A “convivencia” é o argumento contra o que nos atopamos no debate político das escolas infantís en eúscaro de Pamplona. Nós pedimos un modelo de inmersión en eúscaro, e a inmensa maioría do ámbito político manteno. É curioso, ademais, oporse ao modelo de inmersión, pero non ao de castelán. Nós somos contrarios á convivencia e por tanto a convivencia debe construírse sobre o eúscaro.

O Concello (por omisión do Goberno) reduciu o ano pasado as prazas en eúscaro e relegounas aos barrios da zona norte. Para o próximo curso, como todos cren que a situación é inxusta, desde o Concello vaise a facer algo para aliviar a situación. Ao parecer, puxéronse unhas poucas prazas en eúscaro no sur de Pamplona, no deserto do eúscaro. Pero como? Ao parecer, eliminando o modelo de inmersión lingüística en eúscaro e promovendo modelos mixtos. O modelo mixto é, en teoría, o que distingue entre o ramal en eúscaro e o ramal en castelán. Na práctica, con todo, o castelán imponse nos espazos comúns dos nenos, nas relacións entre os educadores, no funcionamento administrativo… En xeral.

Trabállase en parellas pedagóxicas en escolas infantís. Os educadores e educadoras da rama vasca e castelá deben entenderse e coordinar o tempo e o espazo, queira ou non. Tamén arquitectónicamente, a distribución espacial da inmensa maioría dos edificios está feita para funcionar como tal, é dicir, para traballar en común. Outro factor a partir de agora será o perfil dos educadores. Deseñadas polos contrarios á inmersión en eúscaro, serán poucos os educadores que teñan un perfil en eúscaro. As mesmas persoas que o deseñaron xustifican que non é posible promover a oferta e o modelo de inmersión en eúscaro, xa que non hai suficientes educadores en eúscaro.

Aqueles que pon trabas ao modelo de inmersión en eúscaro, defenden valores progresistas e valores de esquerdas. A igualdade de oportunidades é sempre o eixo da súa argumentación política. Evidentemente, o modelo mixto non é igualdade de oportunidades, porque a equidad non se cumpre en absoluto. É case imposible que os nenos que traen o eúscaro de casa manteñan o eúscaro. Antes de sentirse un vagabundo, todos os nenos queren que sexa normal e que forme parte do grupo. Da mesma maneira, a quen trae o castelán de casa resúltalle difícil atopar ese momento máxico no que se pode comezar a falar en eúscaro. Ao eúscaro non se lle dá opción, e no seu lugar, fainos sentirnos alleos e secundarios no noso país. Este tipo de situacións produciron algún tipo de trauma e témome que non continúen xurdindo. De feito, hai casos de diglosia clara nos que os nenos preferiron quedar mudo durante un tempo, antes que manter o eúscaro.

Hai que pedir, por suposto, que se respecten os nosos dereitos, pero sobre todo, facer o que estea nas nosas mans, empoderarnos. Con esta política lingüística e educativa, en casa, en espazos extraescolares, en diferentes referencias e imaxinarios, é importante transmitir o eúscaro con solidez. Afortunadamente, hai cada vez máis familias euskaldunes que traballan niso. Con todo, o sector das persoas que teñen suficiente educación en eúscaro segue crecendo fronte ao que queren aprender e vivir do eúscaro e do eúscaro.

Por iso, o noso primeiro paso é reforzar eses poucos respiradores e facer un traballo de concienciación sobre o modelo de inmersión. De feito, nas institucións, son máis partidos do que pensamos que son contrarios ao modelo de inmersión en eúscaro, e non os imos a persuadir enseguida, e quizais nunca. O único que se pode facer agora mesmo nas institucións é pór as condicións aos euskaltzales que están niso. A condición de que a chave dos contratos estea en mans dos euskaltzales. E por suposto, estes euskaltzales teñen que poder condicionalo e realmente querelo.

Traballemos a convivencia desde puntos de vista esquecidos en moitas ocasións: raza, xénero e diferenzas sociais, entre outros. Pero se se fai referencia á lingua para traballar a convivencia, que sexa para saír da dependencia.