Esta noticia publicouna Alea e trouxémola grazas á licenza Creative Commons.

O Instituto da Memoria, a Convivencia e os Dereitos Humanos, Gogora, remitiu ao Parlamento Vasco "un informe sobre os vascos desprazados desde Euskadi ao Val dos Caídos e os vascos". En canto aos datos obtidos até o momento, estímase que polo menos 618 persoas de Álava foron trasladadas ao Val dos Caídos de España, das que 498 estaban identificadas e 120 non identificadas.

Segundo os expertos, no Val dos Caídos (España) hai preto de 34.000 cadáveres enterrados. Dous terzos deles son dos franquistas. O resto levan a etiqueta descoñecida. Son republicanos sen identificar.

Unha persoa máis

Segundo o estudo realizado en 2008 pola Sociedade de Ciencias Aranzadi, un total de 617 persoas (497 identificadas e 120 non identificadas) foron trasladadas desde Álava.O traballo de investigación realizado polo Instituto Gogora incorporou a unha persoa aos falecidos que foron levados de Álava por Aranzadi.A esta lista engádese o falecemento de Anxo Romeu, natural de Madrid, no cárcere da rúa Manuel Iradier da capital alavesa, en 1941.

En catro viaxes realizadas entre 1959 e 1961, a maioría das persoas foron trasladadas desde o cemiterio de Santa Isabel de Vitoria-Gasteiz ao val madrileño de Cuelgamuros.O informe, redactado por Gogora, sinala que a poucos días do 23 de marzo de 1959, foron exhumados os primeiros 316 mortos no cemiterio de Santa Isabel de Vitoria-Gasteiz. Do total de 316 trasladáronse 146: 29 identificadas e 117 non identificadas caídas na batalla de Legutiano.Os restos foron ingresados en 29 caixas individuais e oito colectivas.

O resto das 170 foron almacenadas no depósito do cemiterio, mentres se realizaban as xestións necesarias para localizar aos seus familiares e obter os permisos necesarios. Antes do traslado celebrouse unha misa no mesmo cemiterio coa presenza de autoridades, militares e familiares dos "caídos".A Comisión de Obras do Monumento Nacional dos Caídos explicou que o 25 de maio de 1959 o Goberno Civil de Álava recibiu 18.801,57 pesetas por gastos de desprazamento.

Permiso de familia

Segundo recolle o informe de Gogora, a principios de 1959 os Gobernos Civís da CAV contactaron cos bispos para que empezasen a conceder permisos para a exhumación dos restos.Os permisos para a exhumación dos restos correspondían aos concellos, que debían comunicar aos familiares o día e o lugar para o seu exhumación. Si querían trasladar ao seu familiar ao panteón familiar, debían facerse cargo dos gastos que orixinaba esta operación. Con todo, todos os gastos que orixinaba o traslado ao Val dos Caídos en España eran por conta do réxime.

Como consecuencia do traballo realizado, Gogora constatou a existencia de grandes carencias nos arquivos, o que xerou moitas dificultades á hora de realizar o estudo. Así, a documentación enviada ao Ministerio de Gobernación polos gobernos civís de todos os países está recollida no Arquivo Xeral de Administración (AG), pero o fondo non está completo. "O territorio de Álava é un claro exemplo diso: levaron 618 falecidos en catro fases, entre 1959 e 1961, dos cales 498 estaban identificados, pero en AAD só hai 13 documentos recolleitos".

Padrón

En base aos datos obtidos, Gogora recibiu o censo das persoas desprazadas ao Val dos Caídos, aínda que na actualidade, estes datos non son completos polos restos sen identificar e polas deficiencias de documentación sinaladas.

Até a data, nove familias iniciaron os trámites para recuperar os restos mortais dos seus familiares e sete delas solicitárono a través de Gogora.