No programa Boulevard de Radio Euskadi entrevistaron a Emilio Aperribai e á súa filla Mónica, que sobreviviu o bombardeo de Gernika. Aperribai relatou que, cando comezou o bombardeo, o seu pai e o seu irmán entraron nun refuxio próximo á fábrica de armas e a súa nai, co seu pequeno Emilio, de oito meses, saíu correndo pola estrada de Foruardán.
Aperribai relatou a terrible ruta que tivo que facer a súa nai: os avións alemáns non paraban de disparar bombas e metralletas e a súa nai escondíase detrás das árbores en canto vía un avión, "e ouvía o asubío das balas que pasaba ao seu lado. Os avións ían tan preto da terra, que a miña nai me contaba que vía os sorrisos dos pilotos alemáns. A súa nai viu unha camioneta na estrada e pensou en esconderse debaixo dela. A nai e o fillo dirixíronse cara alí e, cinco metros antes de chegar, unha bomba fixo estalar a camioneta.
Nai e fillo chegaron a Forua. Despois de tres horas de bombardeo, a nai decidiu subir co seu fillo a Lumo. Xa era case de noite e o seu fillo camiñou en brazos a unha distancia de dous quilómetros. Ás doce da noite, a familia volveu reunirse no caserío de Lumo. De feito, este caserío era o máis coñecido: o dos leiteiros que lles traían leite a casa.
Aperribai explica que a mala sorte do seu pai e do seu irmán que quedaron no refuxio foi peor: "Este agocho estaba cheo. Era moi alto e estaban todos tombados un sobre outro. E o sacerdote, de pé, rezando. O pai non se atopaba cómodo e afastouse co seu fillo un quince metros, dentro do refuxio, para quedar máis tranquilo. Unha bomba cruzou o muro de formigón na zona na que se atopaban, causando a morte de 8 a 10 persoas. O meu pai, cubrindo ao meu irmán, queimouse as costas. E o meu irmán vive aínda, é dous anos maior que eu, e aínda a ten na cabeza rota, a metralla que lle saltou á cabeza. Tras pasar dous días no caserío dos coñecidos de Lumo, trasladáronse á Rioxa, onde foron recibidos pola familia do seu pai. A filla Mónica explicou que tiveron que empezar de cero nA Rioxa e que perderon o eúscaro, aínda que falaban en Gernika, xa que nA Rioxa non se facía e desde entón prohibiuse. A familia regresou a Bilbao en 1953.
Emilio Aperribai subliñou que en 1997 o presidente alemán, Roman Herzog, pediu oficialmente perdón en nome dos alemáns, "e na mesma lóxica, o Goberno español debería pedir perdón".
Monika Aperribai explica: "Pedimos un xesto de recoñecemento. Condenar aqueles feitos. Trataríase dun alivio para as vítimas que se foron e para as que aínda seguen con vida. Eles, como socialistas, sufriron grandes danos. Tamén eles tiveron que exiliarse e foron pisados. Por iso facemos un chamamento ao goberno para que actúe con empatía e valentía. Que recoñezan que iso sucedeu e que tomen como exemplo o que fixo o presidente de Alemaña. Sexan gobernos do PSOE ou do pp, as xeracións actuais non teñen nada que ver cos gobernos de Franco daquela época. Lávanse as mans e din que iso é pasado. Pero o pasado pódese perdoar, pero non hai que esquecelo. A única maneira de avanzar é recoñecendo o que sucedeu. E non é o pasado, os que viven aínda teñen moi presente aquilo que sucedeu".
San Vicente barrutia (Argentina), 1934ko maiatzaren 18a. Mathilde Díaz Vélez lurjabeak Buenos Airesetik 40 kilometro ingurura zeuden bere lursailetan Guernica izeneko herria fundatzeko eskaera helarazi zion Buenos Aires probintziako Obra Publikoetako ministroari,... [+]