A new tool comes to fight for language rights
- Some 200 social actors from minority linguistic communities in Europe have been asked: what measures should be taken to respect your linguistic rights? They have made over 400 contributions. Donostia 2016 European Capital of Culture and the Council are the drivers of the Protocol for the Guarantee of Linguistic Rights. The protocol has not been developed to remain paper, but to be a tool for the future. The social partners have proposed the details of the protocol and will now have a tool to work in this field.
Euskalgintza has created speakers, spaces, tools, and has made its demands. It is aware of the violation of language rights and is aware of the measures to be taken to guarantee rights. The same applies to the social partners of minority languages in Europe. Therefore, in the protocol process there are two promoters (Donostia 2016 European Capital of Culture and Council), an organising group (Linguapax, European Centre for Minority Affairs, PEN Translation and Linguistic Rights Commission, Organisation of Peoples and United Nations without Representation, European Network for Linguistic Equality and CIEMEN) and a scientific committee.
What is the protocol for?
Popular language movements have proposed over 400 measures to guarantee rights. Measures and indicators are two of the protocol's key words. A couple of examples of what they mean.
We have the right to read in our language the literature created in other languages. Some action will therefore have to be taken to ensure that right. Suppose we establish the measure according to which in the next five years we will translate 50 books into Basque. We must then know whether or not the measure is complied with, and to do so we must follow closely two indicators: the deadlines committed and who is responsible for complying with it (municipalities, MPs...).
Another example is television. One measure may be to demand that one of the television channels be reserved for the use of the minority language. It's easy to know whether this measure is complied with or not, or there's a chain of corso or there's no. Another thing is that, in addition to asking for a complete string, linguistic criteria are established so that the corso can be heard in the rest of the chains, such as, for example, allowing the speaking corsos to express themselves in this language even if the string is in French. Who is responsible for the minority language being found on television channels? In what period and in what percentage should the corso appear? These questions must be answered.
Under your arm:
Another keyword is "Kaiera." Each linguistic community and each social worker shall have a corresponding booklet. The protocol does not apply to everyone equally. It will be between 150 and 180 measures for all audiences. However, nine million people speak Catalan and it is an official language in the home of many of the speakers. Occitan (580,000 speakers), Frisio (400,000 speakers) or Aragonese (12,000 speakers) cannot be equated with Catalan. Catalans may have complied with 90% of the measures proposed by the protocol, and are about to comply with 90% in other languages.
Hence the registration. Each linguistic community will have to ask itself, “what rights we have violated, what measures we want to take, what deadlines we are going to set, to whom we are going to call to account.”
For example, the Basque Country of Donostia may have its own language: What should the Donostia-San Sebastian City Hall do to comply with the protocol? This, this and that are possible from the City Hall. The task of the social partners would be to define competences and to follow the measures and deadlines.
Over 200 popular movements
In Euskal Herria, more than 100 agents have worked on the protocol. Many of them have participated in sectoral work: education, administration, socio-economics, culture/media and their own names (toponimia and anthroponmia).
Outside Euskal Herria, more than 80 agents have participated. They have worked in the following linguistic communities: Irish Gaelic, Scottish Gaelic, Welsh, Cornwall, Galician, Catalan, Asturian, Occitan, Breton, Corso, Friulan, Sardinic, Frisio norte, Samiano and Ninorsk.
The other measures have not been proposed, but are ready to accede to the protocol: Voro tongue, udmurtio, erzy, kaxubí, aragonese, Tatar language in Estonia, Crimean Tatar language, Aromani, Hungarian from Transylvania, Danish (Germany) and German (Denmark).
Looking for adhesions
On 25 October the organizing group will meet and conclude the text of the protocol. By specifying the measures, the social partners will be asked to show their adherence to the protocol. It will not take time until December to reach all European actors, but the challenge is that at least all minority linguistic communities are represented.
