Amaiur, a súa coroa interpélanos
O castelo de Amaiur (1522), en Baztán, foi a última fortaleza da resistencia fronte á conquista española do Reino de Navarra. Os sublevados, coa súa coraxe, dominados tamén ao reino de España, interpelados polos seus corazóns, buscaban levantarse contra os conquistadores.
Descobre a inesquecible lección que nos deu Amaiur: Si nós fomos capaces de facer fronte aos conquistadores do Reino de Navarra, o noso país tamén pode facelo en calquera momento, porque sempre hai razón para loitar contra o opresor.
Por que Amaiur permanece na nosa memoria colectiva 500 anos despois daquel acontecemento? Por que fracasou... o vencedor? Analicemos o proceso subxectivo aquí presente. O valor de quen defenderon a Amaiur está a chamar á nosa subjetividad para romper coa regra do conquistador, é dicir, saír da dominación do superego hispano-galo, saír da situación de angustia (liberarse do medo que xera a represalía do estado español e francés) e pasar á coraxe para conseguir xustiza (EH independente dos dous estados). Estamos ante unha interpelación que está a chamar e que vai actuar sobre a nosa conciencia nacional.
Por iso foron e serán referentes para todos os que loitaron e loitan pola independencia de Euskal Herria. Poder levantar a Euskal Herria contra a opresión que domina é un feito que florece en numerosos acontecementos históricos: rebelións, guerras carlistas, ENAM, etc. Porque, como di Lacan, non hai coraxe innecesaria.
Como é significativo, na medida en que relaciona o pasado e o presente do reino de Navarra, digamos o que conta Jorge Oteiza (Gratitude pola Medalla de Ouro de Navarra, Egin, 3/12/1992), por exemplo, que expresa todo o anterior.
O noso escultor universal di que a crise de identidade que sufrimos consiste na ausencia de memoria histórica, tese que se aclara a través de dous personaxes, un navarro e outro guipuscoano, que, sen coñecernos, tomaron as dúas mesmas decisións.
Oteiza, cuxa familia tivo que emigrar a Gipuzkoa tras a conquista do reino de Navarra, identifica dous momentos da historia entre si ao longo de séculos: A barbarie do Vaticano ante o católico José Antonio de Aguirre na Guerra Civil española e o papa Xullo II aos Reis Católicos para evitar que se levantase contra o Duque de Alba e lexitimar así a conquista da nova Navarra excomunicada.
O escultor explica o momento no que o Papa Xullo II, co diñeiro dos peitos, paga as obras de Miguel Ángel na Capela Sixtina para a súa honra persoal.
O navarro, tras a Guerra Civil desde Buenos Aires, decide facer xustiza histórica co Vaticano. Unha vez alí, Oteiza conecta con outro navarro de Caparroso, Pablo de Rada, coa heroica expedición aeronáutica transatlántica Plus ultra (1927), disposto a bombardear o Vaticano, a consecuencia das súas consecuencias. Está claro que tanto unha como a outra son outra Amaiur.
Velaquí algúns momentos desta enquisa cualitativa sobre a interpelación de Amaiur, que permanecen no noso imaxinario colectivo e falan da actualidade desta decisión histórica, deste acto de ánimo permanente.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Hai quen, sendo un cerebro brillante, con definicións de "pouco detalle", son expertos en transformar e transformar o mesmo, dito doutro xeito. Era súa e foi un proxecto in eternum que se repetiu durante décadas. Esta era unha das principais razóns para deixar de ser... [+]
O 26 de decembro, durante un ataque aéreo, o Exército israelí matou a cinco xornalistas palestinos que tentaban chegar á cidade. Con eles mataron a 130 xornalistas palestinos. Esta noticia lembroume un par de cousas, a primeira, a persecución que sofren os verdadeiros... [+]
Nos últimos meses tocoume traballar en varios institutos e, nalgún momento, tiven que falar cos alumnos das posibilidades que ofrece o mercado laboral. A tipoloxía dos alumnos é variada e nunha mesma cidade varía moito dun barrio a outro, dun instituto a outro, e tamén... [+]
A nena que aparece no centro da fotografía, que dificilmente se pode considerar histórica, está a escribir unha lista de adxectivos: eu, ti, el, nós, vós, eles. Mirando cara abaixo, non puiden ver como era a súa mirada.
Insensible ao labor do fotógrafo, vostede, lenta e... [+]
Cando traballas con persoas maiores ou con persoas con diversidade física e neuronal, dásche conta de que a idea da competencia na nosa sociedade limítanos moito como especie. É dicir, o noso sistema ponche en valor por facer as cousas de maneira específica, e o que non o... [+]
Quería escribir polas luces de Nadal e reivindicar que se converta nunha tradición anual nesta época de iluminacións de rúas, un espazo público acolledor, alegre e gozoso desde o punto de vista da clase. Pero, por suposto, tamén espazos públicos cálidos onde algúns... [+]
Perdoa aos carballais, encinares, olmos, garzas, fresnos, alisedas, castañares, bidueiros, gorostidias, manzanales, piñeirais e a todas as sociedades das árbores, pero hoxe o hayedo ten unha cita con motivo das celebracións da fronteira invernal.
Resúltame máis fácil... [+]
Volve Euskaraldia. Ao parecer, será na primavera do ano que vén. Xa o presentaron e a verdade é que me sorprendeu; non o propio Euskaraldia, senón a lema del: Farémolo movéndonos.
A primeira vez que a lin ou escoitado, vénme á cabeza o título da obra que puxeron para... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Cando o sistema colonial capitalista heteropatriarcal cuéstionase e loita, ataca sen piedade. Utilizando todas as ferramentas ao seu alcance para fortalecer, fortalecer e consolidar o poder institucional, os medios, a xustiza, a lingua, a cultura, a violencia...
En Suíza,... [+]
Non sei si vostedes tamén teñen a mesma percepción –recoñézoo: aquí empecei a escribir de maneira acientífica–. Refírome á extensión natural da palabra preguiza. Cada vez escoito máis nos recunchos de Hego Euskal Herria: eúscaro, español e, por suposto,... [+]
Moitos en Nadal sentimos máis preguiza que ilusión ao pensar nas comidas e encontros familiares. Pero adiantámosvos que non é a comida a que nos fai sentirnos colectivamente incómodos, senón a normatividad que define á familia tradicional. É máis,... [+]
Sempre me pareceu máis significativo o modo que se di en castelán aos carruajes que se poden atopar aquí e alá: humilladero. Non é un nome bastante lixeiro, branco ou non ten ningunha connotación? Á fin e ao cabo, todo o que pasaba por alí debía ser humillado. É sabido... [+]
O final da República Árabe Siria causou unha gran sorpresa pola forma en que se produciu: rápida e case sen resistencia. Con todo, non é tan estraño si temos en conta que o país estaba destruído, empobrecido e trocado. Hai tempo que a maioría dos sirios non se preocupaba... [+]