Sei milioi euroetatik 5,5 milioi (%91,2) gaztelaniazko medioei eman die Eusko Jaurlaritzak, eta %8,8 euskarazkoei. Vocento taldeak (El Correo eta El Diario Vasco) 2.659.000 euro jasoko ditu, iaz baino 303.000 euro gehiago; Noticias Taldeak (Deia, Noticias de Gipuzkoa, Noticias de Álava eta Onda Vasca) 953.560 euro, iaz baino 36.819 gehiago; SER irrati kateak 643.962 euro, iaz baino 123.718 gehiago; Gara egunkariak 309.597 euro, iaz baino 4.000 gehiago; Berriak 287.925 euro, iaz baino 2.502 gutxiago eta Nervión-Gorbea irratiak 278.638 euro, 53,872 gehiago. Diru banaketaren zerrenda osoa, xehe, hemen duzue.

Iaz, deialdirik egin gabe banatu zuten dirua; aurten publiko egin dute banaketaren deialdia. Lehengo urtearekin alderatuta, hedabide gehiagoren artean banatu dute dirua, beste hamar hedabide sartu baitituzte banaketan, baina Jaurlaritzak aurten milioi bat gehiago bideratu du eta milioi hori ez da hedabide berrien artean banatu, erdia banatu da horien artean. Alegia, iaz lagundu zituzten hedabideek oro har diru kopuru handiagoa jaso dute aurten, nahiz eta CIESen arabera handienek irakurleak galdu dituzten paperean urtebetean, eta dirua banatzeko irizpide gisa CIES (medioen audientziak neurtzeaz arduratzen den erakundea) hartu duen Jaurlaritzak.

“Eguneroko informazioa ematen duten komunikabideak” izatea izan da baldintzetako bat banaketan aintzat hartua izateko: irratiak, telebistak, egunkariak eta hedabide digitalak saritu dituzte, eta astekaria da kanpoan utzi duten formatu bakarra. Erabaki horrekin utzi dute ARGIA kanpoan, nahiz eta ARGIAk eguneroko informazioa ematen duen bere orrietan ere. 2021ean paperean astero eta bakarrik Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa kontuan hartuta, 52.000 irakurle izan ditu CIESen arabera –Nafarroako eta Ipar Euskal Herriko irakurleak kontuan hartu gabe–, banaketa horretan dozenaka milaka euro jaso duten medio ugarik baino gehiago. Astekariko audientzia aintzat hartuta –Interneten argia.eus-ek dituen irakurleak alde batera utzita– ARGIAk 150.000 euro inguru jaso beharko lituzke azken deialdi honetan, antzeko audientzia duten hedabideek jaso dutenari erreparatzen badiogu.

ARGIAren Interneteko lana bai, Jaurlaritzaren baldintza horretan sartzen da, baina CIESen 2021eko Interneteko datuak hartu dituzte oinarri, eta ARGIAk 2022ko datuak bai, baina 2021ekoak paperekoak baino ez dauzka, Internetekoak ez –CIES etxeari ordaindu egin behar dio datu horiek nahi dituen hedabideak, ordaindu ez duena eta datuak ez dituena banaketatik kanpo utzi dute–. Nahiz eta egunean 15-20 artikulu publikatu eta zenbait milaka bisitari izan, 2021eko datuak ez genituela argudiatuta utzi dute Interneteko banaketatik ere kanpo ARGIA. Hala, Internet eta astekaria barne hartuta, 6 milioi euro hauen banaketan 150.000 euro baino diru gehiago dagokio ARGIAri.

Jaurlaritzak, berak egindako hautu eta jarritako baldintzekin, beste behin ARGIA kanpoan utzi du: aldizkariak baztertu ditu eta webguneen kasuan CIESen 2021eko Interneteko datuak ez ditugulako utzi gaitu kanpoan. Iaz berriz, kanpoan uzteko argudioa izan zen “egiturazko gastu gehien dituzten euskarriak” izan zituztela bakarrik kontuan. ARGIAk 2022ko banaketan honen ebazpenaren espedientea eskatu du eta zain gaude, irizpideak nola baliatu dituzten eta banaketa zehazki nola egin den xehe aztertzeko asmoz.

Irizpide eta baldintzak tarteko, inportantea da gogoratzea diru banaketaren deialdian Jaurlaritzak zehazturiko helburuak:

“Herritarrek informaziorako eta kazetaritza-eskaintza plurala, askotarikoa eta independentea izateko duten eskubidea” aldarrikatuz, “eguneroko informazioa ematen duten komunikabideen jarduera” bermatu nahi du deialdiak, eta bistan denez, ez du asmoa bete, besteak beste ARGIA kanpoan utzi duen heinean.

Jaurlaritzaren deialdiaren hitzetan, “pandemian zehar euskal herritarrek egiazkoa, profesionala eta egiaztatutakoa den informazioa izateko duten eskubidea bermatu dute eta gaur egun ere bermatzen dute, desinformazioaren arriskuari aurre eginez eta herritarren alfabetatze mediatikoan lagunduz”. Oinarri-oinarrian hori jarri du helburutzat Jaurlaritzak, desinformazioaren aurkako protokolo, lan molde eta kode profesionalen berri emanez txostena eskatu digu Jaurlaritzak, baina desinformazio horri aurre egiten laguntzen dugun hedabideetako batzuk kanpoan uztea erabaki du.

Diru publikoaren banaketa desorekatuaren beste adibide bat

Euskarazko hedabideek euskara sustatzeagatik legez dagokien dirulaguntzetan jasotzen dutena baino diru publiko askoz gehiago ematen diete EAEko instituzioek gaztelaniazko hedabideei, tartean publizitate instituzionalaren bidez eta urte amaierako diru partida hau medio. Berriro ere, agerian geratu da diru publikoarekin zein indartzen eta zein baztertzen duten gure instituzioek, zeini ematen dioten sostengu ekonomikoa eta zeini ez, joko-zelai berdinzalea eraiki beharrean, desoreketan sakonduz. Euskarazko hedabideen arteko borroka sustatzeko arriskua ere badute halako banaketek.

Gaur egungo gizarteetan horrenbesteko boterea duen hedabideen sektorean, diru publikoaren eragina nabarmena da. Zein medio indartu, zeini lagundu bizirauten, zein baztertu... instituzioetatik erabakitzen dute. Gaur egungo panorama mediatikoan dauden botere harremanak ez dira ezerezetik sortuak, urteetan landutako soroa da. Kurioski, Jaurlaritzaren deialdiak aldarrikatzen duen “kazetaritza-eskaintza plural” horren kontra doa batzuei eta besteei ematen dieten tratu desorekatua.

ARGIAk harro aldarrikatzen jarraituko du bere independentzia, hein handi batean gure komunitateak posible egiten duena. Komunitatea osatzen dugun kideon arteko elkartasuna dugu oinarri.

Proiektua indartu nahi baduzu, egiten dugun kazetaritza independentea gustuko baduzu, orain, inoiz baino gehiago, egin zaitez ARGIAkoa.