Iñigo Cabacas Liceranzu foi asasinado por un pelotazo da Ertzaintza o 5 de abril de 2012 e, tras seis anos e medio de cárcere, abriuse xuízo por este caso. A primeira sesión do xuízo iniciouse coas declaracións do seis ertzainas acusados de “asasinato por imprudencia grave” o pasado 15 de outubro e desde entón pasaron polo Xulgado de Xustiza de Bilbao numerosas testemuñas (axentes da Ertzaintza, persoas da rúa e sanitarios que atenderon a Cabacas, entre outros). Nas catorce sesións nas que vai participar no xuízo declararán en total máis de 100 persoas e a partir do martes 6 de novembro tomarán a palabra os expertos.

Para cando se celebrou o terzo do xuízo, presentáronse dúas versións contraditorias: a das testemuñas e a da maioría dos axentes procesados que participaron no operativo da Ertzaintza que causou a morte de Cabacas. As versións de varios cidadáns declarados como testemuñas din que non houbo feitos que xustificasen a agresión policial, que os ertzainas iniciaron a carga sen previo aviso, que dispararon de fronte e a “golpear”, que tras ferir a Cabacas os axentes non escoitaron as peticións de ambulancias da xente e que se utilizou a violencia contra as persoas que se achegaron en busca de axuda. Os ertzainas imputados, pola súa banda, aseguraron que a policía operativa era "correcta e axeitada" e que era "a única forma de tomar o control" ante unha multitude de persoas.

Con todo, o ex axente que actuou como oficial no operativo daquela noite no que resultou ferido Cabacas apartouse da versión principal facilitada pola maioría dos ertzainas e asegurou que, aínda que non era partidario de entrar na praza, seguiu as instrucións de UGARTEK, xefe de operacións na sede de Deusto (Bilbao). Segundo esta testemuña, a pesar de actuar como oficial no operativo, puido entender que a responsabilidade dos feitos recaía nos seus superiores xerárquicos. Desde a declaración deste ex ertzaina, o resto de axentes e altos cargos da Ertzaintza utilizaron a estratexia para atribuír a responsabilidade dos feitos a este axente.

Testemuño acordado

Na sexta xornada do xuízo celebrado o pasado 24 de outubro, o testemuño dun axente que estaba a facer declaracións que reforzaban a versión defendida pola maioría dos ertzainas deu un xiro á pregunta da acusación particular. Ao ser preguntado por si reuniuse con avogados do Goberno Vasco ou con mandos da Ertzaintza para preparar o testemuño, o axente respondeu afirmativamente e deu por finalizada a declaración.

A pesar deste testemuño, os ertzainas que pasaron polo xulgado mantiveron a súa estratexia inicial nas próximas sesións, responsabilizándose ao oficial de responsabilidade operativa. Ademais, o avogado dos ertzainas acusados puxo en marcha outra estratexia que impide determinar a responsabilidade dos axentes na actuación policial. Na oitava sesión do 30 de outubro, por exemplo, o 5 de abril de 2012 varios axentes que viaxaban na mesma furgoneta declararon que non tiñan nada que ver coa morte de Cabacas. Segundo explicou o xornalista de Berria Gotzon Hermosilla, que segue o caso, “os avogados dos ertzainas acusados están a tentar demostrar que os axentes doutras furgonetas tamén interviñeron no canellón xunto á rúa María Díaz de Haro, o que dificultaría a responsabilidade dos ertzainas que os defenden, pero até agora non tiveron moito éxito”.

Limpeza de escopetas e probas

Na novena sesión do 31 de outubro, antes de dar paso ás declaracións dos expertos, un dos últimos ertzainas declarados testemuñas insistiu en que a responsabilidade do sucedido era do oficial do operativo. Esta testemuña acusou ao axente, que era o responsable local, de actuar de forma incorrecta.

Na mesma sesión declarou tamén Raúl Otaola, xefe da comisaría de Deusto, quen recoñeceu que non dera a orde de non limpar as escopetas utilizadas no operativo. Asegurou que non sabía que as feridas de Cabacas eran "tan graves" e engadiu que non pensaba que a non limpeza das escopetas podería axudar a esclarecer o caso. Ademais, asegurou que “non o sabía con certeza” se se abriu unha investigación sobre o caso.

Escala de responsabilidades e impunidade de altos cargos

A familia de Cabacas e a plataforma Xustiza para Iñigo Cabacas denunciaron desde o primeiro momento que non todos os responsables do asasinato sentarán no banco dos acusados, como o ertzaina UGARTEKO, que estaba a cargo da operación policial. Neste sentido, a avogada Laia Serra, que veu desde os Países Cataláns para exercer de observadora, subliñou que existe unha escala de responsabilidade na Ertzaintza. A Noticia recolle as súas declaracións: “Este xuízo non se pode converter nunha cuestión para saber quen apertou a escopeta. Aquí hai responsabilidades graduadas, e os policías xerais teñen a responsabilidade orgánica. A súa misión é evitar efectos letais ou prexudiciais. Esta variable necesita toda a nosa atención e esperamos que os tribunais tamén a teñan en conta”.

O sindicato de ertzainas Erne, pola súa banda, puxo no punto de mira dunha nota que fixo pública a súa postura de “liderado político e policial”. En palabras do sindicato, “os principais responsables non adoitan estar case nunca coordinando eventos” e lanzou a seguinte pregunta: “E agora, quen vai sentar no banco aos verdadeiros encargados?”.

Mobilizacións

Na recta final do xuízo, a plataforma Justizia Iñigorentzat realizou máis convocatorias de mobilización. O mércores, 7 de novembro, convocaron unha concentración de repulsa ás 09:00 horas fronte á Audiencia Nacional. O programa contará coa presenza dun monitor de Escocia, John Finnie. O xoves, 8 de novembro, levará a cabo unha manifestación ás 19:30 horas desde o bar Kirruli de Indautxu até o Tribunal de Xustiza.