Automatically translated from Basque, translation may contain errors. More information here. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Kaleko istiluak: Estatuak gazteak kanpo laga ditu

  • Tunisian eta Aljerian hamarka herritarren heriotza eragin duten istiluek, Frantziako hiri auzuneetako liskarrek, Grezian errepikatzen diren matxinadek, Tailandiakoek... zerikusirik ba ote dute elkarrekiko? Handia, Alain Bertho antropologoaren aburuz. Itxuraz zio oso ezberdinek piztu dituzten arren, sakonean antzeko arazoa salatzen dute.
tunisia
Nola liteke Tunisian sua piztu eta berehala garrak Aljeria osora zabaltzea? Baina zer daukate ikusteko berrikitan gerra zibil errukigabean ehunka mila bizi galdu dituen Aljeriak eta Magrebeko sistemarik egonkorren bezain patxadatsuena omen zeukan Tunisiak?

Istiluen irudi zirraragarriak bata bestearen ondotik eskaintzen zaizkigularik hedabide guztietan, azken liskarrak aurrekoa ahantzarazten digu. Hasteko, irudi bakoitza testuinguruan kokatzeko lanak dauzka ikusleak. Bestalde, karrikako matxinada espontaneo inprobisatuak esplikatzeko zailtasunak dituzte beti analistek. Eta, azkenik: zein hari logikoz lotu batekoak eta bestekoak?

Alain Bertho antropologoak pista interesgarriak eskaintzen ditu. Paris-VIII Saint-Denis unibertsitatean irakasle ari da, berrikitan Le temps des émeutes (Istiluen aroa) liburua plazaratu du eta Antrhopologie du présent blogean mundu osoan gertatzen diren liskarrei gertuko jarraipena egiten die.

Frantsesezko liburuen aktualitatea jorratzen duen Non Fiction gunerako galdezka hurbildu zaio Mathieu Gaulène. Hark hautatua da lerroburua: “Istilua da leiho bat zabaltzen dena kanpok munduaren eta Estatuaren artean”.

Gaurko istiluek ez dute, Berthoren iritzian, duela gutxi artekoen izaera bera. Lehen ere baziren garai batzuk besteak baino liskartsuagoak, XVIII. mende bukaeran edo XIX.eko erdialdean (1848 famatua barne) ikusi zen bezala, beranduago Lehen Mundu Gerraren ostean, gero 1960ko hamarkadan. Oraingoak, ordea, ezberdinak bide dira.

Azken urteetakoak pertsonetan zentratzen dira mugimenduetan eta egituretan baino, subjektibotasunak hartu du gaina. Bestetik, matxinadotan helburua ez da boterearen jabe egitea baizik eta botereari une batean esatea “aski da, marra honetatik aurrera joaterik ez dugu onartzen, ez gaitzazue probokatu”.

Horren froga ugari ikusten du Berthok urteotan. Madagaskarren iaz istilu latzak izan ziren, gobernua aldatu zen baina hala eta ere herritarrak konponbidetik kanpo geratu ziren. Berdin Kirgizistanen, agintea eskuz aldatu arren istiluek jarraitu egin zuten. Bangkoken protestariek ez dute boterea eskuratu nahi, hauteskundeak eskatzen dituzte.

Berthok garrantzia berezia ematen dio herritarren kanpo sentitze horri, uste baitu ez dariola sarritan mugimenduoi egotzi zaien apolitikotasuna. Gaur arteko politika klasikoan alderdiek zuten zeregin nagusia, haiek zeukaten helburutzat Estatua aldatzea, herritarren izenean Estatuaren jabe egitea. “Baina gaur egun partiduak ez dira ezeren bitartekari, haiek erabat Estatuaren parte dira eta aldiz jendeak kanpo daude. (...) Jendea ez da axolakabea, baina politika modernoan ez gaude gehiago”.