The events of 15, 16 and 17 December will be seen as the culmination of the process. During the first two days, the European Language Diversity Forum will be held in Donostia-San Sebastián, where experts and people working in these areas will meet. On the 17th, San Sebastian 2016 and the Council will present the protocol for action in the face of the economic crisis.
The three-day operation will last approximately three days and will be conclusive given that the draft protocol will continue its course. It is envisaged that a certain structure will be completed to give life to the protocol.
From now on, the European grass-roots movements will continue to work towards joining the initiative and, once they have crossed European borders, they will also seek to achieve an international projection. The Protocol shall be transmitted to the most important international bodies, such as the Council of Europe, the United Nations Organisation and the European Security and Cooperation Organisation. They want to be with prestigious institutions and people to show their protocol and support them. In the opinion of Council Secretary General Paul Bilbao, “I think it will be easier with people than with institutions, and it is important to have rapporteurs for father and mother.”
Some will try to get ratifications, while the social partners will have to release the notebook. Everyone will have the opportunity to prepare the work of their house.
Unfortunately, they will not have time to get bored.
Zer da protokolo bat?
Kontatuko dizut han eta hemen aurkezpenak egin ditudanean zer ariketa egiten nuen gizarte eragileekin. Entzuleei esaten nien, “protokolo hitza esaten dudanean zein hiri datorkizue burura?”. Eta normalen jendeak esaten zuen: “Kyoto!”. Eta gero galdetzen nien, “eta ‘Kyotoko protokoloa’ hitzak esaten ditudanean zer gai datorkizue burura?”, eta orduan esaten zuten: “Ingurumena”. Hurrengo urratsa: “eta nik esaten badut Kyotoko-protokoloa-ingurumena, hor barruan zer dago?”. Eta jendeak esaten zuen gobernuek konpromisoak hartu eta bete egin behar zituztela. Modu juridikoagoan bestela litzateke, baina orokorrean esanda protokoloak zer dira bada? Nazioartean onartzen den hitzarmen bat nola bete zehazten du protokoloak. Guk 1996ko Bartzelonako Hizkuntza Eskubideen Aldeko Deklarazio Unibertsala hartu dugu, eta horren protokoloa egin dugu. Deklarazio horrek hainbat eskubide aitortzen du, eta guk, hori betetzeko zein neurri hartu beharko liratekeen proposatuko dugu.
Zu Europan ibili zara protokoloan parte hartu duten gizarte eragileekin. Nola bizi izan dute prozesua?
Hasieran errespetu handiz hartzen zuten proposamena. Joan aurretik txostena bidaltzen nien eta hara joaten nintzenean esaten zidaten: “Irakurri dugu txostena eta ez dakigu ekarpenak nola egin”. Baina ariketatxoren bat egin eta “a, hori da? hori egiten badakigu!”. 400 ekarpenetik gora jaso ditugu.
Gizarte eragileek proposatutako neurri asko oso antzekoak direla esan izan duzu.
Toki desberdinetatik datoz, baina oso antzekoak dira. Hedabideena adibidez, oso argia da. Lizentziak aipatu dizkigute, baita telebista kateetako irizpideak ere, adibidez, hizkuntza gutxiagotuko hiztunak hizkuntza hegemonikoan emititzen duen katean bere hizkuntzan egiteko aukera izatea. Diru-laguntza publikoak jasotzen dituzten hedabideei hizkuntza kuotak jartzea ere eragile batek baino gehiagok aipatu digu.
Protokoloak balio berezia al du hizkuntza komunitate oso txikientzat?
Kornubierako ordezkariekin gogoratzen naiz, gurea baino askoz makurrago dago kornubiera. Haientzat protokoloa apustu handia da. Aldarrikapenen bat egin behar duten aldiro “ez gara gu bakarrik, milioika hiztun daude eskaera honen atzean” esan ahal izateari balio handia ematen diote. Oso gutxi dira, oso laguntza gutxi daukate eta duela gutxi Erresuma Batuak diru-laguntzak eten dizkiete gau eskoletarako.
