O brutal ataque que os palestinos están a recibir desde hai moito tempo nas nosas pantallas empecei a ver debuxos e imaxes da sandía; souben que se converteu no símbolo de Palestina. Este froito ten as cores da bandeira, pero penso que non será só por iso. Algo terá que ver a alta estimación da sandía ou a sandía en todo o Mediterráneo. Amamos, os mediterráneos, nosas sandías coloridas, doces e refrescantes.

Ao parecer, os primeiros indicios de sandía atopáronse no Mar Morto. De aí o froito estendeuse a China e ao mar Mediterráneo, entre outros. O froito resiste o paso do tempo e grazas ao seu alto contido en auga é moi útil nos países quentes, non só como alimento senón tamén como almacenamento de auga. Dise que chegou á península Ibérica por mans dos árabes, pero a súa expansión limitouse ás beiras que fai todo o ano un pouco de calor, xa que a temperatura estival non era suficiente para conseguir bos rendementos. Por iso quizais non sexa un froito popular en Euskal Herria.

Chegou até América. Nos Estados Unidos da Guerra de Secesión, as sandias que cultivaban os negros libres convertéronse en símbolos da abolición da escravitude. Tras a guerra, o vínculo coa sandía que utilizaron para difamar aos negros. Segundo o estereotipo racista todos os negros eran sandía empedernidos, o que significaba que era unha froita relacionada coa preguiza e a sucidade.

Para min tamén é un froito simbólico. Protagonista dun sinxelo rito do meu pobo. Xunto á comida, nun ambiente cálido de verán, nun lugar onde chega o sopro do mar, unha muller ou un home forte abrirá esa gran sandía. Os nenos non poden facelo e non dan a calquera un gran coitelo para cortar a sandía. Hai que cortar ben os anacos e realizar cortes rectos e inseguros. Debes saber dar as medidas axeitadas para poder ter ese coitelo. Para os nenos máis estreitos ou divididos en dous, menos estreitos para os adultos, pero moderados, porque non se pode abusar da sandía, hai que saber tamén.

Mentres se divide e repártese o froito, comeza o habitual faladoiro estival: Que tal está a sandía? Que aspecto? Ten boa cor, bo aspecto, ou, uf, xa parece humillado...e entón, despois de tentalo, oh, moi doce, mmmm... oh, que refrescante! Ou o contrario: uf, non ten sabor, dá un pepino... Cantas cabezas, tantas opinións sempre. Comparacións tamén… mellor ou peor que a anterior. Ou onde comprar, como se elixe... Cada vez que abres unha angurría estival, esa é a solasa da mesa.

E penso (espero) que en todos os recunchos do Mediterráneo, ao norte, ao sur, ao leste e ao oeste, así como nas beiras do Mississippi, nas súas cálidas e sargóricas noites, teñen (e terán) conversacións que non chegan a ningún outro lugar como o noso e que nos reúnen na mesa, coma se agarrámonos da man, ao redor dunha sandía negra, branca, verde e vermella.