Ada Lovelace, lehen programatzailea
Londres, 1815eko abenduaren 10a. Augusta Ada Byron, gerora King abizena hartuko zuena, Lovelaceko kondesa jaio zen. Anne Isabella Milbanke eta Lord Byron poeta ezagunaren alaba, gurasoak Adak hilabete besterik ez zuela banandu ziren, eta poetak Ingalaterra utzi zuen betiko. Amak txikitatik matematika eta logikarenganako interesa txertatu nahi izan zion, aitaren “erokerietatik” urrunduko zuelakoan.
Gaztetan Charles Babbage konputazioaren aitzindaria ezagutu zuen, eta amak bultzatutako matematikako ezaguerei esker harekin lanean hasi zen. Babbagek kalkulu makina bat diseinatu zuen; makina funtzionamenduan sekula ikusi ez zuen arren, konputazioaren historian giltzarria izan zen, erabiltzen zituen kontzeptuengatik.
Ada Lovelaceren lana, nagusiki, Babbagek egiten eta diseinatzen zuena dokumentatzea zen, baina bere ekarpenak ere egin zituen. Kalkulu jakinak egiteko makinan sartu behar ziren jarraibideak idatziz jaso zituen. Hau da, programa bat idatzi zuen, problema ebazteko konputagailuak eman beharreko urrats sorta, eta programazio lengoaia deskribatu zuen, gehiegi sakondu ez arren. Hortaz, historiako lehen programatzailea izan zen. Zehazki, Ada Lovelaceko kondesak sortutako programak Bernoulliren zenbakien balioak kalkulatzen zituen.
Urte askotan, Babbageren itzalean lausotu zituzten Adaren merezimenduak “emakumezko ergel, harroputz eta zoroa” zientziari halako ekarpenak egiteko gai ez zela argudiatuta.
Baina Lovelaceren dokumentazioa aztertuta garbi dago, konputagailua Babbagek sortu arren, Lovelacek gailu hark egin zezakeenaren ideia zabalagoa zuela. Babbegeren helburua, nagusiki, taula matematikoak inprimatzea zen, makina diseinatu zuenean. Bere laguntzaileak, ordea, askoz etorkizun oparoagoa aurreikusi zuen konputagailuarentzat; esaterako, tramankulu horiek egunen batean musika egiteko gai izango zirela uste zuen.
Makinak zenbait arauren arabera sinboloak manipulatzeko gai izango zirela eta zenbakiek, kantitateez gain, entitateak ere adieraziko zituztela uste zuen Lovelacek. Nozio hori esplizituki artikulatu zuen lehena izan zen eta, hala, kalkuluaren eta konputatzearen arteko funtsezko trantsizioaren mugarria ezarri zuen.
Lovelace hil eta ehun bat urtera hasi ziren haren ekarpenak gauzatzen; besteak beste, berak iradokitako txartel perforatuen erabilera hedatu zen. 1979an, AEBetako Defentsa Sailak Ada izena ipini zion programazio lengoaia bati eta Microsoftek haren aurpegia erabili izan du sistema eragileen lizentzia benetakotzat egiaztatzeko marka gisa. Berandu, baina txikitatik amak sustatuta egindako bidearen saria jaso zuen azkenean, aita sekula arbuiatu ez zuen arren. “Matematikari poetikotzat” zuen bere burua eta Lord Byronen ondoan dago ehortzita, hil ondoren sekula ezagutu ez zuen aitaren ondoan atseden hartzea baitzen bere nahia.
Tennessee (United States), 1820. The slave Nathan Green is born, known as Nearest Uncle or Nearest Uncle. We do not know exactly when he was born and, in general, we have very little data about him until 1863, when he achieved emancipation. We know that in the late 1850s Dan... [+]
The Centre Tricontinental has described the historical resistance of the Congolese in the dossier The Congolese Fight for Their Own Wealth (the Congolese people struggle for their wealth) (July 2024, No. 77). During the colonialism, the panic among the peasants by the Force... [+]
New York, 1960. At a UN meeting, Nigeria’s Foreign Minister and UN ambassador Jaja Wachucu slept. Nigeria had just achieved independence on 1 October. Therefore, Wachuku became the first UN representative in Nigeria and had just taken office.
In contradiction to the... [+]
Today, 50 years ago, the labor movement of the Basque Country wrote a very important chapter in its history. In Hegoalde, some 200,000 workers went on a general strike in protest against the Franco regime, which lasted two months. This mobilization made it clear that the... [+]
Researchers at Johns Hopkins University have discovered several cylinders with inscriptions at the present Syrian Reservoir, the Tell Umm-el Marra. Experts believe that the signs written in these pieces of clay can be alphabetical.
In the 15th century a. The cylinders have... [+]
Pamplona, 1939. At the beginning of the year, the bullring in the city was used as a concentration camp by the Francoists. It was officially capable of 3,000 prisoners of war, at a time when there was no front in Navarre, so those locked up there should be regarded as prisoners... [+]
