Otso edo hartz, abeltzaintzarekin duten elkarbizitza eztabaida-iturri da
Urriaren 19an, Xiberoko Batzorde Sindikalak bozketa egin eta adostu zuen lurraldea "babesteko zaila den eremu gisa" (ZBD) izendatzeko eskaera abiatzea, otsoaren "arriskuari" aurre egitea helburu. Artaldeei eraso egin ez badie ere, artzainek otsoari tiro egiteko baimena jaso dezakete.
Erabakia 2018an hasitako hausnarketaren fruitua dela eta "laborantza alorreko aktoreak, tokiko elkargoak eta estatuaren ordezkariak biltzen dituen kolektibo batekin adostuta izan dela" azaldu du Batzorde Sindikalak, Mediabask-ek frantsesez eta ostean Kazeta.eus-ek euskaraz plazaratutako Félix Thommen-en erreportajean irakurri daitekeenez. "Larreak kudeatzen dituen batzordeak eta bere lehendakariak –Jacques Barreixek– zuhur jokatzen dute, jakinik Xiberoan, beste leku batzuetan bezala, otsoaren gaia sentibera dela", dio kazetariak, "are gehiago, tiro egiteko baimenak zabaltzea jokoan delarik".
Frantziako Estatuan araudia "biziki zorrotza" da. Artzainek haien artaldea babestu behar dute hesi elektrikoak, txakurrak eta zaintza indartua erabiliz. Baldintza horiek betetzen badira, eta erasoak errepikatzen badira, salbuespen neurri bezala, "defentsa tiro sinpleak" egiteko baimena eskuratu dezakete. Alta, ZBD izendapena duten lurraldeetan babes neurriak ezarri gabe eta artaldeei eraso egin gabe ere, abeltzainek otsoari tiro egiteko baimena eskuratu dezakete.
"Ardien gainean babes neurriak ezartzea ezinezkoa" dela argudiatu du Xiberoko Batzorde Sindikalak, otsoek egindako erasoak aipatuta.
"Ez da hori arauak zuen asmoa"
Félix Thommen kazetariak Patrick Leyrissoux-en hitzak ere jaso ditu erreportajean. Ferus elkarteak Pirinioetan duen ordezkaria da bera. Badira 20 urte bere elkarteak lan egiten duela harrapari handiek eta etxeko artaldeek lurraldea partekatu dezaten.
Zuberoarrek egindako eskaerari dagokionez, azaldu du geroz eta lurralde gehiagok nahi duela ZDP izendapena lortu: "Gaur egungo joera da eskualde bakoitzak eskatzen duela izendapena, eta hori aski errezki lortzen dela. Iritsi gaitezke egoera batera zeinean bakoitzak ZDP bat eskatuko duen, dagokion lurraldean espeziea desagerrarazteko xedez". Bere hitzetan, hori ez zen salbuespenak emateko legegileak zuen asmoa, "helburua zelako arrazoi teknikoengatik haien burua babestu ezin zuten abeltzainei kalte-ordainak bideratzea".
Bilbon, otsoaren egoeraz hitzaldia
Ostegunean, hilak 19, otsoaren egoeraz hitzaldia eskainiko du Andrés Illanak, Ekologistak Martxan-eko eta Euskadiko Otso Taldeko kideak, Bilboko Ekoetxean (19:00etan).
Europar Batasunak otsoaren babesa murrizteko pausoa eman izanak "ingurumen-politikekiko konfiantza ahultzen" duela adierazi du hitzaldia antolatu duen Ekologistak Martxan taldeak. Gaineratu du "aurrekari arriskutsua" dela, Espainiako Estatuko eta autonomia-erkidegoetako araudietan "atzera egiteko atea irekitzen duelako". Nahiz eta, estatuaren kasuan, "erabaki horrek ez duen berehalako aldaketarik eragiten", otsoa espezie babestu gisa onartua dagoelako, eta Babes Bereziko Erregimeneko Espezieen Zerrendan 2021etik.
Aldiz, gogorarazi du Eusko Jaurlaritzak otsoa zerrenda horretatik kanpo uzteko eskatu duela. "Eskaera hori Amaia Barredo sailburuak sustatu du, eta ekosistementzat funtsezkoa den espezie bat babesteko atzerapausoa da", salatu du Ekologistan Martxan taldeak. "Gainera, agerian uzten ditu biodibertsitatearen arloan estatuak eta autonomia-erkidegoek hartutako konpromisoen arteko inkoherentzia politikoak eta kontraesanak. Eusko Jaurlaritzaren eskaera bereziki kontraesankorra da, gaur egun Otsoaren Kudeaketa Plan bat lantzen ari baita, zeinak helburutzat duen espeziearen kontserbazio-egoera ona lortzea".
Erronkarin, hartzari begira
Nafarroako Landa Garapen eta Ingurumen kontseilari José Mari Aierdi Erronkarin izan da astelehenean, inguruko abeltzainekin eta Ibarreko Batzarrarekin aztertzeko hartzak abeltzaintza estentsiboarekin duen harremana, besteak beste. Haien eskaerak babesteko konpromisoa azaldu du kontseilariak, zehazki abeltzaintza estentsiboa aipatuta.
