A primeira presentación do libro levou a cabo o pasado mércores por parte dos membros do grupo antimilitarista gasteiztarra, ‘en casa’ e entre amigos, no Centro Cultural Zapateneo, onde se celebran as reunións e foi editado por Zapateneo. A presentación oficial, en cambio, levou a cabo o pasado sábado en Donostia-San Sebastián, organizado por varios grupos antimilitaristas de Euskal Herria. Nova presentación á Praza de Pamplona! No centro comunitario, o martes 17 de decembro.

É un gran libro, tanto en número como en contido, aínda que escrito con moita ironía. Tal e como se explica na introdución, o obxectivo orixinal do libro non foi renovar a investigación do sector da fabricación de armas que levou a cabo en 2008, senón, como suxire o título, facer unha proposta de adaptación da industria do sector.

“Adaptación transformadora” para que as guerras non se inicien aquí

O libro pretende romper “unha idea falsa que nos queren impor”: “A adaptación da industria armeira é imposible, nunca se logrará e nunca se conseguirá”. Para iso, o traballo recolle, entre outras cousas, as experiencias de adaptación en todo o mundo e en diferentes épocas históricas, analizando en profundidade o que é referente no mundo: Nos anos 1970-80, a empresa de armería británica Lucas Aerospace, “na que os traballadores [miles] foron capaces de desenvolver 150 produtos civís que, se se abandona a produción militar, poderían fabricarse nestes edificios”. Estes novos produtos contarían cunha utilidade social, cubrirían as necesidades e aspiracións que os propios veciños e veciñas da contorna determinen, e o proceso de traballo construiríase de forma organizada “cuestionando o propio sistema produtivo”.

Pasou case medio século desde aquel proxecto que finalmente non se materializou, pero nos últimos anos multiplicáronse as iniciativas de adaptación da industria armeira e a loita dos traballadores de Lucas segue sendo unha referencia mundial.

No quinto e último capítulo do libro, Vitoria móstranos a mirada posta no País Vasco e na adaptación da industria armeira. Tras facer un repaso das iniciativas e discursos que existiron nesta liña, o grupo antimilitarista fai unha proposta global pero á vez bastante concreta, “un auzolan xigante”: promover a adaptación convertendo a sindicatos e traballadores (polo menos un número significativo deles) en aliados; coa participación dos pobos nos que se asinta a industria; e co protagonismo dos movementos populares. Todo iso, por suposto, “para que as guerras non comecen aquí”, pero tamén para responder a outras situacións graves como a crise enerxética, o esgotamento das materias primas ou a emerxencia climática.

O grupo antimilitarista recoñece que o obxectivo é difícil de conseguir, pero insiste en que é máis factible do que se cree, e para iso, o libro recolle as declaracións dos sindicatos ELA, LAB, Steilas e ESK ao redor deste tema. Máis significativo aínda: segundo explicaron fontes antimilitaristas a ARGIA, déronse as primeiras reunións entre os grupos antimilitaristas e estes sindicatos para comezar a falar sobre a adaptación da industria armeira no último ano. ARGIA dedicará o monográfico LARRUN de xaneiro ao tema.

Os ruídos de guerra en Europa, o ruído do diñeiro no sector armeiro

Achégase a guerra! A primeira parte do libro titúlase así. A través dun exhaustivo traballo de documentación, analízase o auxe do armamento e do militarismo en Europa nos últimos anos, mostrando conexións entre o traballo de lobby da industria armeira en Estados Unidos e Europa, a submisión europea aos intereses de Estados Unidos, as mensaxes de medo de Borrell ou Von der Layen, ou as transformacións das normativas europeas e dos orzamentos para a guerra. O último logro deste auzolan militarista é, por exemplo, a recentemente aprobada Estratexia Industrial de Defensa Europea en marzo de 2024, segundo a cal nos anos 2025 e 2027 destinaranse 1.500 millóns de euros do orzamento da Unión Europea para mellorar a "competitividade" da industria armeira. Todo apunta a que a industria armeira europea e vasca seguirá crecendo.

Todo iso e os seus antecedentes históricos fan previsións moi tranquilizador sobre o futuro inmediato, xa que suxire que o capitalismo pode promover unha guerra de grandes dimensións en Europa.

Os comerciantes vascos da morte, na espuma

A segunda, terceira e cuarta entrega do libro analiza o sector da fabricación de armas en Hego Euskal Herria, ao que se lle impediron datos en Iparralde. Destacan un cambio significativo na actitude dos “comerciantes da morte”: Si na época de investigación de 2007 tentaban ocultar os seus negocios, hoxe recoñéceno sen complexos, algúns con orgullo. En opinión dos antimilitaristas, é o reflexo do “forte cambio de mentalidade” que se produciu na sociedade vasca en xeral e que cada vez ten máis asumidos os discursos e valores do militarismo.

O segundo capítulo recolle as características actuais do sector armeiro vasco (“produción para o malgasto e a guerra”, libro) e as causas das “profundas transformacións” que se están producindo, como a multiplicación das axudas públicas, a “cooptación” da investigación civil pola industria militar, a “implicación” do sector educativo, ou o apoio político.

O terceiro apartado analiza oito organizacións ou empresas vinculadas á industria armeira, cada unha delas como exemplo das principais características da industria armeira vasca actual: O xigante ITP Aero, a empresa “tradicionalista” Sener, o centro de investigación e desenvolvemento Tecnalia, a startup Satlantis, a empresa de ferramentas manuais Ega Master, a empresa Ecia Xemein que actúa sen control, a Universidade Pública de Navarra e o Banco BBVA.

O cuarto capítulo, por último, enumera máis de 200 empresas por separado e por países, cunha breve referencia á súa vinculación co sector da industria armeira.

Medo, vergoña de barrio, esperanza

En definitiva, o grupo de antimilitaristas creou un libro de gran formato, que abre o prólogo de Corsino Vela. A súa lectura pódenos levar desde o pánico inicial á vergoña de barrio e desde a vergoña de barrio á esperanza: o terror en Occidente, en Europa e en Euskal Herria, cando afasta o perigo de que o militarismo aumente e a guerra que vivimos (máis); a vergoña de barrio cando analiza a conexión cada vez máis forte de Euskal Herria coa industria armamentística e, por tanto no mundo; e a pequena esperanza, cando cuestiona esa proposta de transformación. Está en mans de todos decidir que sentimentos prevalecerán nos próximos anos.