80 anos máis tarde, o Goberno alemán rendeu homenaxe á resistencia contra o réxime nazi no aniversario do atentado contra Adolf Hitler. “Os homes e mulleres que axudaron ao oficial de Wehrmacht Stauffenberg arriscaron a súa vida para derrubar o réxime de Hitler”, dixo o chanceler federal Olaf Scholz. “O seu sacrificio obríganos sempre a defender a democracia”. “O intento de asasinato fallou, pero ten un gran valor moral en si mesmo”, engadiu o ministro de Defensa, Lambrecht. “A conciencia debe ter prioridade fronte á obediencia”, concluíu.

Nalgúns países lembran aos seus compatriotas asasinados na resistencia armada contra Franco ou contra os nazis, aos voluntarios que se uniron á loita e morreron nas Brigadas Internacionais ou aos que entraron no Batallón Gernika en París, aos que se dedicaron a espionaxe, etc. Máis que o día en que morreron, lembran por que, a motivación, quen foron, os seus soños.

Son moitas as feridas abertas, a falta de recoñecemento, a revictimización, a impunidade das forzas policiais. Quizá conviría un cambio de perspectiva ao redor da memoria de todas as persoas asasinadas a causa do conflito armado, máis ligada á vida que á morte. Lémbrase que a vítima, o falecido, fora unha persoa viva na data do seu nacemento ou noutra data significativa.

Sabemos cando foron asasinados, pero sabemos quen foron e cales foron as súas achegas á sociedade? Lembrar o día do seu nacemento pode ser máis positivo para gardar a memoria de todos. Celebrar a súa vida, en lugar de centrarse só no momento da morte, pode achegar unha visión construtiva, pondo de relevo o valor da súa existencia e o que deron na vida.

Para as familias, lembrar os aniversarios do falecido pode ser unha forma máis suave de procesar a dor. Pódelles dar a oportunidade de falar de momentos positivos, centrando a atención na memoria dos beneficios de cada persoa.