Hizkuntza hegemonikoetako ordezkariek emango al diote atxikimendua protokoloari?
Zoritxarrez denak izango dira hizkuntza komunitate gutxiagotuetakoak. Nahiko genuke hizkuntza hegemonikoetako gizarte eragileren batek bat egitea, esanez “hau da bidea hizkuntza eskubideak bermatzeko, bizikidetza lortzeko”.
Atxikimendu horiek lortzen saiatuko al zarete?
Bai, baina gure errealitate hurbilean zaila ikusten dugu, Espainiako eta Frantziako Estatuetan alegia.
Marcos Maceira A mesa pola normalización lingüística plataformako presidentea da. Plataforma 1986an sortu zen eta gizarte eremu guztietako 4.000 bazkide ditu. Helburua galizieraren normalizazioa lortzea da. Kontseiluarekin zuzeneko harremana izan zuten protokolorako neurriak lantzeko.
Zer iruditu zaizue Donostia 2016ren gonbidapena?
2000. urtean Santiago izan zen Europako Kultur Hiriburua eta apenas hizkuntza aipatu zen. Donostiak gai horri buruz utziko duen legatua garrantzitsua izango da. Gizarte erakundeek ekarpenak egitea zeharo beharrezkoa da eta Kontseiluak eta Donostia 2016k aukera hori ematen digute.
Protokoloa ez dute estatuek egin, gizarte mugimenduek baizik.
Guk ez daukagu batere babes publikorik. Are gehiago, Galiziako Gobernua oldarkorra da gurekin eta galegoaren alde ari diren beste eragileekin. Guretzako Donostiakoan parte hartzea onespen bat da, guretzako eta Europan hizkuntzaren alde ari diren beste mugimendu guztientzako.
Aspalditik ari gara salatzen Hizkuntza Eskubideen Karta Unibertsala ez dela betetzen, eta protokoloa horren guztiaren abiapuntua da. Protokolo hau desberdina da, ez da eremu zientifikora soilik murriztu eta ez da erakunde publikoen eskutik egin, behetik egin da. Galizian gizarte mugimendu garrantzitsua dago, era guztietakoa, protokoloa bete dadin nahi duena.
Abenduan Donostiako ekitaldian izango al zarete?
Bai. Zeharo babesgabe gaude, gure gobernuak ez ditu konplitzen bere betebeharrak. Horrelako protokolo bat nahi dugu, eta behar dugu, Berlingoak alemanez bizi diren bezala gu gure hizkuntzan bizi gaitezen.
Gustura egindako lanarekin?
Parte hartzeko metodologia egokia iruditu zaigu. Kontseilua propio bildu zen gurekin eta ELA barruan, euskara batzordean, gaia lantzeko aukera izan dugu. Eragile bakoitzarekin lanketa berezia egitea asko eskertu dugu.
ELAk nolako ekarpenak egin ditu?
Oso zehatzak egiten saiatu gara, beti ere lan munduan langileen hizkuntza eskubideak bermatzeko. Esparru publikoan, administrazioan, osasungintzan adibidez nahiko ekarpen zehatzak egin ditugu eta esparru pribatuan kanpo eta barne erabileraz, kontratazioez egin ditugu ekarpenak. Adibidez, garrantzia eman diogu negoziazio kolektiboa euskararen normalizazioan lan tresna bezala aldarrikatzea.
Ekarpen batzuk aipatuko mesedez?
Enpresan terminologia normaltasunez erabiltzeko hiztegi propioa sortzea; langileek hizkuntza gutxituan lan egiteko behar duten ezagutza lortzeko baliabideak eskatzea; langileek dokumentazioa ele bitan jaso eta betetzeko aukera izatea; errotulazioa euskaraz egotea, euskara batzordea osatzea. Administrazioan: hizkuntza eskakizunak kontratazioetan; hizkuntza eskakizunak betetzeko epeak eta irizpideak zehaztea; Osakidetzan, garapen profesionalean hizkuntza gutxituen ezagutza eta erabilera baloratzea.
