O 20 de xaneiro Talaia Feminista presentou o dossier de 2024 na libraría Libros Louise Michel de Bilbao. Este documento, froito dunha análise feminista, aborda as dinámicas sociopolíticas do último ano desde unha perspectiva feminista; as formas de violencia, as resistencias e os posibles horizontes transformadores. O contido debaterase no Encontro Talaia Feminista, que se celebrará o próximo 1 de febreiro na Facultade de Economía e Empresa de Sarriko (UPV). En palabras de Yolanda Jubeto, membro do grupo, “Talaia Feminista segue adiante. Unha boa noticia, a muller* independentista e/ou soberanista que sentimos parte desta comunidade que traballamos para soñar e conseguir o País Vasco feminista”.

A análise estrutúrase ao redor de catro eixos principais: a violencia machista; o territorio; as guerras e os conflitos armados; e a extrema dereita. Tamén trata temas como as políticas públicas de igualdade e a saúde mental.

Violencia machista: institucionalización e novos retos

O informe sinala que a loita contra a violencia machista está cada vez máis “institucionalizada”, con “consecuencias tanto positivas como negativas”. Segundo os autores, este proceso permitiu visibilizar o problema e establecer marcos de acción, pero tamén xerou contradicións. Ademais, o movemento feminista, que é “plural e interseccional”, enfróntase a retos como o uso das redes sociais, a crecente sensación de inseguridade e o fortalecemento da impunidade. “Constatamos que a violencia sistémica reorganizouse, recorrendo ás formas máis explícitas e desvergonzadas, e utilizando novos tipos de violencia implícita e simbólica”, destacaron Begoña Zabala e Amaia P. Orozko.

Territorio: entre a crise ecolóxica e a resistencia

O sector agrario sufriu importantes mobilizacións en 2024, reflexo dunha “profunda inquietude” no medio rural. O dossier alerta sobre a consolidación de megaproyectos non acordados democraticamente, definidos como “violencia territorial”. Pola contra, tamén se están organizando resistencias desde a agroecología, o ecofeminismo, as mobilizacións contra os macroproyectos e a proliferación de cooperativas e comunidades enerxéticas. Subliñaron a importancia de loitar por unha soberanía ecofeminista que “integre” a terra, a vida e os corpos, reivindicando o “dereito colectivo á alimentación”.

Guerras e conflitos armados: impactos globais e feministas

Destacaron o incremento dos conflitos armados e o gasto militar, así como o aumento do gasto militar que supoñen, e a normalización dos discursos militaristas. Segundo o dossier, estes contextos intensifican as migracións forzadas e agravan a violencia machista e sexual. Por iso, consideran fundamental recuperar a tradición da mobilización antimilitarista en Euskal Herria e o activismo feminista. En primeiro lugar, “para visibilizar as responsabilidades e denunciar a conexión entre as guerras, o patriarcado, o capitalismo e o colonialismo; e en segundo lugar, para dar corpo ao feminismo internacionalista e antimilitarista”.

Expansión global da extrema dereita

O documento advirte do avance da extrema dereita en Europa, “alimentada polas sensacións xerais de menoscabo e medo provocadas polos procesos de precarización da vida”. Ademais, subliñaron que esta corrente utiliza de maneira instrumental o feminismo e as mulleres, á vez que impulsa unha reacción antifeminista. “É urxente recoñecer que a extrema dereita xa está no País Vasco como ecosistema, pero que aínda existe unha arquitectura sociopolítica que permite canalizar o sentimento de oposición ao sistema por outras vías”, engadiron os autores.

Tras a presentación do estudo, Kizkitza Gil de San Vicente destacou dous temas do dossier: políticas públicas de igualdade e saúde mental. O primeiro de febreiro expuxo preguntas que abordarán no Talaia Unea sobre a eficacia das políticas de igualdade e a capacidade de transformación. Tamén se referiu á politización do problema da saúde mental e suscitou o debate sobre as vías para “abordar de forma colectiva” o sufrimento mental.

Talaia Feminista concluíu que "a acumulación de resistencias" no País Vasco é unha das claves. Segundo o grupo impulsor, “a súa socialización é tan importante como realizar unha análise feminista rigoroso, co obxectivo de impulsar a transición feminista en Euskal Herria”.

O dossier completo xa está dispoñible na súa web e o prazo para inscribirse no encontro está aberto até o día do evento.