Un caso especial é o dos membros do proxecto Ahalen Lurrak, xa que Fabrègue está xubilado e Varin recibirá a retreta nun prazo de dous anos. Nese momento da súa vida, con todo, decidiron pór en marcha a granxa e a asociación. “Que estamos tolos? Si! Que somos un pouco rebeldes? Por que non?”, preséntanse en clave de humor na web do proxecto. Varin xa tivera unha relación coa terra desde fai máis de 30 anos. Fabricio, pola súa banda, sempre traballou a horticultura no terreo social. Os traballos da leira tamén se dividiron nestas dúas áreas.

Co obxectivo de difundir o modelo agroecológico, organizan talleres e formacións na leira, e tamén reciben voluntarios con ganas de instalarse. Tamén forman parte do proxecto Fermes d’Avenir —Futuras Granxas— e participan no seu programa Compagnonnage. “Na leira reciben tres parellas dun francés e un refuxiado con ganas de instalarse na agricultura, cada parella durante dous meses”, explica Jaunarena. O programa ten un dobre obxectivo: facilitar a integración social das persoas refuxiadas e, ao mesmo tempo, a formación de ambos os voluntarios en agroecología.

Entendendo que a leira é todo o sistema

Os membros do proxecto de agroecología entenden a agroecología como un sistema circular, e así organizan os elementos da granxa: horta, froiteiras, bosque, animais, plantas comestibles… “Por exemplo, teñen en marcha un viveiro para sacar plantas pequenas, e neste invernadoiro tamén teñen un viveiro. O obxectivo é que os animais quenten o invernadoiro, en lugar de utilizar fontes de enerxía externas”, di o Señor. Da mesma maneira, tamén se crearon balsas de auga na parte superior da horta, e a través das conducións a auga cae á horta, regándoa suavemente e aproveitando a auga de choiva.

“Ao final, a base da agroecología é pensar o sistema na súa totalidade, que na granxa sempre entra calquera cousa, que sempre se mire que sitio ocupa e cal é a súa influencia. Nada ocorre por casualidade, todos os elementos están en relación”, engadiu. O que sucedeu por casualidade é unha colección de antigas variedades de tomate compostas por Fabricio: o seu irmán comezou a colección e deulle continuación, e xa conta con máis de 120 exemplares. “Cada ano planta dous de cada un para volver aproveitar as sementes e ir adaptándoas aos poucos ao País Vasco”.