Con motivo do ciclo da Semana da Ciencia de Navarra, o matemático Uzuri Albizu Mallea falou das formas que adopta o xénero nas aulas de matemáticas. Lugares de cruzamento de Matemáticas, Educación e Xénero: Reflexionou sobre a tese Unha Cartografía no Ateneo Navarro de Pamplona o 13 de novembro.

Para a realización da tese entrevistou a investigadores, feministas e educadores, así como a alumnos de Grao en Educación Primaria. O punto de partida do traballo foi a análise da relación entre as matemáticas e o xénero.

Segundo denunciou Albizu, as matemáticas teñen prestixio social, polo que pais, educadores e profesores conceden máis importancia ás matemáticas: "Se alguén é bo en matemáticas ou en ciencias, ten que seguir ese camiño e si non segue xúlgase. Pola contra, si segues o camiño das matemáticas porque gústache, xorden inercias opostas". Engade que con iso mídese e xulga a intelixencia das persoas: "Distribuímos ás persoas coma se fosen intelixentes e non intelixentes". En consecuencia, os alumnos interiorizan que só uns poucos poden aprender matemáticas.

Ademais, conclúe que nos discursos científicos reprodúcense moitos estereotipos de xénero. Por exemplo, destaca que o éxito e o fracaso de mozas e mozos non se len igual: “Cando as mozas triunfan en matemáticas dicimos que son traballadoras e os mozos son intelixentes. Cando fracasan, pola contra, cremos que é debido á falta de intelixencia, e no caso dos mozos, á preguiza”.

Tamén reflexionou sobre o papel que se lle atribúe ao profesorado, e di que a autoridade depende do xénero e que, por tanto, asígnase máis autoridade aos homes. Engade que os alumnos describen dous tipos de “bos educadores”: “Por unha banda, o eficaz e cun alto grao de autoridade e recoñecemento social; e por outro, o que coida e fai que senta cómodo”. O alumnado adquire estas características con homes e mulleres respectivamente. Ademais, no caso do humor, os alumnos só o valoran nos homes.

Vulnerabilidade no centro

Segundo Albizu, en matemáticas considérase que hai que evitar o fracaso ou os erros, porque pon de manifesto a capacidade intelectual de cada un. Por iso, tamén analizou a influencia dos erros no alumnado e observou que afecta especialmente ás mozas: “Como a socialización de xénero ensínanos desde pequenos que temos que ser perfectos, hai mozas que, por medo, prefiren non facer algo que facelo mal”. Por iso, di que é necesario centrar a vulnerabilidade e achegar experiencias positivas sobre o erro. Con todo, considera que nalgunhas situacións é difícil porque o profesorado ten moitos alumnos: “Para centrar a vulnerabilidade necesitamos aulas seguras”.