Euskadiko Filmategiak ohar kezkagarria plazaratu zuen 2006an: Ama Lur, Euskal Herriko zinemagintza modernoaren abiapuntu eta lehen urratsa, galzorian zegoen, lanaren kontserbazio egoera kaskarragatik. Filma zaharberritu eta digitalizatzea lortu zuten ordea, eta horri esker bizirik dirau Fernando Larruquerten eta Nestor Basterretxearen elkarlanetik jaiotako obrak. Filmategiak berak, erakundearen 35. urteurreneko ekitaldien baitan, pantaila handian eskainiko du orain.
Lau urtaroetan barrena, Euskal Herriaren puzzlea osatzen du pelikulak, 103 minututan: mendiak, ibaiak, itsasoa, euskal dantzak, idi-demak, zezenketak, meatzeak, Labe Garaiak, baserriak, arrantzontziak, erlijioa, folklorea, tradizioa, jaiak, bertsolariak, artistak, nabigatzaileak, diaspora, historia, euskara… jartzen dizkigu begien aurrean, galdera bati erantzuteko asmoz: “Zer da Euskal Herria?”. Naturarekin eta ingurunearekin harreman estua duen herria ageri da dokumentalean, idealizaturik hainbatetan, baina bere testuinguruan ulertu behar da, frankismoak suntsituriko Euskal Herri mitikoaren berreskuratze lan gisa.
Hain zuzen, Euskal Herriaren berezko izaera goraipatzea eta pasarte batzuetan euskaraz aritzea ez zen lan makala izan Francoren diktadurapean. Filma kontrol zorrotzen jomuga izan zen eta zentsurak hainbat irudi jan zituen, tartean Picassoren Guernica koadroa edota Gernikako arbola elurtua –zuhaitza loretan agertzea nahi zuten zentsoreek, Espainiaren barnean zoriontsu zen herrialdea islatu zezan–. Hein batean zentsurari aurre egiteko, sinbolismo handiko imajinak erabili zituzten Basterretxeak eta Larruquertek, arroken kontra lehertzen diren zazpi olatu adibidez, zazpi herrialdeen ordezkari.
Crowdfunding-aren aitzindaria
Egun bogan dagoen crowdfundingaren aurrekaria ere badugu Ama Lur. Andoni Esparzak eta Jose Luis Etxegaraik abiatu zuten estrategia ekonomikoa: 100 pezetako akzioak jarri zituzten pelikula diruz lagundu nahi zuen edonoren eskura. 2.200 akziodun eta bost milioi pezeta inguru lortu zituzten eta bultzada garrantzitsua izan zen proiektuaren alde.
Azkenean, zailtasunak gainditu eta argia ikusi zuen filmak, 1968an. Donostiako Nazioarteko Zinemaldiaren baitan, harrera ezin hobea izan zuen lehenengo emanaldiak; jendez lepo, ikusleek hunkituta egin zuten txalo. Hala gogoratzen du Basterretxeak: “Zentsura eta oztopo guztiei aurre egin ostean, pelikula Donostiako Astoria zinema-aretoan estreinatu genuenean eta jendearen erantzun aparteko hura ikusi nuenean, ‘Fernando, irabazi dugu’, esan nion”.
Arrakasta ez zuten hain ongi hartu Espainia aldean eta filmak hautsak harrotu zituen zenbait agintariren artean, hain juxtu helburua bete zuelako. Basterretxearen beraren hitzetan, “uste zuten euskal abertzaletasuna amaitua zegoela, zapaldua, eta bat-batean bi tipok pelikula sutsu bat egin zuten; ‘baina hauek nondik atera dira?’… Euskal herritarren protesta itzela izan zen Ama Lur, Espainiako diktaduraren aurkako aldarria”.
Ama Lur. Nestor Basterretxea eta Fernando Larruquert.
Emanaldia: Maiatzaren 23an, arratsaldeko 20:00etan, Donostiako Antzoki Zaharrean. Antolatzailea: Euskadiko Filmategia.
No other land dokumentalaren zuzendari Hamdan Ballal kolono sionistek jipoitu zuten astelehenean bere herrian, beste hainbat palestinarrekin batera, eta Israelgo militarrek eraman zuten atxilo ondoren. Astarte goizean askatu dute.
Donostiako Tabakaleran, beste urte batez, hitza eta irudia elkar nahasi eta lotu dituzte Zinea eta literatura jardunaldietan. Aurten, Chantal Akerman zinegile belgikarraren obra izan dute aztergai; haren film bana hautatu eta aztertu dute Itxaro Bordak, Karmele Jaiok eta Danele... [+]
35 film aurkeztu dira lehiaketara eta zortzi aukeratu dituzte ikusgai egoteko Euskal Herriko 51 udalerritan. Euskarazko lanak egiten dituzten sortzaileak eta haiek ekoitzitako film laburrak ezagutaraztea da helburua. Taupa mugimenduak antolatzen du ekimena.
Pantailak Euskarazek eta Hizkuntz Eskubideen Behatokiak aurkeztu dituzte datu "kezkagarriak". Euskaraz eskaini diren estreinaldi kopurua ez dela %1,6ra iritsi ondorioztatu dute. Erakunde publikoei eskatu diete "herritar guztien hizkuntza eskubideak" zinemetan ere... [+]
Geroz eta ekoizpen gehiagok baliatzen dituzte teknologia berriak, izan plano orokor eta jendetsuak figurante bidez egitea aurrezteko, izan efektu bereziak are azkarrago egiteko. Azken urtean, dena den, Euskal Herriko zine-aretoak gehien bete dituztenetako bi pelikulek adimen... [+]
Otsailaren 24tik eta martxoaren 1era bitartean, astebetez 60 lan proiektatuko dituzte Punto de Vista zinema dokumentalaren jaialdian. Hamar film luze eta zazpi labur lehiatuko dira Sail Ofizialean; tartean mundu mailako lau estreinaldi eta Maddi Barber eta Marina Lameiro... [+]
A conference for architects has just been held in Madrid to discuss the crisis of the professional architect. They have distinguished the traditional and contemporary way of being an architect. What is traditional? From the epic architect who appears in The Brutalist, where... [+]
Itoiz, udako sesioak filma estreinatu dute zinema aretoetan. Juan Carlos Perez taldekidearen hitz eta doinuak biltzen ditu Larraitz Zuazo, Zuri Goikoetxea eta Ainhoa Andrakaren filmak. Haiekin mintzatu gara Metropoli Foralean.