A modo de introdución hai que precisar o labor do profesorado, que se concreta no Currículo Básico de Educación ao comezo de cada curso. Tamén se detalla a visión xeral do currículo e o perfil xeral de saída que deben ter os alumnos e alumnas unha vez finalizada a educación obrigatoria. Por exemplo, na competencia transversal para aprender a aprender e a pensar búscase desenvolver o pensamento crítico no alumnado, para o que o alumnado debe aprender a interpretar e avaliar a información en por si. Nunha dirección similar, na competencia transversal para aprender a ser un mesmo búscase a toma de decisións de forma autónoma e a asunción da responsabilidade das propias decisións e obrigacións.

Tendo isto en conta, pódese dicir que coas medidas restritivas e inintelixibles que se adoptaron até o momento, este obxectivo non se viu reforzado. Non hai dúbida de que grazas a estas medidas implementadas desde o Goberno Vasco fortalécese o tipo de alumnado que aprende a obedecer á autoridade e que aprende a controlar a súa actitude grazas a axentes externos e que, ao mesmo tempo, motívase. Si falta a figura de autoridade, este tipo de alumnado non terá confianza en si mesmo para tomar decisións e actuar con eficacia e non saberá controlar a súa actitude. Será un alumno que terá dificultades para ver conexións entre posturas e conclusións. Un alumno ou alumna dependente do profesor ou profesora e conectado con incompetencia. Alumnado con dificultades de comprensión e expresión das súas propias necesidades. Alumno que ten como obxectivo eludir a sanción. É así como queremos educar aos alumnos ou aos nosos fillos? Na comunidade escolar estamos de acordo teoricamente e na práctica con que tipo de alumnado quérese conseguir? E que tipo de sociedade construiríase no futuro con este tipo de alumnado?

Vexo un paralelismo entre as pomposas palabras electorais (benestar, desenvolvemento sostible, igualdade, auzolan, obxectivo persoal…) e o que se nos esixe aos profesores no currículo. Por unha banda, difúndese o que todos queremos ler ou escoitar en diferentes documentos (sabendo que o papel o soporta todo) e logo faise xusto o contrario sen ningún tipo de control ou pago. O importante é finxir e saber vender. Vivimos inmersos nunha campaña mediática ininterrompida.

Sen dúbida, na sociedade actual non se necesita unha obediencia cega ou robótica para desenvolverse como persoa. Necesítanse persoas con capacidade de pensar e ser críticas, tamén no mundo laboral.

De feito, como se tratou a nenos e mozos coas medidas adoptadas ante a pandemia de Covid-19? Foron tratados con dignidade ou como malfeitores? Tivéronse en conta as necesidades de nenos e mozos á hora de establecer un confinamento tan duro? Regulouse por igual o tempo libre para mozos e adultos? O obxectivo principal foi a obediencia á autoridade e a absorción das normas establecidas. Ademais, a principal función que desempeñou a escola foi a de coidar, para que os pais e nais poidan realizar o seu traballo. A comodidade ou facilidade de xestión da situación púxose por diante do desenvolvemento infantil e xuvenil por parte das autoridades.

As autoridades repréndennos á cidadanía polo aumento do nivel de contaxio no verán e acúsannos de “irresponsabilidade” e aplícannos as medidas máis duras de Europa, aínda que a nivel de contaxio, en comparación cos países que non as consideran tan duras, obtéñense peores resultados. É preocupante saber que ao comezo do novo curso o Departamento de Educación comportarase de maneira similar.

Por exemplo, nas escolas utilízase unha pedagoxía similar. Hai profesores que tenden a rifar e a impor medidas excesivamente estritas cando a situación non se pode escapar das mans e controlar o “sermón anti-pedagóxico” en toda a clase, a pesar dos problemas que expoñen uns poucos alumnos. É a pedagoxía das penas e as ameazas, a peor vía para conseguir persoas autónomas e críticas con conciencia.

Así, ensínase aos alumnos a non cuestionar a autoridade e a non resistir, a ser cega obediencia. E nós, como educadores, queremos conseguir un alumno responsable. Alumnado disposto a cuestionar e, no seu caso, a facer fronte aos feitos e ás medidas que se adoptan. Quen crea que vai actuar con eficacia ante a falta de autoridade, capaz de actuar. O que sente útil aínda que reciba o rexeitamento dos demais. Un alumno cun sistema de valores interno e que saiba ter en conta os valores e necesidades dos demais. Un alumno con capacidade de pensamento. O alumno ou alumna con capacidade de comprender e expresar as súas propias necesidades sen prexudicar aos demais. Persoa que sabe comprometerse e saber colaborar.

Por tanto, si os profesores e profesoras temos que ser exemplo a nivel de autoestima debemos ser nós mesmos os primeiros en ser persoas responsables e críticas. Empecemos antes de setembro, pola contra, nas clases volverá imperar a capacidade de estar calado e sen moverse.