Munduko istiluen haria

Urteotako hauteskundeetan handitu den abstentzioa herritarren kanpotasun horretatik esplikatzen du Berthok. Estatuek globalizazioa kudeatu beharra daukate. “Greziako gobernuak ez dizkie kontuak ematen nagusiki herritar greziarrei, batik bat mundu mailako indar ekonomikoei erantzun behar die, Europari...”. Egoera zail horretan, Estatuak gero eta usuago darabiltza burokrazia, autoritarismoa, mespretxua.

Jendeak ulertu du kanpo dagoela, eta kanpoan kokatu da: abstentzioa, greba. Estatuak, ordea, ezin du jasan luzaz herritarrak kanpo egote hori. Haien bila hasten da, batzuetan kanpaina bidez (“Botorik ez ematea ez dago ondo”). Baina poliziaren probokazioak ere, askotan gazteak tratatzeko agenteek dau­katen modu dis­ziplinario, mes­pretxuzko eta era­sokorra, logika berean sartzen da: Estatua atera da gazteen bila. Bere moduan.

Kaleko istiluak logika horretatik ulertzen saiatzen da Bertho. Ez da beti erreza. Kanpo sentitzen diren herritarrek ezberdin agertzen baitute haserrea. Frantziako auzuneetako istiluetan, 2005ean, ikerlari asko harritu ziren hitz gutxi zelako, pankartarik ez, kontsignarik ez, negoziaketa programarik ez. Ekintza da hitza. Ekintzak, mugimenduak, irudiak. Bideoak, argazkiak. Eta sua karrikan, sua gauez, kagulak, kaputxak.

Estatuak arazo latza dauka gazteriarekin. Lehendik herriak bezala, orain gazteek ihes egiten diete agintariei. Gazteek etorkizun bat nahi dute eta agintariek ezin diete eskaini. XX. mendeko itxaropen argi guztiak itzali dira, mitologia iraultzailea barne. Lurra planeta bera ageri da amildegira erortzeko bezperan. Be­r­thok dioenez, “bada gaurko munduan gazteekiko agresibitate bat konparatu ezin dena aurretik seku­la ezagutu denarekin. Gaur ez daukazu munduan herrialde bakar bat une batean edo bestean unibertsitateak irakiten ikusi ez dituena”.

Estatua indarrez ari da erantzuten orain artean. Istiluen kontrako polizien militarizazioa aipatu du Ber­thok. “Poliziaren eta gerraren arteko tartea laburtzen ari da edonon”. Poliziek armadari hartu dizkioten materialak eta estrategiak, hirietan kontra-gerrilla egiten dute, itxu­ra kolonialeko erasoak hirietan.

Arazoa da gerran armadak badakiela noizbait negoziatu beharko duela arerioarekin. Poliziak, aldiz, ez du negoziatzen, solaskiderik ez du, etsaia suntsitu edo espetxean sartu.

Antropologoak aitortzen du asko ikasi duela urteotan ikasle eduki duen semearekin. Sozializazio politikoan hezitako belaunaldientzako oso neketsua baita izaera berriko mugimenduok konprenitzea. Militantzia politikoan urteak eman dituen aita ikerlaria saiatu da ulertzen nola funtzionatzen zuten lizeotar gazteok, mitinik gabe, kontsignarik gabe. “Antolatzeko modu tradi­zionalak oso astunak geratu dira”.

Alain Berthok hogeita hamar urtez goiti zeramatzan auzuneak eta krisi politikoak ikertzen, horrekin batera berak gazte denboran bizi­tako kultura eta antolaketa politikoa dekonstruitzen. “Baina 2005 eta 2006ko istiluekin esnatu naiz, hemen ikusitakoekin. Denbora gehiegiz aritua nintzen kanpotik begira, gauza handirik ikustera iritsi gabe”. Istiluak ikertzen ari zen ordura arte jakina zenarekin, baina bidea beste bat zen: berria zena hasteko ezagutu egin behar zen, gero esplikatzeko.

