Na iniciativa participaron asociacións de pais e nais de 28 centros escolares. Tendo en conta que en Bilbao hai 33 centros públicos de Educación Infantil e Primaria, a participación foi alta e Olatz Eskiroz mostrou a súa satisfacción pola colaboración. Como membro da asociación de pais da escola Mujika, entrevistámoslle en ARGIA.

Cal é, en xeral, o panorama dos patios escolares e a contorna escolar en Bilbao?

Bilbao é unha cidade vella, cunha gran poboación que crece ano tras ano. Isto quere dicir que moitas escolas teñen moitos anos nas costas, están en edificios antigos e teñen influencia no tema que expomos: teñen patios de cemento e poucos metros cadrados, esa é a situación xeral. En moitos centros escolares non hai suficientes metros para o lecer, o xogo e a educación física que necesitan os nenos. Na nosa escola, por exemplo, na escola Mujika, non temos patios ao aire libre, hai un pequeno patio no último piso. En Atxuri e outras, non teñen patios cubertos, cada vez que chove os nenos deben estar dentro, cun nivel de ruído moi elevado, é estresante. E outra das características máis estendidas é a falta de zonas verdes, con predominio do cemento, dunha forma moi clásica.

En canto ás contornas escolares, Bilbao conta cunha gran densidade de coches, recibe diariamente unha enorme tonelada de coches, e moitas escolas están rodeadas de estradas, tanto no centro como nos barrios, e a miúdo as contornas escolares son zonas cargadas de contaminación e ruído. Noutras cidades están a tomarse medidas para reducir o espazo dos coches e para dar cabida aos peóns, sobre todo nas zonas escolares, fóra dun carril da estrada, co obxectivo de cidades máis sostibles e verdes. Aquí non se adoptaron estas medidas de forma integral. É certo que os colexios de Cervantes, Indautxu e A Cuncha conseguiron que a contorna se converta parcialmente en peonil, como consecuencia das reivindicacións dos anos, pero cada centro está inmerso por separado nunha loita interminable, xestionando o non. O colexio Tiboli é un exemplo claro: nos seus arredores teñen unha beirarrúa moi estreita e á hora da saída da escola todas as familias acumúlanse nun espazo moi reducido, danse situacións moi perigosas, e tras anos de pelexas aínda non conseguiron ampliar a beirarrúa e para iso eliminar un carril da estrada. En Atxuri, fronte ao patio principal, os nenos deben soportar tres carrís e tranvía durante as horas de estancia no patio, co inmenso grao de contaminación e ruído que iso leva.

A nosa principal preocupación é comprobar que co paso dos anos non hai unha intervención prioritaria nas escolas públicas de Bilbao, non hai unha intervención integral para lograr unha mellora e unha actualización progresiva das escolas públicas de Bilbao.

Que lugares queredes?

Queremos espazos onde se desenvolva o benestar e o desenvolvemento cognitivo e emocional dos nosos nenos e nenas. Queremos unha escola na nosa cidade que garanta as capacidades sociais, a saúde física e mental, e para iso é necesario fixarnos nas nosas reivindicacións e tomar medidas concretas respecto diso. Está demostrado que a contaminación, o ruído e a falta de espazo teñen un impacto negativo directo no desenvolvemento infantil.

Recentemente acudiron ao Concello de Bilbao cunha moción.

O pedido non é novo. Solicitamos ao Concello de Bilbao unha análise da situación e unha intervención gradual en función da mesma, xa que é factible, empezando polas prioridades, como vimos en moitos outros pobos e cidades. Nos patios, que analicen cocientes, usos, zonas verdes, calidade, perspectiva de xénero… Na contorna escolar, que investiguen si garántese a seguridade e a saúde, que tráfico temos en cada zona escolar e que influencia ten iso nos nenos… O Concello de Bilbao terá que dicir onde pon a prioridade, nos vehículos ou no desenvolvemento dos nenos que se moven ao redor desa escola.

Que lles contestou o Concello de Bilbao e que esperan del?

O goberno municipal non atendeu a petición, tal e como a levamos. O PNV-PSOE presentou unha emenda á nosa moción e aprobaron un breve texto respecto diso. Segundo o texto, están dispostos a dar pasos nesa dirección. É verdade que as cousas se fan de forma moi illada, pero tamén é verdade que recibimos o non en todo momento e non dáse unha visión integral ao tema. O panorama é que os pais estamos a envorcar en comisións técnicas para conseguir melloras nas escolas, etc., pero que non se nos dá unha resposta axeitada, que nos transfiren a outros departamentos, e que en definitiva chocamos cun proceso de burocratización tremendo. O proceso comezou en Cervantes e Indautxu no ano 2019 e aínda non concluíu, a escola de Atxuri tamén iniciou no ano 2019 o proceso de procura dunha solución na contorna escolar e aínda non ten solución. Tiboli, Uribarri, Mujika… Son varios os exemplos que se poden pór.

Desde o Departamento de Educación dixéronnos que teñen intención de abordar o tema e de realizar unha análise e intervención sobre as contornas, pero sentimos bastante escépticos en canto a integralidad: tememos que sexan parches, que non se limiten a intervencións concretas e illadas do lugar.

Que tipo de intervención deberíase levar a cabo nos patios e na contorna escolar?

Estamos a velo noutras grandes cidades: hai que facer desaparecer os carrís das estradas para os coches e dar cabida aos peóns, blindar as zonas escolares e priorizar os nenos, o que garante que as escolas estean nunha contorna máis sa. En Vitoria temos un exemplo moi próximo: medíronse os metros cadrados de todos os patios, reforzáronse as zonas verdes, etc. O Concello debería asumir o liderado e a dinamización de todo iso.

Doutra banda, somos optimistas, porque moitos centros de Bilbao tivemos a capacidade de sacar adiante dinámicas e superar barreiras administrativas. Bilbao é unha cidade grande, con moitos centros educativos e con forza colaborativa, combinando as necesidades de cada un cunha visión global.