nos lugares de acollida xestionados pola organización a varias persoas, pero desde o momento no que se iniciaron as comunicacións dos expedientes de asilo, “as persoas solicitantes teñen un prazo de quince días para saír dos servizos de acollida e do programa de asilo estatal. Así, non puideron buscar un lugar de residencia, salvo en contadas excepcións, non teñen dereito a prestacións sociais públicas, non puideron preparar unha solución social ou laboral, nin teñen dereito ao Ingreso Mínimo Vital.

Antes do inicio do estado de alarma había moitos demandantes traballando, pero agora perderon postos de traballo, sobre todo no ámbito dos servizos e da vixilancia. Na actualidade non dispoñen de ningún recurso que lles permita mantelos nestes tempos de recesión. Tamén se suspenden as cualificaciones profesionais.

Os soños de Gael

Gael Isaad (20 anos, Costa do Marfil) saíu fuxindo do seu país cando era neno e, durante dez anos, percorreu doce países africanos, até chegar finalmente por mar a Europa.

Aquí creou unha nova vida. Estuda español para sacar o graduado escolar e estuda hostalaría. Xogou a fútbol en varios equipos e, dunha vez por todas, sente tranquilo.

Pouco antes do inicio do confinamento, denegóuselle o asilo e, por tanto, o acceso ao programa nacional de acollida. “É unha situación moi difícil. Agora teño que empezar de cero. Non quero volver ao meu país; nos últimos dez anos tentei esquecer os males e crear unha nova vida. E que queren facer agora?”, pregunta Gael. “O único que me poden quitar, os meus soños: traballar, fútbol, formar unha familia e, algún día, crear unha asociación para persoas que se atopan nunha situación similar á que eu vivín na rúa”. Gael non é o único a quen se lle negou o asilo. No Estado español só admítense un 5% das solicitudes de protección internacional.

Erika e Eduardo son solicitantes de asilo procedentes de Colombia. Fai un par de anos chegaron á CAV acompañados dos seus tres fillos. “Tiñamos unha vida cómoda, coas nosas carreiras e coa nosa familia. Fomos porque a situación non era segura e empezamos de cero”, explica Erika. A pesar de ter carreiras profesionais en Colombia, aquí non poden homologalas, polo que tiveron que volver formarse. Pero esta emerxencia sanitaria ha volto a deter as súas vidas. https://youtu.be/6gkddY0XCl4

Fuxindo de América Latina

Segundo datos do Ministerio do Interior español, 4.826 persoas solicitaron asilo na CAV o ano pasado, das cales 3.395 fixérono en Bizkaia, 891 en Álava e 540 en Gipuzkoa. En comparación coa situación de 2018, triplicouse a cifra, xa que nese ano rexistráronse na CAV 1.595 solicitudes.

De todas as solicitudes de asilo presentadas en 2019, CEAR-Euskadi atendeu case á metade (2.328), sendo as principais nacionalidades as seguintes: Venezuela, Nicaragua, Colombia e Honduras.

A pesar de que no ano 2020 pecháronse as fronteiras e suspendéronse as tramitacións de asilo debido ao Covid-19, no cinco primeiros meses do ano rexistráronse na CAPV 1.124 solicitudes de asilo: 688 en Bizkaia, 298 en Álava e 138 en Gipuzkoa.

O perfil de nacionalidade dos solicitantes tampouco variou: a maioría son latinoamericanos, novos, de 18 a 35 anos. Non hai datos desagregados por sexo, pero en xeral as porcentaxes son bastante parecidos (a porcentaxe de mulleres que solicitan asilo é lixeiramente inferior ao dos homes).