Siria e Sarasa traballan na UPNA como docentes e investigadores. Nos últimos anos na Comunidade Foral analizáronse os recursos de acollida para nenos, nenas e adolescentes separados das súas familias e recentemente tiveron a oportunidade de trasladar as súas conclusións á Comisión de Dereitos Sociais, Economía Social e Emprego do Parlamento de Navarra, a petición de EH Bildu.

Nela, Siria afirmou que “a aposta por repensar os recursos é forte, pero non por levalo á práctica”. A pesar de que a Lei Foral 2022 é favorable á protección e coidado de nenos, nenas e adolescentes e á promoción das súas familias, dereitos e igualdade, Siria lamentou que "a carga de traballo é excesiva".

Botou en falta “ferramentas e datos para poder realizar unha boa avaliación dos recursos que temos en Navarra”. “Non podemos esquecer que, segundo as investigacións levadas a cabo en Europa, o 20% dos menores foron ou serán vítimas de violencia sexual”, sinalou o experto.

Siria, que considera "imprescindible harmonizar os modelos de atención", criticou a "institucionalización" dos mozos, á vez que criticou a política. Así o explica o seu compañeiro Hodei Sarasa: “Aínda que sexa inconscientemente, cando enviamos aos educadores á porta da escola nunha furgoneta co logo xigante dunha entidade en busca dun neno, estamos a lembrarlles constantemente que están inmersos nun proceso institucional transitorio, o cal é negativo para eles”.

En canto aos problemas de número excesivo de modelos e de institucionalización, Javier Arza de EH Bildu e Miguel Garrido de Zurekin acudiron á solución: “Publicidade”. Na mesma liña, Isabel Aranburu, de Geroa Bai, engadiu como cuestión a resolver “a excesiva rotación” da intervención social.

Raquel Garbayo, de UPN, responde así: “Non sei si a causa ten que ver con ser público ou privado, pero o último responsable é o Goberno de Navarra e moitos de vostedes levan anos mandando”.

Asociacións comunitarias e titores

Sarasa lembrou como bo referente un modelo frustrado durante os anos de mandato de UPN, concretamente o da capital navarra: “Hai catro anos cada barrio de Pamplona tiña a súa propia asociación informal dedicada á infancia e a adolescencia. Estaba formado principalmente por persoas voluntarias, xunto con algúns profesionais, e no ámbito da prevención que tanto subliñamos, traballaban moito”. O ex alcalde Enrique Maya privatizou este servizo e agora as asociacións e os seus traballadores non teñen por que ter raíces nos seus barrios.

Desde a Lei Foral de Protección de Menores, Sarasa puxo en valor a idea de crear “asociacións comunitarias” ou “de recuperar, como no caso de Pamplona”. Para estas entidades pendentes, solicita que se incorpore á lei a figura do “titor comunitario” que propón na súa tese. A nova figura profesional encargaríase de que os nenos, nenas e adolescentes que se atopen en recursos de acollida manteñan a súa relación co seu barrio de orixe.

“Este titor da comunidade, por exemplo, levaría aos mozos a actividades que antes realizaba fóra da escola. Hoxe en día, desgraciadamente, non hai espazo para iso durante a xornada e si algún educador quere facelo, ten que facelo fóra das súas horas de traballo”, conta Sarasa. “Temos que ter en conta que o mantemento da rede social do barrio de orixe debe ser un dos principais obxectivos dos servizos de acollida para que a persoa nova poida volver”.