Herbs of the pig
- Winter is the season of pig slaughter. The cold will make it easier to get rid of the heat. If only we could get rid of the heat when we talk about pigs, too!
A plant is known as Xerri-baba (Hyoscyamus niger); Jean Elizalde Salaberri the Quick wrote in Our Country in 1933: “If this plant is called Xerri-baba, it must not be given to the Xerrieri themselves; it is pure poison.” In fact, the pig himself wouldn't even go crazy if it was pure poison. A completely pejorative sense is given to the plant by the name of pork beans. The word pig is used in this way, offensive; the following phrase written in Zizur in 1552 by Fernando Maiora is taken up: “Fuck you, bitch.” The whores were also named ahardi; Gabriel Elli wrote in his Hobera in the town of Mugaldea in 1961: “He was laughing at her face, calling her a witch, an old woman, a hardy and a whore.”
However, I don’t think people would use the name xerri-baba very much. It is a precise translation of the scientific name Hyoacyamus, which originates from the Greek words hys, “pig” and kyamos “baba”. Between academics, I think.
Its best-known name is “Negro Absolute”, and in Navarre it is called “chocolateras”, since the shape of its fruit is like a chocolate. But, Xerri, there’s another that draws attention: the heart. Is it the effect of the poison?
Recently discovered in the Roman village of Houte-Castellum in the Netherlands a clear indication of the medicinal use of the Absolute: an animal bone with birch resin (Betula sp.) sealed inside with hundreds of acres. It would have been used intentionally in the knowledge of its effects. Pliny the Elder and Dioscorides mentioned the hallucinogenic and healing qualities of the black absolute, which explains the deep and sophisticated pharmacological knowledge of that civilization. Even those of us who had been involved with the Romans would have learned something...
People knew about his poison, but they also knew that it was a potent medicinal plant, hypnotic as a narcotic. Telesforo Aranzadi published in the Revista Internacional de los Estudios Vascos (International Journal of Basque Studies) in 1929, “Euskerikos Plant Names”, in which he recorded that Izaban was called “atabaloi” and “otsobaba” by Aralar.
It is also what we call “pork herb”, more commonly known as “ositxeka” (Sanicula europaea). With this there is also a mixture of dandruff or dandruff herb, which is said to exist; these two names are now called of another genus, the genus Symphytum. Both of them have bulbs in the subsoil, and the people of the urde, the pig and the boar, are avid bulb lovers. This is where the mixture can come from...
The term “pig turnbuckle” refers to beet, zuhain beet (Beta vulgaris var. the rapacea). Arbia (Brassica rapa subsp. rapa) because it is easier to make, it has always been a pig turnbuckle for pigs and mare, a particularly good forage. The name here tells the truth, it is not an understatement. I don’t know where the English word “pig field” (Lolium perenne) comes from; it seems to be from the north in the dictionary. Also in the north, the Cynodon dactylon is known as the “serrillar” and the “urdeextrem”. Both are very good grass.
Helianthus tuberosus is also known as a French potato or potato “pig potato”. I don’t know if that name refers to the French, or because even raw pigs eat their bulbs with pleasure.
Without knowing it, just in case you underestimate it, give the name “pork”, then the futures.
Udaberrian orain dela egun gutxi sartu gara eta intxaurrondoa dut maisu. Lasai sentitzen dut, konfiantzaz, bere prozesuan, ziklo berria hasten. Plan eta ohitura berriak hartu ditut apirilean, sasoitu naiz, bizitzan proiektu berriei heltzeko konfiantzaz, indarrez, sormen eta... [+]
Ohe beroan edo hotzean egiten da hobeto lo? Nik zalantzarik ez daukat: hotzean. Landare jaioberriek bero punttu bat nahiago dute, ordea. Udaberriko ekinozio garai hau aproposa da udako eta udazkeneko mokadu goxoak emango dizkiguten landareen haziak ereiteko.
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Itsasoan badira landareen itxura izan arren animalia harrapari diren izaki eder batzuk: anemonak. Kantauri itsasoan hainbat anemona espezie ditugun arren, bada bat, guztien artean bereziki erraz atzemateko aukera eskaintzen diguna: itsas-tomatea.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Sare sozialen kontra hitz egitea ondo dago, beno, nire inguruan ondo ikusia bezala dago sare sozialek dakartzaten kalteez eta txarkeriez aritzea; progre gelditzen da bat horrela jardunda, baina gaur alde hitz egin nahi dut. Ez ni optimista digitala nauzuelako, baizik eta sare... [+]
Bada Borda bat ilargian. Bai, bai, Borda izeneko krater bat badu ilargiak; talka krater edo astroblema bat da, ilargiaren ageriko aldean dago eta bere koordenadak 25º12’S 46º31’E dira; inguruan 11 krater satelite ditu. Akizen jaiotako Jean Charles Borda de... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ugaztunei eskainitako azken artikuluaren amaierako hitzak hurrengo animalia aurkezteko aitzakia paregabea dira. Bertan esaten genuen muturluzeak erreka “garbi eta txukunak” behar dituela, kutsadurarik gabeak baina elementu natural anitzekin. Animalia txiki horren... [+]
Mila milioika mintzo dira agintariak. CO2 isurketak konpentsatzeko neurri eraginkor gisa aurkeztuta, zuhaitz landaketei buruzko zifra alimaleak entzuten dira azken urteetan. Trantsiziorako bide interesgarria izan zitekeen, orain arteko oihanak zainduta eta bioaniztasuna... [+]
Kutsatzaile kimiko toxikoak hauteman dituzte Iratiko oihaneko liken eta goroldioetan. Ikerketan ondorioztatu dute kutsatzaile horietako batzuk inguruko hiriguneetatik iristen direla, beste batzuk nekazaritzan egiten diren erreketetatik, eta, azkenik, beste batzuk duela zenbait... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Antxoa, bokarta edo albokartia, gure arrain komertzialen artean txikiena, euskal kostaldera hurbildu da.
Magnoliak eleganteak dira. Dotoreak. Anddereak. Pontxoak. Apainak. Pimentak. Gurbilak. Ponposak, ponpoxearrenak. Ortiroak. Ia-ia fazazkoak, kriket eta kraket. Ez naiz harritzen, beren loraldien azpian lurrarekin urtzerainoko handitasunaren menpeko sentitzen naiz urtero.
Gaur abiatu da Bizi Baratzea Orrian kide egiteko kanpaina. Urtaro bakoitzean kaleratuko den aldizkari berezi honek Lurrari buruzko jakintza praktikoa eta gaurkotasuneko gaiak jorratuko ditu, formato oso berezian: poster handi bat izango du ardatz eta tolestu ahala beste... [+]