Automatically translated from Basque, translation may contain errors. More information here. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Erresistentzia indiarraren sinboloa

  • Dakota herriaren buruzagi historikoa eta AEBetako jatorrizko herrien arteko ordezkaririk errespetatuenetakoa hil zen urrian minbiziz, 71 urte zituela. Ameriketako Mugimendu Indiarraren (AIM) bultzatzailearen errautsak Black Hills dakotarren mendi sakratuan zabaldu zituzten. Russell Meansek FBIren aurkako matxinada gidatu zuen 1973an.

XX.mendean eragin handiena izan duen AEBetako indigena, Means
XX.mendean eragin handiena izan duen AEBetako indigena, Means

Heriotzak AEB osoko indiarren erreakzioak eragin ditu, azken urteotan politikaren lehen lerrotik aparte bizi bazen ere. Bera kide zen Oglala Dakota tribuko egungo buruak ekainaren 26a Russell Means Eguna izendatu du.

Means Pine Ridge indiarren erreserban jaio zen 1939ko azaroaren 10ean, eta lau anai-arrebetan zaharrena zen. Indiarrei inguru urbanoan bizitzen laguntzeko erakundea sortu eta horko zuzendari izan zen hainbat urtez. Bertan izan zituen AIMrekin lehen harremanak  eta erakunde horren buru ezagunenetakoa bihurtu zen denbora gutxian. Bere jarduna ez zen AEBetara mugatu eta Hego Amerikako indigenekin hartu-emanak izan zituen, gehienbat Nikaraguakoekin. Nazio Batuen Erakundearekin ere lan egin zuen jatorrizko herrien eskubideak aitortzearen alde. AEBetako Gobernuak indiarrak bigarren mailako herritar gisa tratatzen zituela salatzeko buruturiko hainbat ekintzagatik egin zen ezagun. Besteren artean, 1972an AEBetako Gai Indiarretarako Bulegoa okupatu zuten, makina bat dokumentu suntsituz.  

Bere ekintzarik sonatuena Wounded Knee herriaren okupazioa izan zen. 1973an bi hilabetez, ehunka indiarrek eta kausaren aldeko ekintzaile zuriek aipatu herrixka hartu eta erresistentzia antolatu zuten Russell gidari zela. Leku sinbolikoa hautatu zuten, bertan 1890. urtean AEBetako armadak 350 gizon, emakume eta ume dakotar hil baitzituen. AEBetako Gobernuak indiarrekin sinatutako hitzarmenak bete zitzala eskatzen zuten, baita “gobernu tribal ustelak” amaitzea ere. 71 egunez herrixkan eutsi zioten, tiroketa artean. Hedabideen arreta bereganatu zuen ekintzak, gertaerari sona handia emanez. Bi indiar eta polizia bat hil ziren. Amaieran, Russell Means eta Dennis Banks buruzagiak atxilotu zituzten, baina kasua artxibatzea erabaki zuen epaileak, indiarrei egindako bidegabekerietan zentratutako defentsaren ostean. Leonard Peltier aldiz, garaiko AIMko buruetako bat, kartzelan da ordutik eta AEBetako preso politikorik zaharrena da.

Pixkanaka, lehen lerroan egoteari utzi zion eta 1995. urtean Where White Men Fear to Tread autobiografia argitaratu zuen. Bertatik hartua da ondorengo pasartea: “Milaka urtez, indiarrok lurraren parte izan gara. Larreen, basoen eta mendien parte izan gara. Belar zati bakoitza, landare bakoitza, zuhaitz bakoitza ezagutzen genuen. Haizeak eta hodeiak ezagutzen genituen, ibaiak eta lakuak. Hegan edo lurretik arrastaka igarotzen diren izaki bakoitza ezagutzen genuen. Lurraren parte gara, baina ez gara Lurreko gauzarik garrantzitsuena. (...) Zoritxarrez, gizon zuriak bere zentzumenen plazerarekin lotzen du zoriontasuna. Nire osaba Matthew Kingek esan ohi zuen burua astinduz: ‘Gizon zuria ume txiki bat bezalakoa da, pazientzia izan behar duzu berarekin’. Baina Amama Lurrari pazientzia agortzen ari zaio. Hemengo eta mundu osoko herri indigenei gizarte eurozentrikoek egin dietena, orain beren buruari egiten ari zaizkio; lurra, airea eta ura kutsatuz, batak bestea bortxatzen du, Amama Lurra bortxatzen duten bezala. Espezieen suizidioaren amildegira heltzen ari gara”.

Hollywoodeko hainbat filmetan agertzeagatik ere egin zen ezagun Russel. Besteak beste, The Last Mohican filmean parte hartu zuen eta Pocahontas marrazki bizidunetan ahotsa jarri zion pertsonaietako bati. n


ASTEKARIA
2012ko azaroaren 11
Azoka
You are interested in the channel: Dakota herria
Ekologismoaren kontrako oldarraldia AEBetan: Greenpeace 660 milioi euro ordaintzera zigortua

Dakota Access oliobidearen kontrako protestengatik zigortu du Ipar Dakotako epaimahai batek erakunde ekologista, Energy Transfer Partners enpresak salaketa jarri ostean. Standing Rockeko sioux tribuak protesten erantzukizuna bere gain hartu du.


