Contemporary dance unites us
- Begirada Gurutzatuak was founded in 2011 by the Bilbao Foundry Room and the Malandain Baleta de Biarritz. Thanks to this exchange programme, two Hegoalde dancers will dance in Biarritz and a group of Ipar Euskal Herria will dance in Bilbao. The goal is to strengthen ties between dancers, share experiences and look for new public scenarios.
It is about creating a current, here and there, in both directions, so that the dancers have exhibitors, meet and share experiences, know techniques and work processes. This is explained to us by Laura Etxebarria, head of the Foundry. Carine Labord, of the Malandain Ballet of Biarritz, has highlighted similar characteristics: “Since our beginnings we have had the objective of creating and boosting a network of dancers and dancers who work in choreographic development.
This year, the research room Aleph of Biarritz will host the performances of Privolva and Leire Ituarte of the company Olatz de Andrés, on 27 and 28 February. In addition to the performances, open essays will be offered and the students of the Biarritz Conservatory and the Pau Dance Institute will share their experiences. Gaël Domenguer, pedagogue, choreographer and dancer of the Biarritz Ballet, has selected the dancers and the pieces that will be taken to Biarritz. According to the member of La Foundry, “the two dancers chosen this year come from different worlds, but they are science fiction enthusiasts and show that taste.” In Labord’s words, “the choreographic and spatial writing of Olatz de Andrés is very interesting because it calls these times into question. It also highlights cultural differences. Leire Iruarte, for his part, will give us his vision of the myth of Aleph. His minimalist writing is rooted in hip-hop dance. It is a futuristic and humorous proposal.”
For Laura Etxebarria, this is a unique opportunity, as exposure circuits have been completely reduced and the diffusion of works is becoming more and more difficult. “On the other hand,” says Etxebarria, “professionals also make contacts and open doors for the future.”
The working conditions of the dancers under discussion
This second edition of the Begirada Gurutzatuak programme will put the working conditions of the dancers on the table at a conference in Biarritz. The difference between them is great. “The dancer who works under French law has a specific worker status that entitles him to a subsidy in times when he does not have a job,” explains Carine Laborde. In the Spanish state, on the other hand, the dancer has to dedicate himself to another trade to live, since the artistic activity does not give him enough. In a way, the ballerina on one side of the Bidasoa has a more standardized working situation than on the other side of the Bidasoa.
"Antzokietako programatzaileen irizpideak zaharkituta daude"
Nola sartu zinen dantza garaikidearen munduan? Nolakoa izan zen lehen kontaktua?
Haurra nintzela dantza klasikoa ikasten hasi nintzen. Zenbait urteren buruan aspertu egin nintzen eta dantza garaikideari heltzea erabaki nuen. Bilboko La Fundicion aretoan izan nuen lehen kontaktua, Luque Taguaren eskutik, hain zuzen.
Zer iruditu zaizu Miarritzeko Baletak egindako gonbidapena?
Berri ona izan da, eta arte eszenikoetan momentua oso latza dela kontutan hartuta, are hobea. Miarritzeko proiektua oso interesgarria iruditzen zait, aukera ezin hobea nire lana Ipar Euskal Herrian aurkezteko, eta hortik, merkatu frantsesa ezagutzen hasteko. Emanaldiak lortzea nahiko zaila egiten da.
2006tik dantzan, zer nolako garapena izan duzu sortzaile bezala? Bat etorri da dantza garaikidearen garapenarekin?
Nire garapena geldoa izan da, ez naizelako dantzara soilik dedikatu. Baina jarraitutako ibilbidea nahiko koherentea da, eta batez ere zintzoa. Dantzatik bizitzeko premiarik izan ez dudalako, ez naiz sekula behartuta murgildu sormen prozesu batean. Zerbait adierazteko premia izan dudanean egin dut.
Sortzaile zaren neurrian, nola bizi duzu lan-estatutu finkorik ez izatea? Nola eragiten dio honek zuen lanari?
Testuinguru horretara moldatzea besterik ez daukagu. Horrek erabat baldintzatzen du norberaren eta taldekideen egonkortasuna, baita lan egiteko modua eta baliabideak ere. Ezkutuko ekonomia sustatzen du.
Dantza konpainia handirik ez dago Euskal Herrian. Proiektu puntualen inguruan biltzen zarete dantzariok. Hori ona da?
Ez dakit. Dagoena dago. Egoera hori sektorearen errealitate eskasa islatzen duen sintoma besterik ez da. Konpainia handiak sustatzeko eta mantentzeko baliabideak falta dira.
Ez zara dantzatik bizi. Irakasle zara EHUn.
Zorionez, dantzatik bizitzea ez da inoiz nire helburua izan. Jarrera horrek askatasun handia eman dit sormen prozesu batean murgiltzeko erabakia hartzerako orduan.
Nola ikusten duzu Euskal Herrian dantza garaikidearen egoera?
