Trumonira ash and cure
- The whole year line is here. The half that remains a year will be cut and cut. It says, "San Juan larraka, marraka every year." Damaso Intza collected and published in Pamplona in 1974 in the book Euskal Eserak Zarrak of Naparrona, explains: "It says San Juan larraka when there is bad time in the sanjuanas, dark, fairly thick, it does not rain or go out, without there being too much wheat yet, all the exterior very late." This year has been a cry and also a lightning bolt, that is, a cloud or a thunder.
If the sound of thunder has come all year round, we will need trumoira or trumonira (Osmunda regalis) or anger. Xabier Laka Arrizubieta, from Ispaster, has reminded us very well the image of the trumoid as she says. Also called Doniane-ira, Jondoni Joane-iratze, Sanjuan-iratze, Sanjuan-garoa and Sanjuan-ira, you have to bless the day of the doniene to protect yourself from the storm and Azkue, Catholic priest, explains how to use it: “The hymn and the trumonira, blessed then, have been burned at the door of the dome of the tile during the days of trumon: those that we rattle a year in the others on the eve of doniane.” Laurel or laurel is Laurus nobilis.
To protect lobby orchards, cultivation fields, chamomiles, meadows, etc., besides time, it is customary to put bouquets of flowers, bundles of sanjuan. It is a selection of flowers to complete the bouquet in each house and region. Medicinal plants, rituals, simple, with optimal flowering at this time, each of them.
In lots, besides flowers, there are herbs and leaves. Very rarely, at the foot of the deck I have also seen heads of the plants, such as garlic (Allium sativum) and onion (Allium cepa) that can be picked up now. View photo of Ainara Riveras Irusta, of the festivities of San Juan de Goita in Mallabia.
The cult of the plants surrounding the summer solstice is very rich, and old; the cult of the nature of the mother’s mother, not like those other cults that do not lead us to the perdition, of money, of the gods… The plants hold us at least, without them we would not be.
The worship and goodbye of the plants will be old thing, the need for blessing would come later; the forced need, the duty of the dentist sect. It is common to place ash worms in the lobbies (Fraxinus excelsior), and it is well known that ash is one of the few plants that do not require the blessing of the sect, by nature blessed. That is why we will have among ourselves, along with the white majuelo (Crataegus monogyna), the most protective tree.
It also tells the cure of the Catholic sect of our country, which has placed branches of ash on the door of the cural house.
Udaberrian orain dela egun gutxi sartu gara eta intxaurrondoa dut maisu. Lasai sentitzen dut, konfiantzaz, bere prozesuan, ziklo berria hasten. Plan eta ohitura berriak hartu ditut apirilean, sasoitu naiz, bizitzan proiektu berriei heltzeko konfiantzaz, indarrez, sormen eta... [+]
Ohe beroan edo hotzean egiten da hobeto lo? Nik zalantzarik ez daukat: hotzean. Landare jaioberriek bero punttu bat nahiago dute, ordea. Udaberriko ekinozio garai hau aproposa da udako eta udazkeneko mokadu goxoak emango dizkiguten landareen haziak ereiteko.
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Itsasoan badira landareen itxura izan arren animalia harrapari diren izaki eder batzuk: anemonak. Kantauri itsasoan hainbat anemona espezie ditugun arren, bada bat, guztien artean bereziki erraz atzemateko aukera eskaintzen diguna: itsas-tomatea.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ugaztunei eskainitako azken artikuluaren amaierako hitzak hurrengo animalia aurkezteko aitzakia paregabea dira. Bertan esaten genuen muturluzeak erreka “garbi eta txukunak” behar dituela, kutsadurarik gabeak baina elementu natural anitzekin. Animalia txiki horren... [+]
Bada Borda bat ilargian. Bai, bai, Borda izeneko krater bat badu ilargiak; talka krater edo astroblema bat da, ilargiaren ageriko aldean dago eta bere koordenadak 25º12’S 46º31’E dira; inguruan 11 krater satelite ditu. Akizen jaiotako Jean Charles Borda de... [+]
Sare sozialen kontra hitz egitea ondo dago, beno, nire inguruan ondo ikusia bezala dago sare sozialek dakartzaten kalteez eta txarkeriez aritzea; progre gelditzen da bat horrela jardunda, baina gaur alde hitz egin nahi dut. Ez ni optimista digitala nauzuelako, baizik eta sare... [+]
Mila milioika mintzo dira agintariak. CO2 isurketak konpentsatzeko neurri eraginkor gisa aurkeztuta, zuhaitz landaketei buruzko zifra alimaleak entzuten dira azken urteetan. Trantsiziorako bide interesgarria izan zitekeen, orain arteko oihanak zainduta eta bioaniztasuna... [+]
Kutsatzaile kimiko toxikoak hauteman dituzte Iratiko oihaneko liken eta goroldioetan. Ikerketan ondorioztatu dute kutsatzaile horietako batzuk inguruko hiriguneetatik iristen direla, beste batzuk nekazaritzan egiten diren erreketetatik, eta, azkenik, beste batzuk duela zenbait... [+]
Magnoliak eleganteak dira. Dotoreak. Anddereak. Pontxoak. Apainak. Pimentak. Gurbilak. Ponposak, ponpoxearrenak. Ortiroak. Ia-ia fazazkoak, kriket eta kraket. Ez naiz harritzen, beren loraldien azpian lurrarekin urtzerainoko handitasunaren menpeko sentitzen naiz urtero.