Zertarako balio du protokoloak?
Eragile sozialen ekarpenetan oinarritzen da eta neurri zehatzak izango dira. Horrek erakundeei interpelazio zuzena egiteko balio behar du, beste era bateko hizkuntza politika eskatzeko. Beste gauza askotan bezala, guk uste dugu eragile sozialok akuilu lana egin behar dugula. Interpelaziorako tresna izan behar da.
In May 2006, the City organized a conference at the San Telmo Museum to publicize the great cultural projects of San Sebastian. In it were presented the Victoria Eugenia Theatre, the San Telmo Museum and Tabakalera. The Victoria Eugenia Theatre was opened in March 2007. San... [+]
Iazko abenduko egun bat izan zen, larunbat goiza. Ahoz aho zabaldutako informazioari esker izan nuen filmaren proiekzioaren berri eta kulturgune batera joan nintzen, Donostian, gauza handirik jakin gabe: zer ikusiko genuen pantailan, sarrerarik ordaindu behar ote zen, zenbat... [+]
Donostiako Udalak eta Donostia 2016 kultur hiriburuaren zuzendaritzak kalkulatu dute kultur hiriburuak 47,1 milioi euro utzi dituela hiriko ehundura ekonomikoan. Kultur hiriburuaren aurrekontua 46,8 milioi eurokoa zela.
Azkar pasa da Donostia Europako Kultur Hiriburu izan den urtea ezta? Nolanahi, errepasatzen hasita etorkizunean ere zeresana eman dezaketen gaiak plazaratu dira proiektuaren inguruan. Donostia 2016ri begiratu diogu, Donostia 2017tik.
Jaurlaritzarentzat momentu egokia dirudi probatzeko ea kulturaren gauza honek balio duen normalizazio sozial eta politikoa lortu izana poltsikoratzeko ere.
Europako hizkuntza gutxituetako hiztunen eskubideak bermatzeko sortu da Donostiako Protokoloa. Kursaal Jauregian egin dute honen aurkezpena. Kontseiluak eta Donostia Fundazioak sustatutako proiektuak 185 neurri ditu bere baitan.
Larunbatean, 11:30ean hasita zuzenean ikusi ahal izango da zuzenean ARGIAn.
Hizkuntza Eskubideak Bermatzeko Protokoloa Europako 50 bat hizkuntza komunitatetako ehundik gora eragilek sinatu dute. Abenduaren 17an, ekimenaren bultzatzaileek, Donostia 2016 Europako Kultur Hiriburuak eta Kontseiluak, Donostian aurkeztuko dute. ARGIAk streaming bidez... [+]
Donostia 2016 Europako Kultur Hiriburutzak zentsuratutako lan batzuk Antiguako Txantxarreka gaztetxean jarriko dituzte ikusgai larunbatean.
Espetxeetan eta zentro psikiatrikoetan dauden pertsonek egindako lanak biltzen dituen erakusketa batetik erretiratu ditu antolakuntzak euskal presoei zegozkienak: "Biktimei min eman diezaiekegu".
Donostiako udaletxearen aurrean protesta egin dute kolektibo eta eragile ugarik deituta, Demokrazia Zuzenaren Foro Globalaren irekiera ekitaldia baliatuz. “Donostia ez da eredugarria demokrazian, Donostiako Udalak jardunaldi hauen aurkezpenean dioen bezala”.
Donostiako udaletxearen aurrean protesta gisa kontzentrazioa deitu dute azaroaren 16an hiriko hainbat taldek: Satorralaia, Errausketaren Aurkako Mugimendua, SOS Miracruz 19, Stop Desahucios, Eleak/Libre, LAB. EH Bildu eta Ahal Duguk ere babesa adierazi dute. Egun horretan... [+]