Unha delas é a máis estendida: a bolboreta orquídea (Phalaenopsis spp). Ten un esplendor espectacular e vive e florece con facilidade nas reviravoltas do noso ambiente. Proceden do sueste asiático, Australia e Perú e son descendentes de numerosas hibridaciones entre distintas especies do mesmo xénero. Viven sobre árbores, non na terra, é dicir, son epifitos, polo que nos testos non trae terra senón unha mestura de cascas. A raíz tende a estenderse fóra do recipiente, como nas árbores, e é capaz de realizar a fotosíntesis das follas. Abre grandes ramos de flores, parecidas á bolboreta; o nome de Phalaenopsis provén das palabras grega phalaina, “bolboreta”, e ospsis, “parecido”.

25.000-30.000 orquídeas considéranse especies naturais. Ademais, os xardineiros crearon preto de 60.000 híbridos e variedades. Salvo nas proximidades dos polos e nos desertos, viven practicamente en todo o mundo, a maioría nas rexións intertropicais. Moitos viven nas árbores, tamén na terra, e algúns mesmo baixo terra (do xénero Rhizanthella). A maioría son herbáceas, e tamén hai quen pode vivir moitos anos. Algúns viven amontoados en grandes grupos; outros son trepadores, como o que dá vainas aromáticas famosas para a coñecida especie de vainilla (Vanilla fragans). Hai orquídeas que, como bo cheiro, exhalan fedor. No semanario Egin Hemen Sergio Basurko publicou o 20 de marzo de 1987 o artigo Orkidea: a flor encantada que nos vén dos trópicos e mirade o que dicía: “Con todo, a escala aromática das orquídeas parece ser aínda máis ampla. Desde os cheiros máis marabillosos até o fedor da orquídea Bulbophyllum beccari, unha das cales foi toleada dúas veces por un biólogo que debuxaba unha delas, e desvanecida polo cheiro nauseabundo da flor”.

Euskal Herria non está entre os trópicos, pero temos bastante orquídea, máis de cen si, e todas da terra. A fama das orquídeas e o seu particular estilo de vida fixeron que moitos botánicos sentan seducidos e cativados. Hai tres libros enteiros dedicados a orquídeas deste pequeno territorio, todas en castelán puro: Orquídeas de Navarra, de 1982, de Marianne Van de Sluys e Luís González Artabe; Orquídeas de Bizkaia, de 2000, de Amador Prieto Fernández; e Orquídeas de Euskal Herria, de 2001, de Xabier Lizaur Sukia. Nestas tres recóllense polo menos 108 tipos, e menciónanse outros.

Colombia é un dos países con máis posibilidades de orquídeas, e estase construíndo e construíndo un parque para recollelas e coidalas. Para cando coñecer o parque das orquídeas de Euskal Herria?