Que sentes cando ouves que a violencia machista ha asasinado a outra muller?

Vivo estes feitos dunha maneira moi consciente e habitual. Un asasinato é a expresión máis dramática da violencia que as mulleres sufrimos constantemente. Ao ouvilas, sempre se me ocorre a mesma pregunta: por que non pon os medios para non asasinar as mulleres?

Cales deberían ser eses medios?

Falta vontade, sobre todo vontade política, entendida no sentido máis amplo. Iso esixe un cambio de 180 graos, e non me refiro só ao patriarcado, senón tamén ao sistema socioeconómico e ao capitalismo. Todos deberiamos analizar a forma de estruturarnos a nós mesmos e á sociedade. Hoxe en día, en Europa, son poucas as mulleres asasinadas, aquí e agora, comparadas coas mulleres que padecemos unha violencia que non nos permite desenvolvernos como persoas.

A violencia ten moitas caras.

Nacemos nunha sociedade que nos educa na desigualdade, tanto no xénero binario como noutros ámbitos. A mesma estrutura social xera violencia para non satisfacer as necesidades básicas da persoa.

Cada vez temos máis asumida a violencia contra as mulleres?

Si, normalizamos esa arquitectura de relacións de poder. Na educación e na familia normalizamos o que “nos tocou”. Recibimos moitas violencias simbólicas, as mulleres dinnos que debemos satisfacer as necesidades das persoas e que debemos ser amables e amables. Din que temos dúas enerxías principais para ofrecer á sociedade: a reprodución e o sexo. Esta violencia simbólica sen darse conta constrúe identidades baseadas na desigualdade.

No colectivo Eraikiz estades a traballar na transformación deste contexto. Que fan exactamente?

O noso nome é significativo. Queremos construír en grupo e para iso nacemos hai case catro anos. Temos dúas bases principais. A primeira, que traballamos desde o amor. As persoas son o eixo da nosa actividade, non o beneficio económico. A segunda, que achegamos aos profesionais que traballan na rúa na intervención social. En 2015 presentamos tres proxectos nas institucións e aceptáronnos o tres. O proxecto “Feminismo, violencia machista e intervención social”, que pronto cumprirá catro anos, conta cunha gran participación. Nas últimas xornadas participaron 400 persoas que traballan na intervención social. As persoas que traballamos neste campo a miúdo sentímonos moi soas.

Por que este sentimento de soidade?

As mulleres somos traballadoras da construción. Vivimos nunha sociedade capitalista deseñada para os homes, pero ao mesmo tempo queremos construír outras cousas doutra banda. Iso provoca medo. A maioría das persoas que nos rodean queren “estar” e “facer” e non “ser”. O importante é “onde estou sentado” e “que fago”. O noso temor a non poder estar nin a non poder facelo é enorme. Educáronnos no medo, e ademais de deternos, mírannos con medo cando nos movemos, pensando que o noso movemento vai influír neles.

Creastes o programa 'Babes Uz' para romper co silencio que existe ao redor da violencia sexual contra a infancia.

Si, nove de cada dez agresións infantís quedan ocultas. Só coñécense entre o 2% e o 10% dos ataques deste tipo. Que pasa co 90% restante?. Na maioría dos casos, o agresor é de familia ou se atopa nunha contorna próxima. É hora de quitar enlácelos oculares e abordar o tema.

Que tipo de actividades propoñen?

Tentamos facer unha intervención directa no grupo que nos pide coas nosas propostas. Creamos espazos de reflexión, concienciación, sensibilización e formación. Tomamos como referencia o mundo dos adultos, porque somos nós os que podemos atender a quen sufriu a violencia. Tamén temos que traballar coas persoas que exercen a violencia e pór o foco sobre elas para que non volvan actuar desa maneira.

Todas as persoas que traballades en grupo sodes mulleres?

Non, no noso sector somos maiorías e iso é evidente no grupo, pero tamén hai homes. Tamén eles teñen que implicarse nas violencias machistas, porque son eles os que causan esa violencia e teñen moito traballo neste campo. Tamén traballamos en espazos non mixtos, porque tamén é necesario.

Para quen traballades?

Sobre todo para persoas invisibles para a sociedade. Traballamos con persoas, non con problemas sociais. Para nós non son usuarios. A maioría delas son mulleres con grandes dificultades, así como nenos, nenas e adolescentes. Estes últimos son os menos protexidos, e a violencia sexual contra eles escóndese. Non queren deixar en evidencia a hipersexualización que hai hoxe en día nos corpos das mulleres e os nenos. Ademais, non existe un servizo gratuíto de atención a nenos e nenas que sofren malos tratos.

Subliñades a visión crítica e construtiva dos vosos traballos.

Esa é a nosa filosofía. Co proxecto “Feminismo, violencia machista e intervención social” quixemos criticar as leis que hoxe en día protexen ás mulleres da violencia machista. Pero tamén valorando o traballo dos profesionais que traballan con esas violencias, na súa maioría mulleres. Só o 20% das mulleres agredidas denuncia e as institucións céntranse nelas. O 80% restante está a deixarse ao carón.

E coas mulleres que non denuncian quen está a traballar?

Infinidade de asociacións sen recursos. Queremos visibilizar o traballo de todos eles. Na maioría dos casos é un traballo contaminado polo feminismo e con bos resultados. Moitas das mulleres agredidas chegan ao lugar onde queren chegar e non ao lugar onde a sociedade lles quere levar. É imprescindible unha rede entre feminismo teórico, activista e intervención social, e niso estamos.

Tamén ofrecemos formación social feminista.

Si, axudamos a deseñar proxectos sociais desde o feminismo e a perspectiva interseccional. O outro día, por exemplo, chamáronnos os membros dun grupo de música para analizar como estaba inserida a perspectiva feminista nas súas cancións. Tamén traballamos de face á prevención e o empoderamiento, en accións dirixidas a unha poboación en situación de ‘risco’.

Está aberta a participación no colectivo Eraikiz?

Si, tanto a nivel persoal como asociativo, na nosa web pódese atopar toda a información necesaria. Coa colaboración queremos axitar e activar as conciencias.

Esta entrevista foi publicada por Uriola e trouxémola a ARGIA grazas a licénciaa CC-by-sa.

Neste enlace podes ler o que Bañuelos explicou a ARGIA sobre as violencias que sofren os nenos no seo da familia.