"Ezin dugu esan hartzaren presentziaren eta jarduera tradizionalen arteko koexistentzia baketsua gertatzen denik", esan du Aierdik. "Gatazka bat dago, eta, horren aurrean, gai izan behar dugu behar diren babes- eta konpentsazio-neurriak hartzeko". Gaineratu du arazoaren konponbidea ezin dela bertako herritarren eta abeltzainen bizkar utzi. Aitzitik, "gizarte osoak" hartu behar du bere gain. Haren hitzetan, abeltzaintza estentsiboa ezinbestekoa da landa-eremuko habitatak eta jarduera ekonomikoa mantentzeko eta kontserbatzeko; baina azpimarratu du "oreka" aurkitu beharko dela, hartzaren kontserbazioa bateragarria izan dadin abeltzaintza estentsiboarekin eta landa-eremuetako –bereziki Pirinioetako– jarduera ekonomikoarekin.
Nafarroako Gobernuak 2025ean hartuko dituen neurrien artean dago, bestalde, hartzak egon daitezkeen goi-mendietako ZLN muga naturalak dituzten guneetan konpentsazio ekonomikoak handitzea. Zonalde horiek "Goi Mendia Plus" izena hartuko dute; gaur egun, Garde, Erronkari, Urzainki, Izaba, Uztarrotz eta Otsagabia udalerriek osatzen dute.
Gaur egun Lur planetan bizi diren intsekturik handienek 30 cm inguruko tamaina izan dezakete, gizaki baten seiren bat, gutxi gorabehera. Horien artean daude tximeleta eta sits erraldoiak edo kakalardo potoloak. Halako izaki harrigarrien aurrean nola bada erreparatu lau... [+]
Arboletako hostoak eroriak dira eta basoko lurra estalia dute. Lurraren eta hosto gorrituen artean, alabaina, sortzen da geruza fin bat, arreta gutxi jasotzen duena, baina espezie askoren biziraupenerako garrantzi handia izan dezakeena. Hezetasuna mantentzen du, zomorroak... [+]
Laborantza industrialak, urtegiek eta kutsadurak ondorioztaturiko "gaitzeko presioengatik" desagertzekotan dira ehundaka espezie. Bilakaera hori saihesteko asmoz, "berehala hartu beharreko aldaketak" galdetu dituzte Nature aldizkariak urtarrilaren 8an... [+]
Duela 180 milioi urte Pangea kontinentea zatitu zenerako ikasia zuen aingirak Thetis itsasoa zeharkatzen. Ordudanik kontinenteak mugituz joan dira, eta aingira espezieak ezberdinduz. Jatorrizko arbaso beretik bereizi diren 20 aingira espezieen artean, gurea da, ibai-aingira edo... [+]
Koloretsuak, distiratsuak, forma xelebre bezain ederrekoak diren heinean, nudibrankioek beste planeta batetik iritsitako izakiak dirudite. Itsas hondoko izaki biluzi hauek 1980ko hamarkadako gandorretako kolore biziak eta Parisko joskintzako izen handien moda arkitektonikoa... [+]
Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]
Badira hainbat espezie arrandegietan beti egotera derrigortuak diruditenak. Haien arteko arrain batek dirdira berezia du, urrezko koroarekin begiratzen baikaitu: urraburuak (gazteleraz ere, ezaugarri berari men eginez, dorada-k). Ondoan haien artean anaiak diruditen sorta dago,... [+]
Getarian (Gipuzkoa) itsasoratu berri dute Euskal Herriko lehen itsas zabaleko arrain haztegia. 50 metroko diametroa eta 40 metroko sakonera duten bi kaiola jarri dituzte, eta itsasoko baldintzetara ongi egokitzen badira, aurtengo udan 50 hegalabur (atun gorri gisa ere ezaguna,... [+]
Gaua da. Zuhaitzetan geratzen diren hosto gutxien artetik igarotzen da ilargiaren argia. Isiltasuna da nagusi. Txoriak sasi artean daude, babestuta lo, lo-edo. Baina bat batean zerbaitek kolpatu du sasia. Txori gehienak izutu diren arren, izoztuta bezala geratu dira, isilik... [+]
Astearte honetan onartu dute otsoaren babes egoera murriztea, espeziearen kudeaketa malgutzea eta landa-eremuko interesak babestea argudiatuta. Zorrotz babestutako espezieen zerrendatik, babestutako espezieen zerrendara pasatzea erabaki du Europako Kontseiluaren Bernako... [+]
Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.
Antzinako greziar eta erromatarrek izaki mitologikotzat zituzten animalia hauek, itsas hondoan jaio eta hazi ostean, lehorreko zaldien tamainara heltzean, Neptunoren gurditik tiratuko omen zuten. Urrutian ikusten omen zituzten, olatu tontorretan jauzika.
Badoaz basoak kolorez aldatzen, haizea hozten eta egunak mozten. Badator negua, eta lur lehorrean ageri da; baita itsasoan ere. Animalia migratzaileak hasi dira hegoalderanzko bidean, eta zerutik kurriloak hegan pasatzen diren bitartean, itsasotik zerea doa, ur epelagotara... [+]
Hego Euskal Herrian energia berriztagarrien makroproiektuen zaparradari zenbakiak jarri dizkiogu erreportaje honetan. Datuek marrazten duten mapan, Nafarroak gori-gori jarraituko du eta Araban daude kontzentratuta EAEn enpresek egin nahi dituzten energia zentralen %75,4. Hori... [+]