Saioa Jaurena Atxa (Elizondo, 1989) é profesora de profesión e deportista de profesión. Di claramente que lle gustaría ser «ao revés», aínda que sabe que é «imposible». Con todo, o sinal de que a impotencia foi feita a base de esforzo, tirando do seu soño e traballando con entusiasmo, chegou lonxe no rugby. Empezou tarde, pero se o probou, vive ligado ao rugby. É máis, até onde chegou quitoulle todos os sacrificios que realizou nos últimos anos.

De onde che vén a conexión co rugby?
Xoguei a balonmán cando era neno, pero ata que aos 16 anos empecei a xogar a rugby, non tiña ningunha vinculación co rugby, non o coñecía. Probeino no instituto, acababa de deixar o balonmán, e animados por un par de compañeiros de clase de Narbarte que adestraban cos mozos de Lekaroz, xuntámonos uns e empezamos a adestrar en Lekaroz. Como non había grupo de mozas, mandáronnos enseguida ao grupo A Única de Pamplona.

Que recordos tes de entón?
Moi bonitas. Xuntámonos moitos xogadores novos nA Única, a metade do Baztan, e montamos un equipo moi bonito. Entón os veteranos recibíronnos cos brazos abertos. Festas moi boas, momentos moi bonitos... Fixen grandes amigos que aínda conservo desas primeiras mozas. O feito de ser pouco nos uniu máis e pasamos de non coñecernos a ser un grupo moi unido.

Hoxe en día estás en Baiona...
Si, non é tan fácil atopar un equipo que teña un bo nivel por parte dos xogadores ou adestramentos, pero en Baiona atopei o nivel de rugby que necesito. Está na primeira división de Francia, a liga é moi boa, cada vez esíxennos máis desde o club e atopei o ritmo de xogo que necesito para xogar na máxima categoría.

Cales son os obxectivos do grupo?
O ano pasado, como non se esperaba, chegamos a semifinais. En semifinais perdemos ante o equipo que gañou a liga. Este ano, o obxectivo é meternos entre o oito primeiros e gustaríanos volver ás semifinais.

Cal é o segredo para seguir arriba?
Cheguei arriba, e non crea vostede que me custou moito. Son bastante teimoso e diría que o segredo é traballar polo que se quere. Cando tes un soño, non hai nada mellor que contelo. Ademais, tiven moita sorte porque non tiven lesións graves e nunca fixen unha parada longa. Ademais, coa idade cada vez sentinme mellor.

Tiveches que deixar algo co rugby?
No nivel actual, si, moitas cousas. Ao principio non, estaba na universidade, traballaba os fins de semana e adaptábame para xogar ao rugby, pero desde que empecei a tomarme en serio con 22-23 anos tiven que deixar as cousas. Teño que adestrar moitas tardes e non teño tempo para facer outras cousas; os fins de semana tamén ten prioridade o rugby, e non podo dicir que non vou xogar ao rugby por unha comida ou por outra cousa. A prioridade é o rugby e logo están os demais. É un sacrificio, pero cando se cumpren os obxectivos de cada un, todo é máis fácil.

Así que vostede tivo claro...
Si, perfectamente claro. E os que me rodean enténdenme. Saben o que é o rugby para min.

Que che deu o rugby?
Ensinoume moitas cousas: o que é o sacrificio, o que é axudar a un veciño, como se consegue o que se quere...

E suprimilo?
Os sacrificios que fixen fíxenos á mantenta, nunca me sentín obrigado e non diría que mos quitou.

Tamén tiveches a oportunidade de xogar nas competicións máis grandes: entre outras, nos campionatos do Mundo e de Europa...
Desde que empecei coa selección española fai entre seis e sete anos, xogamos e gando máis dun campionato de Europa. Nestes campionatos, con todo, as grandes nacións como Francia, Irlanda ou Inglaterra non xogan, porque elas teñen outra liga. Xogamos contra os de menor nivel que nós, polo que gañamos sen grandes problemas. Con todo, os outros campionatos de Europa que serven para clasificarse ao Mundial son máis complicados, xa que entran dous ou tres equipos de alto nivel e son moi exixentes. Este ano queremos clasificarnos para o Campionato do Mundo que se disputará en Nova Zelandia en 2021 e para iso teremos que gañar a un par de equipos de alto nivel. Polo demais, tanto a nivel europeo como o Campionato do Mundo que disputei son experiencias moi bonitas e á vez duras. Son torneos longos e son bos e malos momentos. Ao gañar todo vai ben, pero cando se perde, os compañeiros se desaniman e os adestramentos non salguen tan ben. Hai que saber dar a volta a iso.

Que nivel hai no rugby feminino en Euskal Herria?
Hai dez anos o nivel era moi bo. Eran moitos os xogadores que xogaban entón na selección española. Descendeu desde entón. Fai un par de anos o equipo de Getxo baixouse da División de Honra e iso supuxo un duro golpe para o rugby feminino en Euskal Herria, xa que queriamos algo máis para os xogadores de Euskal Herria que ían a Getxo a xogar a liga Nacional. Agora non hai ningunha posibilidade, e moitos bos xogadores vanse fóra de Euskal Herria. Con todo, nos últimos anos o nivel está a mellorar. Hai clubs que están a investir diñeiro, que están a traballar para subir a primeira división e que están a facer moito traballo cos máis novos. Seguir por ese camiño, a ver si de aquí a dez anos conseguimos outro nivel.

E na comarca?
Non o teño claro. O equipo de rugby dos mozos do Baztan tamén estivo moi desacertado, aínda que ao final, afortunadamente, seguirá adiante. Gustaríame impulsar o rugby feminino, pero os mozos tamén teñen o reto de manter ao seu equipo e non é fácil afrontar outro reto por detrás. Eu xa non estou no Baztan e vexo difícil asumir esa responsabilidade. Pero lles diría ás mozas que proben o rugby, se o coñecesen máis elixirían.

En xeral, como ve o rugby feminino?
O feminino sempre vai por detrás do deporte masculino. Nos últimos anos demos grandes pasos; nos medios de comunicación atopámonos máis que nunca e nos clubs temos máis espazo que antes. Ese é o camiño, dar a mesma importancia tanto ás mulleres como aos homes.

Que falla?
Ademais do deporte, ao ser un negocio, e como o deporte masculino vende máis, dan máis importancia aos homes. Á fin e ao cabo, é responsabilidade de todos, tamén deberiamos consumir deporte feminino.

Profesor de profesión, afeccionado á rugby. Como os compaxinas?
Afortunadamente, como profesor non teño problemas para ir adestrar polas tardes e xogar partidos os fins de semana. Cando teño que ir coa selección, teño que pedir permiso no Departamento de Educación e cada vez teño máis dificultades.

Até cando vas seguir no rugby?De momento
, quero adestrar o mellor e o máximo posible de face ao Mundial, porque son as últimas oportunidades e quero gozar ao máximo. A partir de aí verémolo.

CURTO
Un libro? Yenisjoplin.
Un equipo de rugby? Black Ferns de Nova Zelandia.
Balonmán ou rugby? Rugby.
Outro deporte que non sexa rugby e balonmán? Ciclismo, tanto para ver como para practicar.
Praia ou montaña? Monte.
O lugar favorito de Baztan? Cara a Alkurru.
Un lugar onde vivir? Aínda que non vivo alí, en Baztan.
Gustaríache visitar un lugar? Canadá.
Un grupo de música? ZEA Mays.