Basilio Lacort, Nafarroa berriaren bila eskumikatua
Bera (Nafarroa), 1851ko ekainaren 15a. Basilio Lacort Larralde militar eta kazetaria jaio zen. Ama bertakoa zuen; aita Huescakoa zen jaiotzez, eta guardia zibila bizibidez. 14 urte zituela aitaren lanbideari ekin zion eta Elizondon hasi zen lanean. Berehala monarkiaren aurkako konspirazioetan nahastu zen, eta jarduera horrek kartzela behin baino gehiagotan zapaltzea ekarri zion nerabeari.
1870ean Juana Goñi Lizeagarekin ezkondu zen, eta Amadeo Saboiakoa buru zuen Espainiako gobernu errepublikarrari leial izateko zina eginda, azken gerra karlistan parte hartu zuen: Dantxarineako zubian, Astigarragan, Allon eta Arellanon borrokatu zen, besteak beste. 25 urterekin, hainbat ohore-domina eta armadako teniente gradua lortuta, Kubako Gerra Txikira bidali zuten, baina gaixotasun bat medio, urtebete eskas eta gero itzuli zen. 1883an Badajozeko altxaldi errepublikazalean parte hartu zuen. Jazarraldiaren porrotak erbestera eramango zuen; Portugalera lehenik, Frantziara gero eta, azkenik, Aljeriara.
1887ko uztailean, amnistia eta, beraz, itzultzeko baimena eskuratuta, Madrila joan zen lehenik, Ruiz Zorrillaren El País egunkarian lan egiteko, eta ondoren Iruñean kokatu zen.
1898. urtean El Porvenir Navarro astekaria sortu zuen. Hasieratik nabarmena zen kleroaren eta karlismoaren aurkako jarrera, baina irakurleek gogo onez hartu zuten nonbait, hasierako 500 aleko argitaraldia bikoiztu behar izan baitzuten berehala. Hurrengo urtean, Iruñeko gotzain Antonio Ruiz-Cabalek agerkaria irakurtzea debekatu zuen, bekatu larria, heresia ia, omen zelako. Urte berean, 1899ko azaroaren 14an, José López Mendoza izendatu zuten hiriko gotzain eta bere aurrekoa baino are zorrotzagoa izan zen Lacorten hedabidearekin. Lacort bera nominatium eskumikatzeaz gain, El Porvenir Navarro idazten, sustatzen, editatzen, saltzen eta irakurtzen zuen orori zabaldu zion eskumikua. Erabaki mundutarrez, aldiz, Genaro Pérez Moso gobernadore zibila arduratu zen; abenduaren 8an astekaria itxiarazi zuen.
Gobernu Zibilak berehala beste aldizkari bat zabaltzeko baimena eman zion Lacorti, ordea. Mende berriarekin batera abiatu zen La Nueva Navarra astekaria. Eta 1900. urtea amaitzear zela haren arerioa argitaratu zen lehenengoz: Benito Valenciak zuzendutako La Vieja Navarra integrista. Bi hedabideen arteko eztabaida eta liskarrak larritu zirenean, gotzainaren erabakia ez zen batere originala izan: Basilio Lacort bigarrenez eskumikatu zuen.
1908ko uztailaren 5ean hil zen. Diotenez, hilzorian zela López Mendozaren bisita jaso zuen, iraganaz damu zedin eskatuz. Lacortek ezetz esan omen zion.
1931n, lehen udal errepublikarrak beratarraren izena ipini zion egun San Fermin kalea denari, baina 1936an frankistek, kalearen izena aldatzeaz gain, Lacorten hilobia txikitu zuten.
1970eko hamarkadan Jose Joaquin Arazuri mediku eta historialari iruindarrak hiriko kaleetako 1.168 argazki zahar bildu zituen. Horietako batean Corpus Christiko prozesioa ageri da San Anton kalean, eta apaiza Guztiz Santuaren irudia auto batean sartzen ari da; irudi sakratuak ondo estalita eta babestuta igaro behar baitzuen Basilio Lacort bekatariaren etxe paretik.
In the Chinese province of Shanxi, in a tomb of the Tang dynasty, paintings depicting scenes from the daily lives of the dead are found. In one of these scenes a blonde man appears. Looking at the color of the hair and the facial expression, archaeologists who have studied the... [+]
Carthage, from B.C. Around the 814. The Phoenicians founded a colony and the dominant civilization in the eastern Mediterranean spread to the west. Two and a half centuries later, with the decline of the Phoenician metropolis of Tyre, Carthage became independent and its... [+]
Salvador Puig Antich frankismoaren kontrako militantea izan zen. Askapen Mugimendu Iberikoko kidea, 1973ko irailaren 25ean atxilotu zuten. Gerra-kontseilua egin zioten, eta garrotez exekutatu zuten handik sei hilabetera, 1974ko martxoaren 2an. Aurtengo otsailean baliogabetu du... [+]
Rudolf Botha hizkuntzalari hegoafrikarrak hipotesi bat bota berri du Homo erectus-i buruz: espezieak ahozko komunikazio moduren bat garatu zuen duela milioi bat urte baino gehiago. Homo sapiens-a da, dakigunez, hitz egiteko gai den espezie bakarra eta, beraz, hortik... [+]
Böblingen, Holy Roman Empire, 12 May 1525. Georg Truchsess von Waldburg overthrew the Württemberg insurgent peasants. Three days later, on 15 May, Philip of Hesse and the Duke of Saxony joined forces to crush the Thuringian rebels in Frankenhausen, killing some 5,000 peasants... [+]
During the renovation of a sports field in the Simmering district of Vienna, a mass grave with 150 bodies was discovered in October 2024. They conclude that they were Roman legionnaires and A.D. They died around 100 years ago. Or rather, they were killed.
The bodies were buried... [+]
Washington, D.C., June 17, 1930. The U.S. Congress passed the Tariff Act. It is also known as the Smoot-Hawley Act because it was promoted by Senator Reed Smoot and Representative Willis Hawley.
The law raised import tax limits for about 900 products by 40% to 60% in order to... [+]