Hego Euskal Herrian beti izan da latza egoera, eta orain, krisi orokor honetan, are gehiago. Nire lanak gehiago zabaldu dira Espainiako Estatuan Euskal Herrian baino. Orain arteko nire ibilbidean eskaini ditudan emanaldi gehienak Euskal Herritik kanpo izan dira. Salbuespenik ere bada, BAD jaialdia esaterako, baina salbuespenak salbuespen, bertako antzokietako programatzaileen irizpideak zaharkituta gelditu dira.
Programatzaileak eta publikoa sentsibilizatzeko lan handiagoa egin beharko litzateke eta instituzioek bestelako planteamenduak landu beharko lituzkete, kudeaketarako baliabideak erabat aldatu.
"Lan berriak sortzen dira, baina horiek mugitzea da zailena"
Nola hasi zinen honetan?
Txikitan hasi nintzen, Donostian. dantza klasikoan eta sormenezkoan, bietan. Gero utzi egin nuen, baina denboraldi baten ostean dantzarako grina berreskuratu eta kontzienteki heldu nion, erabat murgiltzeko asmoz, eta lanbidetzat hartzeko helburuz.
Zer da Privolva?
Nire azken lana da, 2011ko BAD jaialdian estreinatu nuen. Antzezpenak zientzia fikzioa du oinarritzat eta JL Godard zinegilearen Alphaville filmaren zatirik esanguratsuena, ardatz. Filmak etorkizun distopikoa erakusten du. Botere teknologikoa nagusitzearen ondorioz, gizatasunarekin eta emozioekin zerikusia duten hitzak debekatu egin dira eta esanahia galdu dute. Botere gorenak kontrolatzen ditu gorputzak, baina era berean gorputzok hauskorrak eta moldagarriak dira. Ekintzak egitura zirkularra du. Gorputzek ezin dute bertatik atera.
Dantzaterapeuta ere bazara. Zer da hori?
Dantza eta mugimendua xede terapeutikoz baliatzen dira, arazo fisiko edo psikologikoak dituztenekin bereziki, baina denentzat da ona. Mugimenduak gure jarrera eta egoera emozionalean eragin zuzena du, informazio iturri zuzena eta erreala baita. Norbere burua ezagutzeko, pertsonaren garapen osorako tresna ezin hobea da terapia hau.
2003tik egiten duzu dantza. Aldatu al da dantza garaikidearen pertzepzioa Euskal Herrian?
Hemen, dantza garaikidearen historia laburra da. Egun sortzaile independenteak dira nagusi. Konpainia handien egitura mantentzea gero eta zailagoa da. Alde batetik, baliabideak eskasak direlako, baina bestetik, teknologia berriek eremu berriak sortzen dituztelako. Gabeziak, betiko legez, lan berrien zabalkundea eta zirkuiturik eza ditugu. Lan berriak sortzen dira baina gero horiek mugitzea zaila da.
Zeintzuk dira arazo larrienak?
Euskal Herrian formaziorako aukera eskasa da. Atzerrira atera behar da formazio horren bila, edo zure kasa konpondu bestela, eskola pribatuetan ikastaroak, tailerrak edota klaseak hartuta. Eusko Jaurlaritzak diru-laguntzak ematen baditu ere, kulturako aurrekontua gero eta murritzagoa da, eta dantzari eskaintzen zaiona, are murritzagoa. Sortzaileen lan-baldintzak hobetzeko kopuruak handitu behar dira, baina krisia tarteko, ez dakigu zer gertatuko den laguntza publiko horiekin. Sormena eta ekoizpena birplanteatu beharko dira dantza munduan.
Publiko zehatzik badu?
Ohiturarik ez dago dantza garaikidea ikustera joateko. Sentsibilizazio lan handia egin beharra dago, zubi berriak eraiki behar dira publiko berria sortzeko, eta hori hezkuntzatik egin behar da ezinbestean. Eskolan, dantzak eta mugimenduak duten garrantziaz jabetutakoan ikusiko da arlo artistikoak ere balioa duela.
Zirkuitua eskasa da, eta batez ere kanpoko taldeak edota antzokia betetzea bermatuko duten taldeak besterik ez dira programatzen. Koreografo berriak kontuan hartuko dituen programazioa behar dugu.
Lantegiak, koreografia erakustaldiak eta euskal koreografo gazteen topaketa egingo dira, ekainera bitartean.
Dantzari eta koreografo da Gasteizen. Horrekin batera, hizkuntza politika eredugarria du euskaldunberri zahar honek. Natural-natural nahi du dena.
Miarritzeko Maitaldia dantza jaialdiaren 23. edizioa irailaren 6tik 15era bitartean egingo da. Parte hartuko duten 30 konpainien artean Olivier Dubois, Fêtes Galantes eta egitaraua irekiko duen Malandain Balleta daude.
Ekainaren 13an hasiko da Oreretako Eztena antzerki eta dantza jaialdia. Hiru egunez, hamahiru taldek hartuko dute parte Mikelazulo elkarteak antolatu duen ekimenean. Laugarren edizioa da aurtengoa eta hainbat disziplina bilduko ditu: antzerkia, txontxongiloak, bakarrizketak,... [+]