Complaints from pipeline company Dakota Access could end Greenpeace in the United States.
Energy Transfer Partners claims about €900 million to the U.S. ecologist Greenpeace for damages caused in the oil pipeline protests in 2016 and 2017. “If he failed in this trial, Greenpeace could be left out of the fight for climate justice,” the association said.

Generoa eta sexualitatea dekolonizatu, Lakota herria altxatu

AEBetako Hego Dakotako Pine Ridge erreserbako Lakota Sioux Tribe tribu-gobernuak bi lege historiko onartu zituen 2019ko legealdian. Sexu berekoen arteko ezkontza eta LGTBIQ pertsonen aurkako erasoak gorroto delituen barruan sartzea. Lorpen hauen atzean dauden ekintzaileak... [+]


Aitor Esteban
“Euskara hizkuntza gutxitua da, eta lakota askoz gutxituagoa”

Lakota hizkuntzaz hitzaldia egitekoa zen Aitor Esteban (Bilbo, 1962) iragan martxoan Gasteizen, Hitz Adina Mintzo ikastaroaren barnean. COVID 19-ak eragindako konfinamenduak bertan behera utzarazi zituen martxoaz geroko saioak eta, hainbestean, postaz jakinarazi dizkigu lakota... [+]


Petition for 110 years in jail for two activists who declared sabotage against a pipeline in the United States
Two activists who confessed to sabotaging the Dacota Access pipeline have been sentenced to 110 years in jail and hundreds of thousands of dollars in jail for child sexual abuse. These are the toughest sanctions that have been called for in recent decades for environmental... [+]

2017-08-24 | Xalba Ramirez
Trumpen abokatuek Greenpeace salatu dute Dakotako oliobidea dela eta

Dakota Acces Pipeline oliobidea eraikitzen ari den enpresak Greenpeace eta beste talde ekologista batzuk salatu ditu 300 milioi dolar eskatuz. Trumpen abokatuak arduratu dira salaketa jartzeaz.


Sabotaje ekintzak onartu dituzte bi ekintzailek Dakota Access oliobidearen aurka

Prentsaurreko bidez onartu dute bi ekintzailek AEBetako Iowa estatuan Dakota Access Pipeline oliobidea eraikitzeko makinen eta hodien aurkako hainbat sabotaje ekintza egin izana. Makinei su eman dietela eta hodiaren balbulak apurtu dituztela aldarrikatu dute, Democracy... [+]


Rafael Gonzales (Standing Rock)
"Banks like BBVA have dirty hands"
The entrepreneur Rafael Gonzales (Minneapolis, EE.UU.) has indigenous roots – also from Puerto Rico. This was the one that led, among other things, to the NoDAPL resistance camps, which were about six hours drive from their city. Indigenous peoples and ecologists fought for... [+]

2017-07-10 | Xalba Ramirez
They want to make the leap to energy sovereignty in Standing Rock
The oil pipeline projects they are planning to do at Standing Rock are experiencing fierce conflicts because they jeopardize the Dakota Siux tribes’ life pattern. The Siux’s June sentence in federal court allows them to get the works of the Dakota Access oil pipeline... [+]

2017-04-25 | Unai Brea
BBVA is asked to withdraw funding from the Dakota pipeline project
The Ecologistas en Acción group in Spain and several US movements have joined forces on April 25 through social networks to ask BBVA to withdraw funding for the pipeline project Dakota Accces Pipeline. Barack Obama halted the construction of the pipeline in December 2016 as a... [+]

Standing Rock Pipeline Protest Moves to Washington
Thousands of Native Americans and environmental activists march in downtown Washington to protest the construction of the Dakota Acces Pipeline.

Standing Rock Indians Leave Camp, But Don’t Fight
Standing Rock is an area of land located in the state of North Dakota (USA) and is part of the Sioux Indigenous Reserve. It is crossed by the Missouri River and inhabited by the towns of Dakota and La. Now, the oil companies want to build an oil pipeline under the river. Several... [+]

Trump angers the Sioux people and environmentalists by authorizing the construction of pipelines
On Tuesday, U.S. President Donald Trump resumed construction of the country’s pipelines, Keystone XL and Dakota Access oil pipelines DAPL. These two projects have been stalled since last year, as resistance from both Aboriginal and environmentalist groups has been strong.

Dakotako oliobidearen eraikitzea gelditu dute, protestei esker

Ipar Dakotako Standing Rock siuxen erreserban hilabeteak daramatzate protestan, AEBetako estatu horretatik Illinoiseraino eraikitzen ari diren Dakota Access petrolio-hodiaren kontra. Protesten eraginez, proiektua bukatzeko baimena ukatu dute igandean ingeniariek, The Guardian-en... [+]


Standing Rocken ez dute etsi, ‘Dakota Access’ oliobidea kasik bukatu dieten arren

AEB osotik bildu dira hilabeteotan aktibistak Ipar Dakotako Standing Rockera, indioen erreserba zeharkatzen duen petrolio-hodiaren lanak gelditu nahian, Jatorrizko Amerikarren 300 tribuk sustatuta. 400 ekintzailez goiti atxilotu ditu poliziak udaz geroztik, horietatik 142... [+]


Eguneraketa berriak daude