Eginak zeuzkan ikerlanak sarean ipini zituen libre. Bildutako material guztia denen begien aurrean, isti­lu­etan protagonistak zirenek eskuragai, hesi akademikoak apurtuta. Ordainetan, asko irabazi du Berthok. Bere orriek daukaten bisitek erakusten diote matxinatuen interesak une bakoitzean nondik da­biltzan. Ikerlariak bere fruituak eskaini ahala gazte askok beren informazioak ematen dizkiote.

“Nire blogak interes hori dauka: nihaur gertakizunetatik kanpo ez aurkitzea, eragileekin solasean gertakizunen garaikide izatea”. Programa txarra ez, kazetari batentzako ere.

Newest
Identified the Basques in Osakidetza: a step on the way to guarantee arta in Basque?
Hospitalized patients will wear the “e” symbol on their wrist. The health workers know that these people have asked to be cared for. Osakidetza says it is another tool to facilitate communication in Basque. It’s one more step in a larger project. The main objectives of... [+]

"As a result of the HAPO approved by the City Council, Kabia is in an unstable situation"
Activities to commemorate the 19th anniversary of the occupied area of Kabia will be held from today to Sunday, from 24 to 26 April. This self-managed space, which is about to turn two decades old, has suffered several setbacks in its trajectory, and although it is threatened by... [+]

Anesthesia, among the new predictions of Delirium Tremens, Zea Mays, Talco, Zetas and Naxker Hatortxu Rock
24 new bands have been announced by the Hatortxu Rock solidarity festival. 63 teams have already been announced and in total there will be 100 teams in the five stages of the festival.

The Transparent Beings
When the song rained

Transparent Beings
When: April 20th.
In which: In the Plaza of the Castle of Pamplona.

-----------------------------------------------

The concert is only half an hour away in the Plaza del Castillo de Pamplona; but it is still half empty, because it is raining. Whether... [+]



Trump asks Putin to stop, and Russia says it’s almost ready for peace deal
After accusing Zelenski of “endangering” the peace deal that should end the war in Ukraine, Trump has reprimanded Putin on his social network Social Truth. Foreign Minister Sergei Lavrov said that Russia is ready to conclude a peace agreement. Kiev reports that the body of a... [+]

Citizens of the Uribe Coast claim the need for a public day center
It is the only region in Bizkaia that does not have a public day centre. The meeting will take place on April 27 at 12:00 in the Town Hall Square in Sopelana (Bizkaia).

2025-04-25 | Enbata

2025-04-25 | Aiaraldea

The daughter of the French prime minister also denounces that she was "brutally beaten" at the Betharram school
Helene Perlante, daughter of François Bayrou, testifies in the book Le silence de Bétharram (The Silence of Betharram), written by Alain Esquer. In the Catholic school that existed in the 1980s, students and for forty long years have been silently held back by the violence... [+]

The analysis
We're all on the chain
On January 29, something that we are not accustomed to in today’s selfish world happened at the gates of the Guardian factory in Laudio. The management showed its intention to shut down the oven there, and to counter this, the workers blocked the door by means of banners. But... [+]

The Spanish government withdraws its purchase of Israeli bullets
The President of the Spanish Government, Pedro Sánchez, has ordered the cancellation of the bullet purchase made by the Spanish Ministry of the Interior with the Israeli company IMI Systems. The decision eases the risk of rupture in the government coalition between the PSOE and... [+]

A bicycle march in Bilbao to denounce the increase in military budgets
The bicycle march will start from Bilbao and pass in front of the companies ITP Aero in Barakaldo and Sener in Getxo, because these two companies "are in charge of military production", according to the organizers. It will be a protest to denounce the increase in arms spending... [+]

A Busy Day of Pastors, in Ordizia
This year around 1,500 sheep have crossed the Gran Vía, divided into five herds. The official presentation of the new season of Idiazabal Cheese has been held at the City Hall. The cheese has been cut by Julen Baze and Peli Pérez de Anuzita from Restaurante Garena.

Eguneraketa berriak daude