Hoxe, 21 de xaneiro, é un día para lembrar e reflexionar sobre unha interesante efeméride da nosa historia recente. Cúmprense 50 anos do peche de 47 traballadores de Potasas de Navarra. Este peche, que durou quince días, provocou unha folga xeral en Navarra, informou o Departamento de Interior. Esta mina, situada entre Beriáin e Undiano, era na época a fábrica con maior número de traballadores da provincia. Moitos dos seus traballadores estaban organizados en xuntas de fábrica e os seus representantes coordinábanse con outras fábricas nas chamadas comisións obreiras. Estas comisións demostraron ser a principal forma de organización do movemento obreiro da época. Eran as Comisións Obreiras, un movemento unitario pouco ou nada relacionado coas actual CCOO.

Meses antes do peche, as comisións obreiras presentaron á patronal unha listaxe de reivindicacións económicas e políticas conxuntas para os traballadores de varias fábricas. Entre as reivindicacións figuraban a subida salarial e o dereito de reunión. O rexeitamento da patronal a unha folga xeral convocou aos traballadores o pasado 11 de decembro en moitos puntos de Euskal Herria. A principios de xaneiro, despois de máis dun mes de folga, foron condenados a dous meses de cárcere por negarse a abandonar a folga sen traballo nin salario algún. Ante a agresión, os folguistas decidiron non volver ao traballo e aumentaron a súa aposta: organizaron un peche para dar continuidade ao proceso de loita, que durou quince días. A cuestión era quen conseguiría o poder: si as forzas da empresa e do réxime ou as dos traballadores organizados.

En solidariedade e unidade, o 15 de xaneiro convocouse unha folga xeral de carácter político en toda Navarra co obxectivo de servir de instrumento de loita para apoiar o confinamento e presionar á patronal e ao Estado en relación coas reivindicacións do movemento obreiro. A folga prolongouse até o final do peche e deixounos: 20.000 folguistas de 50 empresas, mobilizacións diarias, peche de tendas, folgas estudantiis/estudantís... Foi unha loita integral de toda a clase obreira.

Cabe destacar que o grao de organización dos participantes no peche foi moi alto, tanto nos traballos previos ao peche como durante o quince días que durou, e foi un claro exemplo da madurez do movemento obreiro. Neste sentido, destaca o alto grao de concienciación que nel desenvolveuse, aproveitando este espazo de loita para a formación e o debate político. Ademais, o confinamento tivo efectos negativos sobre o réxime. Trátase da maior empresa de Navarra, Potasas de Navarra, propiedade do Estado. Non se pode esquecer, por outra banda, a achega que fixo a gran folga que acompañou ao peche na plena crise do franquismo.

Entre as conclusións da loita, cabe destacar a represión dos xefes contra os traballadores que se atopaban no peche. Todos foron expulsados e castigados con multa. Con todo, grazas á solidariedade organizada da clase obreira, tanto os compañeiros de fábrica como os veciños e amigos, os represaliados conseguiron obter un novo posto de traballo, pagar multas, satisfacer as súas necesidades vitais mentres buscaban outro emprego... Tanto nos momentos de mobilización como nos de retroceso, a unidade da clase traballadora foi un exemplo. O peche permitiu que aquel conflito, que viña desde o outono de 1974, destinásese a unha das folgas máis exitosas das celebradas en Navarra. Grazas á solidariedade de clase, miles de traballadores de toda Navarra fixéronse cargo da loita duns traballadores dunha fábrica. Os traballadores sabían que só sumando forzas podían alcanzar os seus obxectivos.

Porque, máis aló de datas, nomes e lugares, este principio de solidariedade cara a todos os membros da clase traballadora é o que debemos lembrar e facer vivir, sen nostalxia, para que poidamos actuar con solidariedade obreira ante todos os ataques dos empresarios e xestores desta sociedade capitalista en crise. Efectivamente, este principio aglutinaba ás e os traballadores de entón, o que lles fortalecía fronte á represión e as sancións que pretendían repartir, e ese é precisamente o principio que aínda hoxe nos debe guiar.

Imanol Kañamares, membro do Consello Socialista da Comarca de Pamplona