Responderei brevemente ás palabras do deputado de Medio Ambiente, José Ignacio Asensio, e do deputado xeral, Markel Olano, na inauguración da incineradora tóxica.

Dixéronnos que hai cinco anos o PNV e o PSE atopárono todo parado ao chegar ao goberno, pero non nos dixeron que o Goberno Vasco fixo que se paralizase porque non lle deu o permiso que necesitaba a CMT. Isto supuxo un gran custo, xa que desde 2016 até febreiro de 2020 as autoridades da Deputación gastaron 47.600.000 euros no transporte de residuos a outros territorios. Ademais, como seguen levando os residuos ao exterior, outra mentira de Asensio quedou en evidencia, xa que antes dicía que Gipuzkoa era un territorio autónomo en materia de residuos en 2020. En concreto, entre o 20 de marzo e o 20 de xullo leváronse 5867 toneladas de residuos desde Gipuzkoa até o vertedoiro de Jata en Bizkaia. Aínda peor: a pesar de estar en marcha a incineradora e do acordo asinado o 15 de decembro polo Consorcio de Residuos de Gipuzkoa (GHK), o próximo ano –polo menos– seguiremos trasladando os residuos a Bizkaia.

Máis tarde, fixeron referencia á modernidade da incineradora, que por ser nova en Zubieta é un dos sistemas máis avanzados de Europa, é máis, un exemplo entre as incineradoras. Pero hai cousas que non nos dixeron, por exemplo, que se están paralizando as incineradoras por ter unha solución inadecuada en moitas partes do mundo: En Arxentina, Australia, Irlanda, Italia 12, e nalgúns lugares de España (en Navarra, ou en Valencia, e en Madrid, o de Valdemingomez pecharase en 2025).

Seguindo co tema da modernidade, hai que dicir que a contaminación xerada pola incineradora de Zubieta durante o período de proba estivo por encima do nivel prometido, tivo problemas co control de partículas e o óxido de nitróxeno. Ademais, como as sustancias máis contaminantes non se miden de forma continua, as terras circundantes e os alimentos contamínanse continuamente.

Noutro momento, tanto Olano como Asensio mostráronse orgullosos da taxa de reciclaxe alcanzada en Gipuzkoa. Isto é asombroso, porque nos concellos gobernados polo PNV e o PSE hai as taxas de reciclaxe máis baixas de media.

Pola súa banda, o deputado de Medio Ambiente, Asensio, sinalou que os residuos se transformaban en lixo en vertedoiros, mentres que agora se aproveita todo a través da CMT (8%) e a valorización (92%). Neste punto hai que sinalar que a eficiencia enerxética que se obtén cando se utiliza a combustión de materiais para producir electricidade é moi baixa, aproximadamente o 30%. Coa prevención, a reutilización e a reciclaxe a eficiencia enerxética é moito máis alta. Segundo os datos do movemento contra a incineración, o 85% dos residuos son reciclables ou reutilizables!

Esta última idea pódese asociar á economía circular, xa que se queimamos materia esgótanse materias que son escasas, polo que a incineradora e a economía circular son conceptos contrarios. O símbolo deste desastre é Dinamarca, onde a maior parte da produción de residuos para a súa combustión (80%) é enorme, 781kg por persoa ao ano. Ademais, se se quere potenciar unha economía circular real, hai que investigar no deseño do produto, entre outras moitas cousas, para que todos os obxectos sexan reutilizables ou reciclables. Ademais, hai que lembrar que a construción da incineradora impediu a creación de moitos paros, entre 7 e 39 veces menos, e ademais o recibo dos concellos que queiman residuos encarécese un 30%.

Xunto á idea anterior, segundo Olano e Asensio, a incineradora é válida na loita contra o cambio climático. Con todo, se se consultan os datos, podemos comprobar que non é certo, xa que por cada tonelada de residuos queimada vértese outra tonelada de C02 ao aire. Segundo os expertos, para reducir esta elevada cantidade, como fixemos antes coa eficiencia enerxética, hai que seguir a xerarquía establecida por Europa.

Noutro momento Asensio dixo que Gurasos perdeu todos os xuízos, e ademais de que isto non é certo, hai que lembrar a Asensio que os políticos elixen aos xuíces, porque se non, sería imposible entender moitos casos de corrupción que non foron ben xulgados: De Miguel, Epsilon, Xurros Karrantza... ou os terribles casos de Zaldibar e Cabas.

Non quero terminar sen dicir que con este tema acabarase definitivamente cando as cousas se fagan ben. Para min, polo menos, para isto e tendo en conta as estruturas xa construídas, hai que ter en conta os plans de Gurasos e as achegas de Toxiko Watch.