O audiovisual Apaiz Kartzela, realizado por Oier Aranzabal, David Pallarès e Ritxi Lizartza proxectouse por primeira vez no Teatro Principal de Donostia-San Sebastián dentro da programación da 18 edición do Festival de Cine e Dereitos Humanos. O documental narra a historia dos abades encarcerados na prisión sacerdotal de Zamora, condenados pola súa loita antifranquista e desobediente. Na presentación ante a prensa estiveron presentes varios dos seus curas, entre eles algúns dos protagonistas do documental, como Xabier Amuriza e Josu Naberan, entre outros.
A de Zamora foi o único cárcere do mundo creada á mantenta para castigalos polo réxime de Franco e entre 1968 e 1976 decenas de sacerdotes vascos foron encerrados alí durante moitos anos, entre outras cousas porque nos seus sermóns denunciaron a posición da xerarquía da Igrexa católica co franquismo. España e o Vaticano asinaron o concordato en 1953 e como consecuencia diso construíuse, posteriormente, un novo pavillón no cárcere de Zamora, xa que era a única opción para recluír aos abades antifranquistas.
O primeiro sacerdote encarcerado foi Alberto Gabikagogeaskoa, por referirse ás torturas que sufrían os vascos nunha das súas homilías de 1968: “Nós saímos do seminario pensando que había que abandonar a política e orar. Pero nos demos conta de que o franquismo tiña dous alicerces fundamentais: o capitalismo e a Igrexa”, di nunha parte do documental.
Moitos destes sacerdotes foron os que, precisamente co grupo Indarra, realizaron en 1968 os famosos peches no bispado de Bilbao e no seminario de Derio. A pesar de que a súa loita foi moi coñecida nos anos 60, a maioría da sociedade esqueceuno posteriormente. Os 16 sacerdotes sumáronse á querela arxentina que en 2013 abriu o xuíz arxentina María Servini de cubría para xulgar os crimes do franquismo.
O documental sacerdotal, producido por Maluta Films, ofreceu un avance o 7 de decembro de 2019 en Durango, onde se proxectou a película. Catro destes sacerdotes regresan a Zamora e entran no cárcere nesa “viaxe anti-esquecemento”.
Pamplona, 1939. No principio do ano, a praza de touros da cidade foi utilizada como campo de concentración polos franquistas. Tivo oficialmente capacidade para 3.000 prisioneiros de guerra, nun momento no que non había fronte en Navarra, polo que os encerrados alí deben ser... [+]
Este texto chega dous anos tarde, pero as calamidades de borrachos son así. Unha sorpresa sorprendente sucedeu en San Fermín Txikito: Coñecín a Maite Ciganda Azcarate, restauradora de arte e amiga dun amigo. Aquela noite contoume que estivera arranxando dúas figuras que se... [+]
A escultura Dual, colocada na rúa Ijentea, inaugurouse o 31 de maio de 2014 en homenaxe aos 400 donostiarras executados polos franquistas durante o golpe de estado do 36 e a posterior guerra. Foi un acto emotivo, sinxelo, pero cheo de significado. Alí estiveron familiares e... [+]