Legean Ka(n)tiatuta
Norbaitek aho betez demokrata dela esaten badit, erne jartzen naiz. Izan ere, urteekin ikasi dut, bere burua demokratatzat duela dioenak, zinikoa ez bada, egiaren jabe delako ustea izaten duela, eta, hortik, hurrengo pausoa, beste guztiei bere demokrata-tasuna inposatzeko saiakeran aritzea izango dela.
Gizatalde batek besteei norberarena inposatzeko joera ez da egungoa. Izatez, historian zehar, eliteek euren inposizioa legitimatzeko modu desberdinak izan dituzte, bai liderraren karisma, bai ohituren indarra, edo armada garaiezin bat. Oinarrian, beti, bortxazko indarra.
Ilustratu liberalek, XVIII. mendean, garaiko elite burgesaren boterea babesteko kontzeptu berri bat asmatu zuten: legea. Liderrek, ohiturek, armadek agintzen dutena, derrigorrez eta mehatxuz betetzekoa bezala agerrarazten ziguten, eta legeak agintzen duena, ordea, norberak bere buruari, eta guztiok geure buruari inposatzen diogun betebeharra. Kantek teorizatutako autonomia moral haren ondorio sozial bezala.
Aurrerapauso handia izan omen zen hau, gizabanakoa, eta euren arteko elkarbizitza babesteko. Denok moralki autonomoak izan nahi dugu, eta hor, ustezko betiereko legean katiatuta utzi gintuzten elite zapaltzaileen aldeko ideologoek, burujabe izan nahian, geure burua euren menpe jarriz.
Horren harira, demokrata ongileak entzuten ditut legea goraipatzen, guztien artean egina dela, guztiok betebeharrekoa, jendarteko bakea ziurtatzen duen abstrakzio aldaezina. Eta bakea, justizia, askatasuna edo eskubideen gaineko balio bilakatzen dutenez, demokrazia bera, hitzaren zentzua galduz, legea betetzean oinarritzen dute, herritarrak menpean iraunarazteko sistema politikoa zapaltzailea bihurtuz.
Eliteak egoera dagoenean jarraitzeko erabiltzen duen baliabidea da legea. Legearen inperioa beste legitimazio moduak bezain inposatzailea da, baina sendoagoa, abstraktua, ikusezina. Sakoneko sinesmen sor bezala barnerarazten digute, eta bereiztea ere zaila egiten zaigu: geure burua aske sentitzen dugu, eta legea, berezko betebeharrekoa.
Euren burua demokratatzat dutenak faxistak direla datorkit burura. Adibide asko daukagu demokrata horiek pertsona arriskutsuak direla konturatzeko, alde batetik, politikoki bikaintzat dutelako euren burua, eta etikoki besteak baino goragokoak sentitzen direlako, egia, eta beraz, ongia platoniko-kristaua (ateoa izan arren), zer den baitakite.
Ausartuko ote dira katalanak, azaroaren 9a eta gero, demokraziaren izenean legea apurtzen, bortxazko indarra demokrata haien esku izanik?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Badira bi aste beste behin makroproiektuei kaleetan oposizio argi bat erakutsi geniela. Milaka eta milaka pertsona atera ginen kalera dinamika suntsitzaile honek amaitu behar duela aldarrikatzera. Bada, dirudienez horrek ez du lurraren suntsiketaren aldeko politikarietan inolako... [+]
A few weeks ago, on Diputación Street, in the centre of Vitoria-Gasteiz, two men threw a homeless person off the small landing outside the place where he slept. In addition to being thrown away, a metal railing was immediately placed in front of the lonja. Although the place... [+]
Wikipedian bilatu dut hitza, eta honela ulertu dut irakurritakoa: errealitatea arrazionalizatzeko metodologia da burokrazia, errealitatea ulergarriago egingo duten kontzeptuetara murrizteko bidean. Errealitatea bera ulertzeko eta kontrolatzeko helburua du, beraz.
Munduko... [+]
Egypt ' s urban planning plan for the Gaza Strip has recently been expanded. A drawing shows the streets, buildings and imagery of the future on a reality that still smells of shrapnel and explosives. The urban planning proposal, used as another bomb shot. Individual house... [+]
Bizitza erdigunean jartzeko abagunea ikusi genuen feministok zein ekologistok Covid-19 pandemia garaian. Ez ginen inozoak, bagenekien boteretsuak eta herritar asko gustura itzuliko zirela betiko normaltasunera. Bereziki, konfinamendu samurra pasa zutenak haien txaletetan edo... [+]
Segurtasun falta dagoen irudipena handitu dela azaldu du Eustaten azken txostenak. Gurean, Trapagaranen, Segurtasuna orain, delinkuenteen aurka manifestaziora deitu dute herritar batzuek.
Bi izan dira sentsazio hori zabaltzeko arrazoiak. Batetik, udalak Udaltzaingoaren... [+]
There are those who subscribe to portals to sell their homes because they would like to buy a house. From time to time they even make appointments to see the houses, and I am sure that the seller knows that these people will not buy the house, not because they find it in the... [+]
Haurtzaroaren amaiera eleberri distopikoa idatzi zuen Arthur Clarkek, 1953. urtean: jolasteari utzi dion gizarte baten deskribapena. Eta ez al da bereziki haurtzaroa jolasteko garaia? Jolasteko, harritzeko, ikusmiratzeko eta galdera biziak egiteko unea. Ulertzeko tartea zabalik... [+]
The writer Juan Bautista Bilbao Batxi worked in a boat and sent the chronicles of his travels to the newspaper Euzkadi. Thanks to this, we have interesting chronicles in Basque from around the world from the beginning of the 20th century. In June 1915, he made his stop in... [+]
The lights of the theater are on. Discreetly, I’m walking on the steps: the school performance is about to begin. The young men run to their seats, full of life and joy. The retreat has the taste of liberation, but this feeling of freedom speaks Spanish or French. This... [+]
From linguistics or glotophobia and, of course, hatred against Basque, we have often seen our Basque become the dandruff of all sticks. Last of all, the president of Kutxabank, Anton Arriola, has been shaking our language and giving us galantas.The President of Kutxabank,
... [+]
Do not look for this connection from Ezkio or Altsasu, let alone crossing the Ebro River through Castejón. The connection, or rather the connections, between the Basque Y and the AVE of Navarre is already a reality. It is these links in the plural that should concern us and... [+]
Don't make a fuss, don't confront, don't victimize... and obey. As oppressed subjects, in this case as Basques, we talk, how many times have we had to listen to them? Ironically, two years ago, at the Euskalale Independentiston Meeting, Esne Arzallus said: "We have arrived here,... [+]
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]