Aínda é demasiado pronto para saber cal será a posición ou a lectura histórica que terá a pandemia da COVID-19 na historia da humanidade, xa que a mesma pandemia de partida non está terminada. Pero non hai dúbida de que será un fito importante na traxectoria da humanidade, porque se está estendendo e tendo unha influencia profunda en todo o mundo, pero tamén porque se está producindo nunha conxuntura moi crucial. O ser das persoas, a humanidade e o mundo en si mesmos, unha oportunidade que empezan a transformarse en profundidade: a intelixencia artificial e o desenvolvemento de novas tecnoloxías, a translación da natureza aos límites da sustentabilidade, a transformación das paradigmas político-sociais clásicos e a transformación das formas de relacionarse das persoas (non esquezamos que a reeuskaldunización baséase en formas de relación entre as persoas), por citar catro factores que caracterizan a oportunidade.

Sen ningunha dúbida, esa conxuntura histórica aféctanos de cheo a nós. Aféctanos desde todos os ángulos e, como non, tamén desde o punto de vista da linguaxe. Cando aínda estamos lonxe de culminar o proceso de reeuskaldunización de Euskal Herria, as axitacións da pandemia e da conxuntura de cambio están a deixar nun tremor as columnas que construímos con dificultade nese proceso. Tal e como denunciou o mundo do eúscaro nos últimos meses, os feitos están a evidenciar a vulnerabilidade do eúscaro. Non hai que esquecer que as alarmas vermellas xa estaban acendidas na actividade vasca antes da pandemia, polo menos algunhas. Para quen queira ver que temos á vista os indicadores de que a normalización non vai ben, os indicadores que empeoraron coa pandemia.

Despois de estar dando voltas na rotonda nos últimos anos, a pandemia púxonos na porta da elección: dar un salto cualitativo e cuantitativo significativo no proceso de normalización para pór en ganancia avanzar nas últimas décadas, ou caer de novo na tendencia cara atrás.

Desde EHE consideramos que para dar ese salto é necesario pór o eúscaro no centro, e é o momento. Necesitamos unha nova política lingüística que teña esa perspectiva e que a postpandemia póñanos o punto de partida para iso, a partir de leste mesmo ano 2021.

Iso esixe que os axentes institucionais, políticos e sociais sitúen o eúscaro no centro da súa actividade, que pensen e actúen por fin en eúscaro e en eúscaro. Así mesmo, iso esixe que o eúscaro se sitúe no centro das áreas que constitúen o eixo da normalización (transmisión do eúscaro, administración, mundo laboral, medios de comunicación, cultura, lecer...). Desde hoxe, sen atrasos nin escusas.

Para conseguilo, o Consello da Actividade Cultural Vasca comezou a dar pasos para construír consensos sociais e políticos nas políticas lingüísticas. Partindo da corresponsabilidade, a actividade cultural vasca convida as institucións, axentes e individuos a dar o salto da adhesión aos compromisos. Ben, este ano coñeceremos o importante consenso entre os axentes para a euskaldunización, que sen dúbida vai marcar un antes e un despois no proceso de normalización.

Paralelamente, este ano será o reto dos euskaltzales reforzar as loitas pola euskaldunización do ámbito local. O reto de promover a activación dos euskaltzales para denunciar e superar a opresión estrutural que nos impide vivir en eúscaro e visibilizar as vulneracións cotiás dos dereitos lingüísticos dos euskaldunes. Isto conseguirémolo creando pelexas concretas de pobo en pobo e de ámbito en ámbito.

Todo iso sen a intervención externa dos Estados francés e español. Esa é a esencia do conflito lingüístico que padecemos: a imposición linguicida dos estados. Só os vascos debemos decidir que tipo de política lingüística queremos desenvolver en Euskal Herria (xunto a todas as demais cuestións). E para iso necesitamos soberanía plena. Ese será un dos principais retos do movemento a favor do eúscaro dos próximos anos: entender que para poder vivir en eúscaro é imprescindible a soberanía, e viceversa, a necesidade de situar o eúscaro no centro do proceso soberanista. De face a iso, EHE realizará unha achega importante este ano.

Debe ser un ano para recuperar a ilusión e a paixón e reavivar a loita pola euskaldunización. Dentro dunhas décadas, ao mirar atrás, para que o 2021 non sexa só o ano que saímos da pandemia ou o momento no que se estableceu un inicio simbólico a unha nova era da humanidade. Neste recuncho do mundo, lembremos o 2021 como un ano que supuxo un salto significativo na reeuskaldunización de Euskal Herria.