Badihardugu euskara elkartea do val do Deba realizou unha enquisa durante un mes en decembro de 2022. Recibiron 4.215 respostas e responderon persoas de 287 países o cuestionario de 28 preguntas. O obxectivo da enquisa foi analizar a situación do hitano nos países vivos. Recibiron respostas dos habitantes do sete países. O maior número de respostas dáse en Gipuzkoa, máis de 3.000, case tres de cada catro. As mulleres enquisadas superan aos homes (58,8%). Na primeira parte do cuestionario pregúntase pola situación do hitano no propio pobo e na segunda parte pola experiencia do falante co hitano. A segunda parte foi contestada por 2.674 persoas, o 63,4%, xa que non todos os que cumprimentaron o cuestionario eran hitanos falantes.
Durante a análise dos resultados, a asociación avanzou unha serie de conclusións:
- A maioría dos enquisados afirma que a situación do hitano no seu país é deficiente e moi mala (55,6%), fronte ao 11% de quen afirman que a situación é boa e o 33,4% de quen afirman que a situación é regular, sobre todo entre os mozos.
- A visión do Nokia e do Toka é moi diferente: Só un 5% cre que a situación do noka é boa no seu país, mentres que o toka veo en boas condicións é un 24%. Os que ven a noka en perigo de extinción ou perdida son o 54,3%, mentres que no caso do toka son menos: 23,1%
- Máis de sete de cada dez enquisados afirma que o hitano é máis utilizado polos homes e o 11% non é utilizado polas mulleres do seu país. Existen, con todo, quen sinalan que no seu municipio o uso é bastante similar (14%).
- O hitano ten a mellor situación nos "respiratorios" do eúscaro. A maior parte dos municipios que compoñen a UEMA recibiron algunha resposta, procedente de máis de 90 localidades. As respostas proveñen dos 138 municipios dos 164 clasificados como vascos por UEMA: o 61,5% das respostas proceden de municipios vascos.
- O 71,5% da poboación non ouviu comentarios negativos contra o hitano. O 57,8% afirma estar ben visto no seu pobo.
- A transmisión do hitano dáse especialmente en casa e na familia, na rúa e nos amigos. Case nada na escola.
Proxecto Hikagin
A enquisa realizada pola asociación Badihardugu forma parte do proxecto Hikagin. O proxecto comezou coa colaboración do Goberno Vasco e a Deputación Foral de Gipuzkoa. O obxectivo é revitalizar o hitano e que os impulsores do hitano formen unha rede.
En 2024 a asociación de eúscaro traballará na análise dos datos obtidos grazas á enquisa e na elaboración de conclusións.
Cando falamos de hika ou hitano, ou, mellor dito, da utilización “correcta” do hitano, porque de cando en vez se suscita algún pequeno debate –xa sexa nas redes sociais ou no que aínda chamamos vida real–, si non convén escribir aquí tamén algunhas liñas respecto... [+]
Aste honetan jarri da app dendetan Appa Hi! aplikazioa, Oñatiko hitanoa ikasten laguntzeko sortua. Aplikazioa da Ingo Xonau! proiektuaren parte da, hitanoa herri hizkeratik ez desagertzeko ekimen bat, Oñatin garatua.
Gaueko hamarrak dira Axular kultur elkartean. Edalontzien txilin-hotsek bat egiten dute noizbait jendearen berbaroarekin, eta ingurumarian nagusi dira garagardoa, kea eta Arratiko gazteen itzalak. Azken horiek hor-hemenka dabiltza, barreka, kontu kontari, Igorreko herriko... [+]
“Xaukena xauk!” esaten omen dute oñatiar gazteek “besterik ez zegok!” adierazteko. Boladan jarri omen da esaera. Hikako forma horren erabilera, ordea, ez da hitanoaren osasun onaren adibide. Mutilek hala moduz darabilte toka, “xaukena... [+]
Ingo Xonau! proiektua aurkeztu genuen larunbat goizean, Oñatin. Hika dakiten emakumeen argazkia atera, Lazarraga lorategian, eta ondoren ekitaldia egin genuen Santa Ana antzokian. Emanaldian erakutsitako bideoa sarean ipini dugu gaur!
“Hitano ikastaroa egin dut”; “Hara ba, ni neu oraintxe hastekoa naiz!”; “Beste hari entzun diot bere herrian ere antolatu dutela”. Batean eta bestean, halako elkarrizketak entzuten dira, beti ere, Gipuzkoan. Ikastaroak inoiz baino gehiago... [+]
Hitanoa, emakumeak ahalduntzeko tresna izenburupean, egun osoko jardunaldiak izan ziren atzo, zapatua, Emakumeen Txokoan.
Ezertarako balio ez duena, baserrikoa, gizon plantak egitekoa, zakarra, zatarra, mari mutilena, bortitza, harrotutakoan erabiltzekoa, baita bekatua ere. Nokari halako ‘harribitxiak’ atxiki zaizkio urte luzez. Emakume femenino eta aratza izan nahi zuenak ahalik eta... [+]
Irailak 11-12. EHUko Uda Ikastaroak Donostiako Miramar Jauregian. Ikastaroaren izenburua: Hitanoa eta generoa: aberastasuna ala sexismoa? Hika galera nabarmenean da. Noka berriz, are azkarrago ari da desagertzen. Zergatik dira noka hiztunak urriago toka hiztunak baino? Nokaz... [+]