Errealitateak normalean fikzioaren lorpenik handienak gaindi ditzakeelakoan gaudenok irudimen-ariketak burutzeari ekiten diogu sarritan, geure ametsetan noraino hel gaitezkeen frogatu nahian. Eta, behintzat, gogoetak paperean idazten ditugunok jakin badakigu ikaragarrizko salto kualitatiboak egiteko gai garela, batere esfortzurik gabe. Bada, errealitateak gu adimentsuok baino askoz indar handiagoa duela kontuan edukitzen badugu, atera kontua zein nolako ustekabeak eraman ditzakegun eguneko edozein unetan.
Urteari ekin nion Errege Magoen zerbitzariari eskutitz bat eskuetaratuz, haiek baitira nik miresten ditudan pertsonaiarik iaioenetakoak, normalean geure ilusioei erantzun zuzena eskaini dietelako. A! Eta zer esanik ez, munduko errege guztien artean errespetatzen ditudan bakarrak dira. Kartoizko gainerako guztiak –bai, besteak beste gure Europa zaharrean oraindik erresumaren irudi anakronikoari eusten dioten estatu buru horiek– errefusatzen baititut nire indar osoz. Bada, magoei eskatu nien aurten III. Errepublikaren bidea errazten hastea. Eta eskabidea ume-bihotzarekin egin nien, garbi baitaukat pertsonaia mitologiko horiek ez dituztela haurrak desengainatzen.
Aurten 80 urte betetzen dira espainiar II. Errepublika sortu zela. Ia-ia bost urtez iraun zuen, Francoren diktadurak erail baitzuen txikitxoa, 1939ko apirilaren lehenean. Espainiako orain arteko Errepublikak oso gazte hil dira, aurrena ere (1873-1874) bere bigarren urtebetetzea egin gabe desagerrarazi baitzuten, Borboiak berrezartzeko. Eta Borboiek jarraitzen dute espainiar monarkiaren oinarrian, oraingo aldian ere tronoan indarrez jarrita, Franco jeneralaren 1969ko erabakia dela medio.
Badakit errepublikek ez dutela, berez, estatuaren kudeaketa politiko egokia bermatzen. Begira, bestela, zer gertatu zaion –adibide denboran hurbila jartzeagatik– tunisiar errepublikari. Baina mahgrebiar lurralde horretako gizartearen erreboltak hankaz gora jarri du lehendakari ustel baten ibilbide politikoa eta une hauetan aro berri baten atarian daude tunisiarrak, aurrerantzean gizarteak berak hautatutako beste lider batek gidatuko duelarik estatuaren lema.
Monarkiak iraganeko erakundetzat hartzen ditut eta ezin dut ulertu egun nazio-batasunaren sinbolotzat daukatenen arrazonamendua. Ene ustez, demokrazia eta monarkia bi kontzeptu kontrajarriak ditugu. Lehenak boterea hiritar guztien baitan jartzen badu, monarkiak ezereztatu egiten du haren ahalmena. Francoren “Caudillo de España por la gracia de Dios” harengatik ez bada, zeren izenean eskaini behar zaie Borboiei estatuaren gaineko buruzagitza eternala?
Espainian III. Errepublika ezartzeak amets hurreneko lantegia dirudi. Espainiar alderdi politikoek ez bide daukate beren lehentasunen artean balizko errepublikaren berrezarpena. Areago, nik esango nuke espainiar populazioaren gehiengo batek ez dakiela monarkiaz gain beste gobernu motaren aukera dagoenik. Eta, beraz, “zoriontsu” bizi dira beren ezjakintasunean. Alderdi politikoak –baita, noski, sortzez errepublikazale direnak ere– ez daude joko itxuraz arriskutsuetan sartzeko prest, planteamendu berritzaileak ez bailieke botorik erakarriko. Eta horrela, hiritarrek hautatu ez dituzten pertsonaia gero eta xelebreagoen esku geratzen da estatu-buruzagitza. Ia magoek entzuten didaten oraingoan ere. Errealitateak fikzioa gaindituko luke.
You may not know who Donald Berwick is, or why I mention him in the title of the article. The same is true, it is evident, for most of those who are participating in the current Health Pact. They don’t know what Berwick’s Triple Objective is, much less the Quadruple... [+]
The article La motosierra puede ser tentadora, written in recent days by the lawyer Larraitz Ugarte, has played an important role in a wide sector. It puts on the table some common situations within the public administration, including inefficiency, lack of responsibility and... [+]
Is it important to use a language correctly? To what extent is it so necessary to master grammar or to have a broad vocabulary? I’ve always heard the importance of language, but after thinking about it, I came to a conclusion. Thinking often involves this; reaching some... [+]
The other day I went to a place I hadn’t visited in a long time and I liked it so much. While I was there, I felt at ease and thought: this is my favorite place. Amulet, amulet, amulet; the word turns and turns on the way home. Curiosity led me to look for it in Elhuyar and it... [+]
Adolescents and young people, throughout their academic career, will receive guidance on everything and the profession for studies that will help them more than once. They should be offered guidance, as they are often full of doubts whenever they need to make important... [+]
Atxik Berrituz giristino taldeak Kristauak Euskal Herriko bake prozesuan liburua argitaratu du Maiatz argitaletxearekin. Giristinoek euskal bake prozesuan zer nolako engaiamendua ukan duten irakur daiteke, lekukotasunen bidez.
Maiatzaren 17an Erriberako lehenengo Euskararen Eguna eginen da Arguedasen, sortu berri den eta eskualdeko hamaika elkarte eta eragile biltzen dituen Erriberan Euskaraz sareak antolatuta
It will be two or three weeks since I read it, in a column by Maialen Akizu. Aner Peritz brought with him what he said on TV: “Bertsolarismo is what has led me not to interact with zis hetero men, because bertsolarismo is what has made me dissident, and also because... [+]
