Unha figura descoñecida ha aterrado de noite a mañá na escola pública o curso pasado: 900 En total, un ou dous en cada centro, liberados de horas lectivas e coa función de diagnóstico e innovación de todos os ámbitos do centro (convivencia, coeducación, Axenda 30, dixitalización, cambios metodolóxicos…).

Un BeAtar que non quere inscribirse cóntanos a súa experiencia. Di que o principio foi caótico, que as cousas se fixeron "correndo e con présas" e que houbo un gran descoñecemento. Por exemplo, dos 900 BeAtarras citados, un terzo foron profesores substitutos (pénsese, que non pisaron nunca esa escola que lles tocou, que se preocupan polo diagnóstico e a mellora desa escola), e outro terzo foron profesores que non queren ese posto pero que puxeron niso.

“O inicio foi moi duro, cambiaron tres veces as pautas e a organización para novembro; faciamos videollamadas de 900 persoas, imaxinade que é unha videollamada de 900 persoas, todas xuntas!”. Engade que a formación foi moi improvisada, que chegou rápido, con présas e con atraso (“a formación da programación déusenos en maio, tamén a da avaliación tarde… A piques de terminar o curso, non ten sentido”).

O entrevistado ten claro a quen pregunta, a nova figura aterrou mellor ou peor no seu centro. Nalgunhas escolas foron capaces de sacar proveito do novo rol, noutras non souberon para que utilizaron o posto, e mesmo utilizaron este recurso persoal para cubrir outras carencias nalgúns centros.

O Goberno Vasco ha investido unha cantidade de diñeiro nestes 900 postos, pero as voces críticas han denunciado que recortan no ensino e que invisten na outra.

E os Berritzegunes?

Envorcar o modelo dos Berritzegunes e agora que cada centro teña o seu propio responsable de innovación leva o risco de atomización, andar cada un no seu zortziko. Para evitalo, os BeAtarrak organizaranse por zonas de influencia: reuniranse os BeAtarrak dos centros escolares da comarca ou zona de influencia.

En efecto, con motivo da eliminación do protagonismo dos Berritzegunes desde o Goberno Vasco, algúns criticaron que se perda o acompañamento e o asesoramento que os Berritzegunes realizaron até a data cos centros escolares locais por zonas. Porque a centralización dos Berritzegunes é clara: Todo vai baixo o paraugas do Berritzegune Nagusia situado en Bilbao (algúns traballadores dos Berritzegunes locais tamén son traballadores directos do Berritzegune Nagusia). Os Berritzegunes das zonas xa se fusionaron e reducido en número, sendo os principais afectados os alumnos con necesidades especiais. Non hai que esquecer que nos Berritzegunes, ademais da innovación e o asesoramento, teñen a función de atender necesidades especiais, e este curso a falta de persoal dos Berritzegunes deixou secuelas tanto na observación e valoración psicopedagógica dos alumnos como na atención ás familias e escolas. Por exemplo, un profesor psicopedagógico terapeuta (PT) explícanos que este curso non se realizou valoración psicopedagógica no seu centro.

Sobrecarga e experiencia Digicurri

A realización dos BeAtarrak, que até agora realizaba o Berritzegune en materia de innovación, supón unha gran carga sobre o novo posto, di o mancomunado BeAtarra: “Se miras as resolucións do Departamento de Educación, convertémonos/convertémosnos case en comodines, fálannos en todas as resolucións, cargan todas as tarefas sobre os BeAtar, pero nós non controlamos todos os temas, non somos superheroes que saiban de todo”.

Como exemplo, a experiencia de Digicurri: “Digicurri é un programa que explica a dixitalización e a introdución do currículo, BeAtarro tivo que xestionalo, e foi unha carga inmensa, e, en xeral, porque todos os profesores tivemos que facer unha formación e un malgaste de tempo e de forza, porque os exercicios non estaban ben expostos, foron moitas horas… pero, en xeral, o diñeiro de Next Generation había e témolo que facer”.

A crítica, e coas súas luces e sombras, engade BeAtarra que o novo rol ofrece grandes posibilidades: nestes momentos, o BeAtarra está a dedicar o seu tempo a traballar por competencias e ámbitos no seu centro. Aos poucos a Administración vai mellorando, por exemplo, para o curso que vén concretaron a orde: en principio será o profesor con posto definitivo o que faga a función de BeAtar, non o substituto, e ten que coñecer a escola. O tempo dirá que froitos dará este cambio de modelo.

Iso si, teno claro o entrevistado: por moitos factores, uns centros necesitan máis apoio e hai que darlles nos recursos que outros, porque as situacións son moi diferentes e a innovación non pode converterse nun elemento competitivo, algúns avanzando e outros quedándose atrás. Neste sentido, a representante de Zubiak Eraikiz criticou no Parlamento os contratos-programa que recolle a nova Lei de Educación da CAPV, por ser un programa de contratos vinculados á innovación, “porque está demostrado que competir entre uns e outros en base a proxectos de innovación, sen centrarse nos recursos adicionais para a inclusión”.