Xigantes da horta
- Hai xente para todo. Non é nada novo, pero ás veces é divertido saber para que serve a nosa especie e a que se pon. Non lle saíu ben ata que algúns lle demostraron que é máis que veciño e distante. E cada vez ven máis estrañas circunstancias, xente ridícula en público. As marcas son un claro exemplo dese camiño: quen consegue a cabaza máis grande, quen consegue a zanahoria máis longa...
As competicións tampouco son de broma. Por exemplo, a marca mundial do xigante nas cabazas xigantes (Cucurbita pepo) é o belga Mathias Willemijns, que levou un exemplar de 1.190 quilos de peso no Campionato de Europa de Xigantes Cabazas celebrado en 2016 en Ludwigsburgo (Alemaña). Segundo o Libro Guinness das Marcas, Chris Qualley, de Minnesota (EE.UU.), marcou en setembro de 2017 a marca da zanahoria máis pesada do mundo, Daucus carota, cunha sucia zanahoria de 10,17 quilos. Segundo o mesmo libro, a zanahoria máis longa xamais midida é a elaborada por Jon Atherton de Mansfield Woodhouse Inglaterra en 2016, coa variedade “St Valery” e coidada durante 14 meses: Prolongouse en 6,245 metros. Non hai máis que facer, ese home, e a remolacha que se lle puxo encima (Beta vulgaris subsp. conditiva), 7,95 metros, e pastinaca (Pastinaca sativa), 7,49 metros. A marca da remolacha máis pesada está en mans de Gareth e Kevin Fortey de Inglaterra desde 2019: 23,995 quilos. Brócoli (Brassica oleracea var. O de maior (italica) é vello, de 1993, e está en mans do estadounidense John Evans: 15,87 quilos. O da coliflor é o de Peter Glazebrook de Inglaterra, de 2014, cun peso de 27,48 kg. En 2014, Jason Karl (EE.UU.) creou o millo de 74 metros de longo. Co pepino (Cucumis sativus) hai dúas marcas, ambas as en Inglaterra; a máis longa, Ian Neale, con 107 centímetros; e a máis pesada, David Thomaena, con 12,89 quilos. A cabeza de Allos (Allium sativum) tamén é a marca máis grande do mundo, de 1985, e procede de Estados Unidos, con 1,19 quilos de peso e creada por Robert Kirkpatrick. O maior allo porro (Allium porrum) foi coidado e criado por Paul Rochester, de Inglaterra, en 2018: 10,7 quilos. A máis grande das cebolas (Allium cepa) é a de 2014, a de Inglaterra, unha cabezota de 8,47 quilos de Tony Glover. A pataca máis grande (Solanum tuberosum) é a de 2011 e a do inglés Peter Glazebrook: 4,98 quilos. O tomate máis grande (Solanum lycopersicum) provén de Estados Unidos, 2016 e Dan Sutherland: 3,905 kg. Arbirik (Brassica rapa subsp. O maior destes territorios tamén é o de rap, conservado por Scott Robbe en 2004, cun peso de 17,78 quilos. Nos girasoles (Helianthus annuus), a marca máis alta é a do alemán Hans-Peter Schiffer, con 8,03 metros, e a de maior cabeza a do canadense Emily Martin, con 82 centímetros de diámetro.
Quen quere esas enormes verduras? Serán groseiros na zona dos pequenos doces da nosa horta. Para quen ter marcas e marcas. É curioso, pero case todos son adquiridos en Inglaterra e Estados Unidos. Apíñanse nel xentes estrañas? Hai pouca marxe de ser famoso ou de renome a ser excéntrico... Un gran fino de allo.
Udaberrian orain dela egun gutxi sartu gara eta intxaurrondoa dut maisu. Lasai sentitzen dut, konfiantzaz, bere prozesuan, ziklo berria hasten. Plan eta ohitura berriak hartu ditut apirilean, sasoitu naiz, bizitzan proiektu berriei heltzeko konfiantzaz, indarrez, sormen eta... [+]
Ohe beroan edo hotzean egiten da hobeto lo? Nik zalantzarik ez daukat: hotzean. Landare jaioberriek bero punttu bat nahiago dute, ordea. Udaberriko ekinozio garai hau aproposa da udako eta udazkeneko mokadu goxoak emango dizkiguten landareen haziak ereiteko.
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Itsasoan badira landareen itxura izan arren animalia harrapari diren izaki eder batzuk: anemonak. Kantauri itsasoan hainbat anemona espezie ditugun arren, bada bat, guztien artean bereziki erraz atzemateko aukera eskaintzen diguna: itsas-tomatea.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ugaztunei eskainitako azken artikuluaren amaierako hitzak hurrengo animalia aurkezteko aitzakia paregabea dira. Bertan esaten genuen muturluzeak erreka “garbi eta txukunak” behar dituela, kutsadurarik gabeak baina elementu natural anitzekin. Animalia txiki horren... [+]
Bada Borda bat ilargian. Bai, bai, Borda izeneko krater bat badu ilargiak; talka krater edo astroblema bat da, ilargiaren ageriko aldean dago eta bere koordenadak 25º12’S 46º31’E dira; inguruan 11 krater satelite ditu. Akizen jaiotako Jean Charles Borda de... [+]
Sare sozialen kontra hitz egitea ondo dago, beno, nire inguruan ondo ikusia bezala dago sare sozialek dakartzaten kalteez eta txarkeriez aritzea; progre gelditzen da bat horrela jardunda, baina gaur alde hitz egin nahi dut. Ez ni optimista digitala nauzuelako, baizik eta sare... [+]
Mila milioika mintzo dira agintariak. CO2 isurketak konpentsatzeko neurri eraginkor gisa aurkeztuta, zuhaitz landaketei buruzko zifra alimaleak entzuten dira azken urteetan. Trantsiziorako bide interesgarria izan zitekeen, orain arteko oihanak zainduta eta bioaniztasuna... [+]
Kutsatzaile kimiko toxikoak hauteman dituzte Iratiko oihaneko liken eta goroldioetan. Ikerketan ondorioztatu dute kutsatzaile horietako batzuk inguruko hiriguneetatik iristen direla, beste batzuk nekazaritzan egiten diren erreketetatik, eta, azkenik, beste batzuk duela zenbait... [+]
Magnoliak eleganteak dira. Dotoreak. Anddereak. Pontxoak. Apainak. Pimentak. Gurbilak. Ponposak, ponpoxearrenak. Ortiroak. Ia-ia fazazkoak, kriket eta kraket. Ez naiz harritzen, beren loraldien azpian lurrarekin urtzerainoko handitasunaren menpeko sentitzen naiz urtero.