Con todo, a de hoxe é unha epidemia afastada e próxima, unha auténtica epidemia global. A pandemia global apocalíptica que xa vimos en varias películas. Na arte está a cumprirse o guion e teño a sensación de que todos queremos ver o final da película, porque normalmente todas estas películas terminan nunha catarse colectiva feliz, despois de moito sufrimento, por suposto. Si dixésennos que poderiamos saír de casa mañá mesmo estou convencido de que sentiriamos unha frustración enorme, porque ao final todos queremos ser heroes dunha película catastrofista.

A reivindicación da alarma fixérona, por suposto, pola nosa seguridade e saúde. Agamben –homo sacer– di que a vida é sacra e, ao mesmo tempo, sacrificable, pero tomar unha ou outra decisión xa non está nas nosas mans. No altar da gobernabilidade sacrificamos unha vida digna a cambio de sobrevivir. O Estado quitounos o dereito a decidir sobre a nosa vida, converteuse non só no gardián da nosa saúde, senón tamén no propietario. Non podemos saír de casa e non podemos debater democraticamente esta medida. Imporánsenos multas se nos diriximos en bicicleta á estrada de forma individual, mentres moitos traballadores se achegan a traballos non desexados, como todos os días, nos transportes públicos que van cheos. Chaman biopolítica pero a xestión destes días está máis cerca do bio-caos. Descoñecemos a técnica na que se adoptaron estas decisións que se consideran técnicas: epidemiología, pneumoloxía, politología ou economía. E, sobre todo, cal é o peso de cada “logos” na decisión. Non levamos a cabo un debate filosófico que estea na base da situación: O utilitarismo que aprobou Boris Johnson, “a felicidade da maioría en detrimento de a minoría dos máis débiles” do seu compatriota Bentham, ten que ser sostido ou unha visión deontolóxica: fai o que é “xusto”, sen atender ás consecuencias. Aínda que as consecuencias son moito máis graves: o efecto do noso confinamento sobre a taxa de colesterol, por exemplo. O Parlamento pecho, co poder executivo á cabeza. Non é unha novidade, é unha confirmación da vella tendencia.

E é que este tipo de graves crises serven para espir a profunda verdade, a miseria, dos nosos sistemas políticos.

No ámbito socioeconómico, por exemplo, a desigualdade estrutural dos diferentes móstrase crúa: desde o diagnóstico privilexiado de toda a clase política até as vivendas confinadas con bombonas de butano de 60 metros cadrados. Cal é a lóxica –de mercado– que hai que coidar pola saúde? Cal é a parte tradicional do traballo cando se greta, a que debe asumir a sobrecarga? En mans de quen queda a custodia, no momento en que nos condenan ao illamento, e no reino da necropolítica, en quen é o cidadán sacrificable? Está claro que o propio virus é moito máis democrático que a súa xestión.

Máis aló dese espido, a innovación que traerá esta crise será, probablemente, a do teei-traballo. A nova forma de produción que necesita a sociedade do rendemento, o seguinte salto cualitativo da autorregulación: accesible en calquera lugar, produtora en calquera momento, a disposición de calquera. Unha maneira máis eficaz de privatizar a nosa privacidade. Como estes días non podemos saír de casa en busca de tempo libre, nalgúns traballos a produtividade multiplicarase. Xa estou a notar na nosa contorna este “mecurragi” que xera o aburrimento. Poida que sexa o mono do cotián. Dificultades de adaptación do tecido a case cero. O único consolo no que se refire á organización de redes comunitarias para o traballo de coidados, no momento de deixar de necesitar a capacidade de decisión dalgúns traballadores e, quizá, a posibilidade de recorrer ao decrecimiento en todos os ámbitos.

En canto á xeopolítica, a xestión da crise xa nos demostrou que o futuro está no Pacífico. China enfocou o tema a fondo, asumindo custos e aceptando urbi et orbi. Corea do Sur estableceu protocolos eficaces desde o principio e Xapón, sumido na depresión popular, non sufriu ningún dano deste tipo até agora. E a única razón non é o costume de non tocarse. Como non explica a tradición de tocar moito a situación que viven en Italia. A Mafia creouse en Italia por falta de respaldo de Estado e Berlusconi deu o remate ao estado de benestar no que se atopaba. Isto notouse nas infraestruturas, nas pontes que se lles caen e nos hospitais sen recursos. E Europa, ai Europa, está a demostrar que si houbo algo non é nada, máis aló dun mercado débil e unha moeda mitificada. A súa capacidade de controlar o tráfico de persoas, condenando a miles de persoas a afogarse no Mediterráneo, non aparece na resposta ao virus. Sen voces conxuntas, sen coordinación. O virus é moi pequeno, bastante menor que calquera home africano.

E neste espido, o campión de España. Declarou o estado de alarma, formalizando un estado de excepción material permanente. Cando comezou esta excepción? En 1939 quizais, en 1978 ratificáronse e establecéronse os artigos 155. Tamén axuda a etimología da palabra, a alarma, o “á arma”. En estado crítico, porque na excepción coñécese quen é o soberano, como ben explicou Carl Schmitt. E a última palabra do soberano é a arma, a forza armada. Iso notábase na comparecencia de onte do Goberno de España no Palacio da Moncloa. Porque, como diría Arendt, as súas decisións non se basean no poder, a decisión de moitos xuntos, senón na violencia, cando un ou uns poucos, sen contar coa vontade de moitos, decídena.

Nesta crise, do mesmo xeito que na de Cataluña, quedou claro que o Estado autonómico é un trazo epidérmico. Non se preferiu o diálogo ou a relación individual, non se priorizou a colaboración que ao principio parecía efectiva. Sería lóxico que o Goberno do Estado facilitase os labores de coordinación, xa que non sería razoable que os bares Castron estivesen abertos e non en Muskiz. Igual que é unha tolemia que se suspendan as eleccións en Euskadi e celébrense en Urruña. Ah, outra vez Europa! Ai, Euskal Herria! Vivimos unha grave tensión sistémica, moi grave, e cando hai unha cultura política autoritaria, hai que tomar con coidado este tipo de concentracións de poder. Porque a restitución nunca é unha mera restitución. O PSOE e Podemos serán os encargados de xestionar esta crise, pero si vano a facer, como até agora, a mercé do mercado e dunha maior centralización, que saiban que no marco desas solucións eles sempre van ser a “copia” de ninguén e que a xente sempre aposta polo orixinal, o mando único que mandan os mandos. Si o virus non vai ser o fin deste goberno. E, en todo caso, que sexa esta a conclusión máis grave.

Por último, do mesmo xeito que serve para coñecer o carácter da autoridade, a crise tamén serve para visibilizar a subalternidad: en eúscaro, ao can e aos nenos, “as alarmas, tamén aquí, xestiónanse en cristián”.