Gaztea, Euskadi gabea
Euskadik traba egiten zion, ez omen zion behar bezain moderno eta gazte izaten uzten, eta ezabatu egin zioten. Geroztik, Gaztea da, soilik, sortzez Euskadi Gaztea zen irratia. Komunikazioan adituek emandako aholkua izan zen, antza.
Duela hamar bat urte izan zen. Aurrez, Kike Amonarrizek eta biok bi urte eman genituen, zuzendaritzak eskatuta, irratiak zerabilen euskara txukuntzeko ahaleginetan. Lana beltz eginda, egitasmo interesgarri bat adostu genuen.
Funtsean, zuzendaritzaren eta esatarien arteko hitzarmena zen hura. Batetik, esatariek beren gain hartzen zuten gazte hizkera garatzeko konpromisoa. Bestetik, zuzendaritzak esatari batzuk beste lanetatik aske utziko zituen, egiteko horretan jarduteko. Hitzarmena bi aldeek sinatu zuten, baina, Gazteari Euskadi kentzean Miramongo tiradera batean usteltzera kondenatu zuten dokumentua.
Gure herriak duen tragediarik lazgarrienetakoa: kausa bakoitza, borroka bakoitza, bere esparrutxora mugatzen da; hortik kanpo, hor konpon!
Genero kontuak (matxismo kontuak, garbi esanda), adibidez, Emakundearen esku uzten ditu Jaurlaritzak. Erakunde horren zuzendariak urtero egiten du Bidasoa aldera bisita, genero berdintasuna aldarrikatuz. Horraino dena ondo. Gertatzen dena da, ordea, Irunen PSE-EEk eta Hondarribian EAJk dutela udal agintea, eta haiek “betiko” alardearen alde egiten dutela beti, genero berdintasuna hankarteko zubitik pasata. Botoak eta boterea berdin hasten dira biak, eta hazi ere berdin hazten dira sarri: gizalegearen kontura.
Euskararen aldeko borroka, berriz, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren ardura da Jaurlaritzan. Berak ondotxo dakienez, nik ez dut Patxi Baztarrikaren euskaltzaletasunaz eta borondate onaz zalantzarik batere. Patetikoa da, hala ere, euskara suspertzeko lanetan eta planetan etengabe jardun eta, aldi berean, horretarako dugun tresnarik eraginkorrenetako bat, Gaztea, ez behartzea egin behar lukeen ekarpena egitera.
Orain ofiziala da diagnostikoa: euskararen ezagutza baino askoz ere mantsoago handitzen ari da erabilera. Onartzen dut arrazoi politiko eta sozio-linguistiko mardulak daudela hori horrela izan dadin. Baina garaia da aitor dezagun denon artean “antolatu” dugun euskara horrek ez diela gazteei balio gauza triste eta aspergarrietarako baizik. Ikasi, euskaraz ikastea nahiago dute. Gozatzeko garaian, aldiz, euskarak ez die balio, eta aldi berean esaten diote kaixo eta adio. Eta gazte sano, buru-argi, abertzale eta euskaltzaleez ari naiz, ez PPko txoropito pepelerdoez.
Ehun mila entzule pasatxo ditu Gazteak. Euskara hutsez dihardu, nagusiki musika eskainiz, euskarak hain eskas duen lagunarteko giro ludiko jolastian. Ordezka ezineko tresna izan zitekeen, euskararen estrategiarako mauka sekulakoa... Tamalez, lezakeenaren laurdenik ere ez du egiten, ordea. Arrainak ura bezala behar du euskarak gazte hizkera bizi eta jostari bat. Baina hizkera hori arian osatu beharra dago, eta etengabe elikatu: esapide egokiak sortu eta plarazatu, erabilerak ematen baitie indarra esapideei. Euskaldun guztion lana da hori, jakina, baina euskaratik bizi diren profesionalei dagokie ardura nagusia.
Gazteari Euskadi kentzean, euskarari Gaztea kendu zioten, eta, inork erabakirik hartzen ez badu, Gaztea gabe ez ezik aurki gazterik gabe ere geratzeko arriskua du gure hizkuntzak. Ez da lehen aldia kontu hauek aipatzen ditudana. Estimatuko nuke bakarren batek erantzutea, nire ikuspegia guztiz okerra dela esateko bada ere.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
You may not know who Donald Berwick is, or why I mention him in the title of the article. The same is true, it is evident, for most of those who are participating in the current Health Pact. They don’t know what Berwick’s Triple Objective is, much less the Quadruple... [+]
The article La motosierra puede ser tentadora, written in recent days by the lawyer Larraitz Ugarte, has played an important role in a wide sector. It puts on the table some common situations within the public administration, including inefficiency, lack of responsibility and... [+]
Is it important to use a language correctly? To what extent is it so necessary to master grammar or to have a broad vocabulary? I’ve always heard the importance of language, but after thinking about it, I came to a conclusion. Thinking often involves this; reaching some... [+]
The other day I went to a place I hadn’t visited in a long time and I liked it so much. While I was there, I felt at ease and thought: this is my favorite place. Amulet, amulet, amulet; the word turns and turns on the way home. Curiosity led me to look for it in Elhuyar and it... [+]
Adolescents and young people, throughout their academic career, will receive guidance on everything and the profession for studies that will help them more than once. They should be offered guidance, as they are often full of doubts whenever they need to make important... [+]
It will be two or three weeks since I read it, in a column by Maialen Akizu. Aner Peritz brought with him what he said on TV: “Bertsolarismo is what has led me not to interact with zis hetero men, because bertsolarismo is what has made me dissident, and also because... [+]
If that's the fear. Donald Trump seems to have come to occupy Washington’s rounded office for a long time. He has a second mandate, but to his close advisers, confirming that he is not joking, he also mentions his rigid goal of changing some isolated numbers in the Constitution... [+]
Ansorena´tar Joseba Eneko.
Edonori orto zer den galdetuz gero, goizaldea erantzungo, D´Artagnanen mosketero laguna edo ipurtzuloa, agian. Baina orto- aurrizkiak zuzen adierazten du eta maiz erabiltzen dugu: ortodoxia, ortopedia, ortodontzia... Orduan (datorrena... [+]
“Bag of resilience”, “survival manual”, “backpack of evacuations”: that’s what you can hear in the mouths of the authorities in recent weeks.
Among the declarations of the past month, the European Union has asked the population to prepare a “survival kit” to... [+]
It’s not Christmas Day, it’s Christmas Day that we Basques need. Once a year there are repeated calls from potential patriotic parties and groups, on these dates, the homeland of the Basque Country is the Basque Country/Euskal Herria around the proclamation. It's a matter of a... [+]
Last week I had a nice meeting with a group of women that I hadn’t seen for a long time, and we talked about doing it, linked to spaces of technology and creation.
The oldest of these women, who is on the frontier of retirement, is a programmer and enjoys programming code... [+]
Hainbatetan esan izan didate arkitektoen lanaren gauzarik indartsuena dela ekoizten duguna betikotu egiten dela. Eraikinaren betikotasunak gizakiaren presentzia tenporala gainditzen duela eta geroko etorkizunean iraunkor egingo gaituela. Eta liburu batekin gertatzen ez den... [+]
Many Basque feminists have been disappointed to learn that writer Chimamanda Ngozi Adichie has externalized pregnancy, meaning that a surrogate has fertilized her baby for money.Adichie is the author of the essay We should all be feminists, among others. They have ignored the... [+]