A Iniciativa Lexislativa Popular oriéntase a acabar coa pobreza, repartir emprego, pór a vida no centro, lograr máis autonomía para decidir, vivir de forma máis sostible e redistribuír a riqueza. Maitane Arnoso Martínez é doutora en ciencias políticas e administrativas e profesora da Facultade de Psicoloxía da Universidade do País Vasco, ademais de formar parte da iniciativa.

En que consiste a Iniciativa Popular de Renda Básica Incondicional?

Queremos pór a forza no acceso económico que vai estar dirixido a todos. Con esta iniciativa buscamos que as persoas non se sitúen por baixo do limiar da pobreza. Sobre todo, sería unha medida contra a pobreza e un novo dereito que inventamos ou creamos para vivir con máis autonomía. Este ingreso sería de 900 euros mensuais para as persoas adultas, 270 euros para as persoas menores de 14 anos e 450 euros para as persoas de entre 14 e 18 anos non emancipadas.

Que problemas ou deficiencias observastes á hora de crear esta iniciativa?

Hai tempo que estivemos en diferentes actividades, pero sobre todo vimos que as axudas económicas existentes até agora, como a RGI, non son suficientes. Non conseguen que as persoas que están en situación de pobreza saian da pobreza. Temos datos, moitas persoas non conseguen acceder a estas axudas. Doutra banda, o 30% das persoas que a reciben seguen en situación de pobreza. Estes modelos non son válidos, son outros tempos e temos que tomar outras medidas.

Esta medida, do mesmo xeito que a educación e a saúde, debe incluírse na categoría de dereitos humanos. Débense adoptar medidas dirixidas ás persoas en situación de pobreza. Iso é o que nós queremos potenciar. Entre outras cousas, nesta época da pandemia, porque quedou moi claro que as persoas que pensaron que sempre estarían en boa situación económica poden quedar na rúa en calquera momento. É unha mala dependencia do Estado, cada un ten que conseguir pola súa conta preservar a súa situación económica, pero coa pandemia quedou moi claro que iso non é posible. Por iso, é o momento desta medida para levala ao conxunto da sociedade.

Mira todo o que está a pasar coa hostalaría. Todas estas persoas, traballadores, empresarios ou autónomos, son finalmente as últimas rabexadas da cadea capitalista. Neste momento, os traballadores comezaron a pedir a apertura das empresas. Nunha situación na que non se cumpran as condicións sanitarias. Hai uns anos viamos como se pechaban as fábricas e organizábanse as folgas cando non se cumprían as condicións sanitarias e agora os traballadores, no canto de reivindicalo, piden volver traballar. Isto ocorre porque non hai seguridade económica. Porque a xente sabe que non ten outra opción e que vai pasar moi mal nos próximos anos. É necesario facer ese clic na sociedade e pensar que podemos reclamar dereitos.Cremos que é niso no que hai que pór o foco. Realizáronse estudos e análises para propor a Renda Básica Incondicional. Si hai diñeiro para levalo a cabo, que pasa ou onde queda ese diñeiro? E por que os iguais sempre gañan en crises? É o momento de empoderar á sociedade e non de gañar aos de sempre. En momentos de crises algúns gañan e outros perden. Chegou o noso momento.

A iniciativa estivo pensada antes da pandemia por COVID-19?

Si, os datos de pobreza son bastante significativos e sabémolo desde hai moito tempo. Vimos a pandemia como unha oportunidade, xa que a situación era bastante grave antes. Hai algúns datos que non son moitos, pero pensamos que, polo menos na Comunidade Autónoma Vasca, vivimos nun territorio sen pobreza, pero non é así. En Álava, Bizkaia e Gipuzkoa só a metade da poboación está protexida polo sistema de emprego, pero case a outra metade non ten as súas opcións vitais tan protexidas.

Doutra banda, desde o punto de vista feminista, estamos a engadir a reivindicación de pór a vida no centro e agora na pandemia viuse moi claro, salvar a economía ou salvar a vida. Para salvar a vida é necesario o ingreso económico. Para logralo necesítase unha comunidade de persoas que se coidan entre si.

Vedes posible conseguir o si do Parlamento?

Son optimista no proxecto. En principio somos bastante pesimistas, non é unha medida revolucionaria, pero eu creo que aos partidos políticos vailles a custar ver os beneficios. Esta proposta ten beneficios para os partidos conservadores. Ao final, o capitalismo necesita que as persoas teñan diñeiro para poder consumilo e entón, cando o traballo ou o emprego non achegan ese ingreso, o consumo tamén baixa. Por tanto, o capitalismo sabe que é máis fácil dar unha medida así que dar emprego para todos. Entón, como medida para aumentar o consumo, sería positivo. Por suposto, ese non é o modelo que queremos, nós queremos reconducir outro modo de vida, pór a vida no centro, decidir para que utilizamos o noso tempo, que traballo e en que condicións facémolo. Por iso, cremos que a Renda Básica Incondicional é unha medida que hai que canalizar pola Marxe Esquerda dugu.Hori, pero sabemos que somos unha minoría. Cremos que non o van a aceptar, pero é o momento de pór o tema na axenda mediática. A través desta iniciativa, queremos que o tema sexa debatido a nivel social. Aproveitar a situación e entrar no debate dos dereitos humanos é unha boa oportunidade.

O informe recolle as razóns da iniciativa lexislativa popular para a renda básica. O Goberno Vasco destina á economía vasca 810 millóns de euros máis do que recibe o diñeiro dos migrantes. Que lle dirías ás persoas que utilizan o efecto chamada como discurso?

Por unha banda, que é un discurso racista e, por outro, que non é certo. A Renda de Garantía de Ingresos (RGI) que temos na Comunidade Autónoma do País Vasco é de protección social superior á doutras comunidades do Estado español, pero iso non supuxo ese efecto chamada.

Nós non puxemos como requisito para cobrar a renda que a situación estea na administración legal. As persoas que viñeron do estranxeiro son os nosos veciños e debemos protexer a todos os nosos veciños. Entre outras, as persoas que peor se atopan nos datos de pobreza son as estranxeiras, as mulleres e os mozos.

Unha vez aprobada a iniciativa na mesa do Parlamento, as firmas son imprescindibles para o debate parlamentario.

O Parlamento Vasco ten un prazo de 30 días para aprobalo e cremos que o vai a aprobar, polo menos ese trámite inicial. Supoño que o saberemos dentro de tres semanas e entón empezaría a recollida de firmas. A recollida será de catro meses, haberá que conseguir 10.000 firmas e esperamos que neste proceso déanse estes debates. As asembleas son abertas nos tres territorios e esperamos que se cree un movemento.