O negocio das apostas converteuse nunha realidade na nosa contorna. En canto aos datos de Vitoria-Gasteiz, hai 27 salóns de xogo abertos e 32 a finais de ano, que se abrirán nos barrios de Txagorritxu, Zabalgana e Lakua. En 2017, a Asociación de Xogadores Alaveses en Rehabilitación atendeu a 146 persoas, e o 89% dos asistentes á asociación foron homes. Tras varias enquisas, traballos de observación e debate, editouse un folleto: Fóra de xogo no barrio. Aclaracións diversas das salas de xogo.

Historicamente, un dos principais retos dos e as novas axentes foi analizar onde e en que viven o seu tempo libre –e, si é necesario, darlle a volta–. "Vimos que moitos dos nosos amigos de ao redor pasaban o tempo nestas salas, démonos conta do que ocorría. Esa foi unha das razóns para empezar a traballar sobre os salóns de xogo", explica Virginia Gómez (Vitoria-Gasteiz, 1996), membro da Asemblea Xuvenil de Judimendi. Xunto a el está Igor Serna (Vitoria-Gasteiz, 1995), quen lembrou que cando comezaron a traballar o tema dos salóns de xogo recibiron a chamada dalgúns pais doutros barrios. De feito, a pesar de que coa sala situada na rúa Olaguibel iniciouse un traballo específico, os mozos aseguraron que "estamos ante un problema de nivel Vitoria".

Traballos de observación

O primeiro paso da asemblea de mozas foi iniciar un debate interno: "Vendo a necesidade da formación, fixemos unha lectura sobre o xogo e as súas consecuencias", explicou o adestrador biscaíño. Para iniciar a fase de investigación, presentáronse no interior da sala e analizáronse os perfís que había nela. No informe destacan tres: os principais homes sós na sala, os homes máis novos coa súa noiva ou a súa muller, e os grupos de mozos de máis de 18 anos. A decoración das máquinas auxiliares de apostas pareceulles suficientemente significativa, e esta podería ser unha das razóns para entender estes perfís. "A muller está totalmente hipersexualizada", di Gómez.

Para coñecer o funcionamento interno da sala, conseguiron entrevistar aos ex traballadores do local. Falaron con dous ex hostaleiros que denunciaron "controis exhaustivos". Dentro do local hai cámaras: "Utilízanse para controlar aos clientes e aos compañeiros de traballo", engadiu.

Os comercios do barrio tamén se queixan

Ademais de ter máquinas auxiliares de apostas, como o salón de xogos é un bar, os hostaleiros do barrio denunciaron que os prezos son moi baixos. De feito, no último ano pecháronse dous bares da zona nos que se ofrecen almorzos. Os mozos lamentaron que "o amplo horario que lles acompaña e a súa función de bar pode levar a un maior peche dos bares". Os fins de semana a sala de xogo permanece pechada só dúas horas.

Con todo, hai veciños que non opinan o mesmo. "Dixéronnos que están en contra dos salóns de xogo, pero que ven o edificio como un bar", di Serna. Noutros casos, a resposta recibida foi moito máis simple: "A decisión de cada un deles é facer apostas", dixéronlles aos asistentes. Outros moitos denunciaron o incremento da presenza policial e dos incidentes. "O consumo de drogas disparouse: Trafican habitualmente pola porta da sala", denunciou Gómez. Segundo os mozos, "baixo a escusa das drogas e os disturbios, quérese impor o control social".

Aínda por riba, o resto de testemuños solicitados deixaron atónitos aos mozos. "Atopamos a veciños que necesitaron de educadores de rúa xogando coas máquinas", explicou. Devandito isto, o máis importante é a loita doutras capitais: "Estas salas non se sitúan no centro de Burgos ou Madrid, senón que abren negocios en zonas como Fuenlabrada ou Gamonal. Son moi capaces de xogar coas necesidades socioeconómicas".

Por que non achegarse ao novo comercio do barrio a tomar un café? Responderon con outras preguntas: "Si uns poucos gañan, quen perde? Si unha gran empresa ten grandes beneficios, quen perde clientes? Queremos construír unha comunidade como esta? ". Todas estas preguntas teñen unha única resposta: -O barrio perde.

Os membros da asemblea coincidiron en que a investigación sobre o caso Bateragune demostra que "o problema está moi normalizado". "O xogo pretende controlar ás persoas. E en canto aos mozos, os propietarios saben como actuar: queren diñeiro para un momento determinado, sen mirar a longo prazo". Neste sentido, púxose en marcha unha campaña dirixida aos mozos para concienciarlles sobre a ludopatía e explicarlles en que consiste traballar nunha sala de xogo.

Tamén se espera que sexa un folleto válido para o resto dos barrios. "Desde as institucións teríase que facer algo, pero como non temos moitas esperanzas, esperamos poder crear unha rede que nos permita facer fronte a esta problemática", sinalou Serna. Mentres tanto, fóra de xogo Auzo, producido por mozos de Judimendi. Os folletos informativos sobre os salóns de xogo estarán dispoñibles nas cinco zonas do barrio: Espazo Sumendi, Candea, Globon, Granj, Latexen, Kilkerra, Gure Txokon, Rei Luís e Irusta.