Borja Doncel García é enfermeira, investigadora e profesora. Aínda a maioría dos tradutores de intelixencia artística traducen á enfermeira en feminino, por exemplo, ao castelán: a enfermeira. Doncel deixou claro que en enfermaría e en Osakidetza as mulleres son maioría. Pero iso non tiña á hora de elixir os estudos: “Por unha banda gustábame o ámbito da saúde, e doutra banda as enfermeiras temos unha estreita relación co paciente, e esa proximidade gústame moito. Por iso elixín enfermaría”.
Por tanto, negouse aos estereotipos e, de feito, investigou os estereotipos na opinión, en concreto a adicción ou a discriminación que sofren as persoas maiores. “Fixen o meu Máster en Envellecemento Saudable e Calidade de Vida na Universidade do País Vasco, e decanteime pola adicción ao traballo final, mesmo na súa tese doutoral, porque nos últimos anos están a ser atendidos por sexismos e racismo, pero non tanto pola adicción”, explica Doncel. A pesar de que se menciona menos esta discriminación por idade, Doncel tamén destaca que é aínda máis habitual que o sexismo e o racismo.
Ademais di que desde moi pequeno apréndese a adicción. “Hai textos que din que xa aos 5 anos empezamos a aprender este tipo de actitudes e que a medida que avanzamos en idade van fortalecendo. Por iso cremos que é moi importante tomar medidas e intervir desde a escola e desde casa”.
Con todo, obsérvase que a maior parte das intervencións contra a adicción están baseadas na educación e tamén entre xeracións, xeralmente con adolescentes. E neles tamén viron un claro exemplo de veracidade, porque están dirixidos aos mozos e non aos maiores. “É un pouco irónico: nas intervencións para combater a adicción marxinamos ás persoas maiores”, advirte Doncel. Por iso, a súa intervención foi dirixida a persoas maiores.
Intervencións antiadictivas en todas as idades
Nos últimos tempos, con todo, os medios de comunicación, a educación e a intervención teñen cada vez máis en conta a veracidade. E é que ten efectos moi prexudiciais para as persoas maiores de idade: saúde, illamento social, autonomía… Todo iso leva ademais un custo. “Pero tamén as persoas maiores escoitan cada vez máis o termo da adicción, participan cada vez máis en programas de loita contra esta discriminación e tamén se están concienciando”.
Ten claro, por tanto, a importancia e eficacia das intervencións. Por outra banda, tendo en conta que a xeriatría non adoita ser unha especialidade opcional, Doncel destacou os aspectos positivos do seu traballo co fin de atraer aos mozos. Por unha banda, lembra a gran heteroxeneidade das persoas maiores. “Con eles xorden múltiples relacións”. Doutra banda, na investigación, o camiño que se fai desde o principio á obtención de resultados é realmente bonito: “Primeiro fixamos un obxectivo, logo creamos un método, facemos unha intervención, sacamos resultados e conclusións… Todo ese proceso adiante, e cando ves que logo podes aplicalo na sociedade, satisfaiche moito”.
Recoñece que os profesionais sanitarios tamén teñen prexuízos contra as persoas maiores, pero as persoas maiores tamén teñen dereito a recibir unha boa atención. “Ao final, todos queremos chegar a ser maiores”.
Nacido en Erandio en 1992. Estudou Enfermaría na UPV/EHU e posteriormente realizou o máster en Envellecemento Saudable e Calidade de Vida e o Doutoramento en Investigación Biomédica na mesma universidade. É enfermeira no Centro de Saúde de Rekalde (Osakidetza – OSI Bilbao-Basurto), investiga a adicción no grupo de investigación da UPV/EHU AgeingOn e en Biocruces (Osakidetza) e é profesora na UPV/EHU.