De acordo coa declaración de Parque Natural o 26 de abril de 1994, a conservación dunha zona en perigo e en perigo de extinción unificounos, xa que só desde este equilibrio podemos garantir un patrimonio natural precioso, adaptado pola colaboración durante centos de anos.

As terras altas de Aralar, que pasaron de ser bosques pechos a campos de pasto como os coñecemos hoxe en día, foron froito da transformación que durante séculos realizou o ser humano coa natureza. E é precisamente este espazo patrimonial o que hai que protexer, porque ademais da perda do bosque e o desgaste natural da zona kárstica, a excesiva presión do gando faio perecer.

Cando falamos de presión, o que produce unha ovella ou unha vaca ou unha egua non é o mesmo, como non é comparable o que provoca un montañeiro ou o desgaste que produce un tobogán, un motor ou un 4X4. E iso é o que hai que analizar e coidar, porque a superficie de Aralar está inmersa nun profundo proceso de desertificación nas últimas décadas. De aí a importancia que teñen os científicos á hora de medir a evolución destes campos e de propor plans e diagnósticos. Así foi o programa de 1988 no que se presentaron primeiro e despois o de 2003, os consellos dos científicos convertéronse en claves para buscar o consenso entre todos os axentes nunha dirección determinada.

A achega da Sociedade de Ciencias Aranzadi no programa de 2003 supuxo un fito fundamental, xa que, ademais do equilibrio entre os axentes, deuse a unanimidade dos partidos políticos. Non podemos esquecer que o desexo de facer pistas antes desa unidade foi cíclico, xa que se percorreron decenas de quilómetros. Tentouse que o avión aterrase e que o Lareon Bungalow tamén o fixese e puxésese en marcha un negocio turístico salvaxe, os esforzos para gravar películas …, en definitiva, a explotación económica sempre estivo presente.

Agora rompéronse o equilibrio, o consenso, a autoridade científica dos expertos, o respecto entre as persoas, a palabra dos partidos políticos e outros valores, ademais da explosión e o asalto das escavadoras.

No ADN do PNV sempre houbo fame de negocio na superficie, no aire, no mar. Así, a pesar da vixencia do acordo de 2003, coseu en segredo con gandeiros e pastores a estratexia contraria aos principios trazados por Aranzadi. Posteriormente, dirixíronse a comprar o apoio que non lle daba a representación política na Mancomunidade, o Alcalde que vota en contra da maioría dos representantes do seu Pobo, e compraron a tres membros de EH Bildu que se venderon a moi baixo prezo. E aí comezou unha nova campaña que supuxo a ruptura de Aralar e a súa contorna.

A violencia de moitos gandeiros está a ser moi dura, actuando coma se a terra que é de todos fose a súa, con ameazas, descualificacións e actitudes mafiosas. Victimizando aos pastores que reciben axudas económicas por ser Parque Natural e en terras altas, abrindo pistas aos gandeiros sen cortello que traballan nas fábricas do Goierri.

É imperdoable que a ruptura, máis dura aínda que vinga de onde vén, o argumento que formaron cos pastores que defendemos durante moitos anos, fainos pasar pola avestruz. Partidos divididos, algúns aliñados co negocio como de costume, outros suxeitos a contradicións internas, a disidencia converteuse nunha pluralidade de opinións e perdido os principios de sempre.

Son moitas as rupturas que se produciron, son moitos os anos que tardarán en curarse, e os pastores quererán vendernos os queixos, os gandeiros a carne, os partidos pedirannos votos, e nós verémonos obrigados a cambiar os nosos hábitos de compra e as nosas proteccións.

Este artigo foi publicado por Goierriko Hitza e trouxémolo a ARGIA grazas a licénciaa CC-by-sa.