Unicef publicou que a metade dos nenos de Haití dependen da axuda humanitaria para sobrevivir, que este ano necesitarán de maneira urxente uns 2,6 millóns de nenos. O país atópase nunha situación extrema, sobre todo desde o ano 2021, o que repercute directamente na calidade de vida dos cidadáns. A fame negra estendeuse polo país, con máis de 4,7 millóns de habitantes. Pero non só iso, a peste de cólera e a inestabilidade política do país fixeron que o país sexa vulnerable.

Nos dous últimos anos o Estado caribeño non ten un liderado claro. O presidente Jovenel Moïse foi asasinado en xullo de 2021 por causas aínda non aclaradas, e desde entón a economía e a autoridade do país non volveron ao seu fin. En xaneiro deste ano cesaron o dez últimos senadores que quedaban do anterior goberno, ao finalizar a súa lexislatura, e desde entón desapareceron os indicios dun goberno lexítimo e elixido polos cidadáns. Na actualidade, Ariel Henry ocupa o cargo de presidente, pero unha alta porcentaxe da poboación bótalle en cara a falta de lexitimidade.

Así, a presenza de grupos violentos nas rúas incrementouse até alcanzar o control das dúas terceiras partes da capital, como é o caso dos pandilleros G9 que en setembro do ano pasado ocuparon o principal destino dos portos e petroleiros do país, en contra das últimas medidas gobernamentais. A inseguridade nas rúas provocou o peche ou a destrución directa dalgunhas escolas da capital. Con todo, a falta de escolarización fixo que os nenos recruten nas cuadrillas.

Todos estes factores fixeron que o país sexa vulnerable até o extremo, pero a falta de axuda é evidente; incluso algunhas asociacións de axuda humanitaria internacional están a desprazarse do país por falta de seguridade. De feito, tamén se produciron ataques nos hospitais destas institucións e tomaron esta decisión para protexer aos seus traballadores.

Débeda para toda a historia

Desde 2010, cando o terremoto foi tan famoso como crítico, a situación de Haití empeorou: desde entón a crise foise elevando a trece anos. Pero a actual non é a primeira crise do país, nin moito menos: Haití é un país marcado polas crises e as circunstancias económicas e políticas, desde a súa independencia. Porque aí está unha das claves da precariedade crónica.

Desde a súa independencia en 1804, estivo pagando a súa “débeda” a Francia durante 122 anos, cando o Goberno francés pediulle 150.000.000 de francos por conseguir a independencia, todos os ingresos que obtería Haití nun dez anos. Esa débeda era o que os colonizadores franceses debían dar a cambio de terras e escravos que perderan “”. Pagaron a débeda, pagaron ben, pero iso condicionou o primeiro século do país e fixo que o desenvolvemento económico fose absolutamente insignificante.

A este principio hai que engadir as ocupacións internacionais, que EE.UU. realizou na primeira metade do século XX, ou as ditaduras –François “Papa Doc” e Jean-Claude “Baby Doc” na segunda metade dese século–. Co terremoto do novo século, o asasinato do presidente e o golpe de estado, queda un país cunha situación absolutamente inestable. E así segue sendo Haití o país máis pobre de América.

Consulta máis información sobre Haití na reportaxe de Urko Apaolaza: Escravitude. Haití, revolución e vinganza.