ARGIA.eus

Egin ARGIAkoa
Oparitu ARGIA
Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia
asteartea 2024ko azaroaren 19an
Historia > Efemerideen kanala

Irungo gudua fase erabakigarrian sartu zen

Duela
88
urte

1936ko abuztuaren 19an,

Irungo gudua fase erabakigarrian sartu zen. Gipuzkoa errepublikaren alde mantentzea lortu zenetik, helburu estrategikoa zen hiria. Molak zutabe bat bidali zuen Nafarroatik bertara. Bidasoako frontean 6.000 bat soldadu zeuden aurrez aurre, 3.000 alde bakoitzean, baina errepublikarrak askoz okerrago armatuta. Karlistei aurre egiten laguntzeko, Okzitanian barrena Kataluniatik armaz beteriko tren bat bidali zuten, baina Frantziako agintariek geratuta eduki zuten, ezkertiarrak izan arren. Hilabetez eutsi zioten hiriari, frankistek bonbardatzen zuten bitartean. 18.500 biztanle izatetik, 7.700 izatera pasa zen Irun.

Iturria:

Mario Salegi, Morir en Irun. (Elkar).

Egun hau historian
1949Landetan sute erraldoia piztu zen
1957Francoren Azor itsasontziak bost lagun hil zituen Donostian
1936Federico García Lorca olerkari granadarra fusilatu zuten frankistek
1993Juan Calvo hil zen Arkautiko komisarian, Ertzaintzak torturatu ostean

Urte hau historian: < >
Berrienetik Zaharrenetik

1936-01-20
50 egunez luzatuko zen greba orokorra abiatu zuten Sirian, Frantziaren okupazioaren aurka
1936-01-29
Firestone fabrika okupatu eta beso erorien greba hasi zuten langileek Ohion, AEBetan
1936-02-28
Kanadan erretiratu egin zituzten Ottawara martxan joandako langileen buruzagien aurkako karguak
1936-05-28
35.000 langilek Parisko Renault lantegia okupatu zuten
1936-06-13
Besoa altxata keinu nazia egiteari uko egin zion August Landmesserrek, Hitler buru zuen ekitaldi batean
1936-06-28
AEBetako mugimendu anarkista gidatu zuen Berkman hil zen
1936-07-18
Estatu kolpe faxista eta hiru urteko gudaren hasiera Espainiako Estatuan
1936-07-21
Marina Ginestà militante antifaxistari argazki ikonikoa atera zioten
1936-07-22
Hegazkin frankistek Otxandio ametrailatu eta bonbardatu zuten Santamañak ospatzen ari zirela
1936-07-24
Bartzelonatik atera zen Durrutik gidatutako zutabea faxisten esku zen Zaragozarantz
1936-07-26
Hegazkin errepublikar batek Loiolako kuartela bonbardatu zuen Donostian
1936-07-28
Antifaxisten garaipena Donostian: militar kolpistak errendiarazi zituzten Loiolako kuartelean
1936-08-03
Jesse Owens atleta beltzak urrezko domina lortu zuen Hitlerren Berlingo Joko Olinpikoetan
1936-08-08
Frantziako Gobernuak Espainiako Estatuarekin zuen muga itxi zuen
1936-08-10
Camino Oskoz maistra iruindarra hil eta Urbasan amildegian behera jaurti zuten erreketeek
1936-08-11
Frankistek euskarazko liburuak erre zituzten Tolosako Plaza Zaharrean
1936-08-15
14 urteko Maravillas Lamberto hil zuten frankistek Larragan, taldean bortxatu ostean
1936-08-19
Irungo gudua fase erabakigarrian sartu zen
1936-08-19
Federico García Lorca olerkari granadarra fusilatu zuten frankistek
1936-08-23
52 preso errepublikar fusilatu zituzten frankistek Nafarroan, Cadreitako Valcalderan
1936-08-30
Juana Josefa Goñi eta bere sei seme-alaba Legarreko leizera jaurti zituzten, Gaztelun
1936-09-07
Tasmaniako azken tigrea edo otso marsupiala hil zen, Benjamin
1936-09-13
Elorrioko Felix Urtubi Erzilla hegazkin pilotua hil zen, frankisten aeroplano bati propio jota
1936-09-22
Bergara eta Deba erori ziren armada frankistaren eskuetan
1936-09-25
Eusko Jaurlaritzak Eusko Gudarostea osatu zuen armada frankistaren aurka borrokatzeko
1936-09-25
'Agur' hitza eta euskal kulturarekin loturiko edozein objektu debekatu zituen Lizarrako komandante militarrak
1936-09-26
Abiazio frankistak Bilbo bonbardatu zuen
1936-09-26
Frankistak sartu ziren Arrasaten
1936-10-02
Beren borondatearen kontra frankisten Sanjurjoren Tertzioan erreklutatutako ehunka ezkertiar espetxeratu zituzten Zaragozan
1936-10-17
'Aitzol' idazle, euskaltzale eta elizgizon abertzalea fusilatu zuten frankistek
1936-10-22
Bobby Seale jaio zen, Pantera Beltzen Alderdiaren sortzaileetako bat
1936-11-02
Armaz beterik iritsi zen Bilboko portura Andreev lurrunontzi sobietarra
1936-11-03
Iruñeko bi gazteri hamabi urteko kartzela zigorra ezarri zieten, soldadu bati deserta zezan aholkatu eta “abur” hitzarekin agurtzea egotzita
1936-11-13
Irlandar Brigadako 700 soldaduk frankistekin bat egin zuten
1936-11-15
Eusko Itsas Gudarostearen lehenbiziko borroka
1936-11-20
Buenaventura Durruti anarkista hil zen Madrilen
1936-12-05
Virgen del Carmen ontzi frankistaren eskifaia matxinatu eta ontzia Bilbora eraman arazi zuten
1936-12-20
Prim jeneral espainiarraren estatua eraitsi zuten Bartzelonan

Hilabete honetako urteurrenak:
|
Berrienetik Zaharrenetik

Duela
10
urte
2014-08-09
Poliziak 18 urteko Michael Brown hil zuen Fergusonen eta istilu handiak zabaldu ziren AEBetan
Duela
25
urte
1999-08-26
Txetxeniako bigarren guda hasi zen Errusiak herrialdearen inbasioa abiatu zuenean
Duela
25
urte
1999-08-20
'Giraldilla'-z mozorrotuta ekintza egin zuten Munduko Atletismo Txapelketaren inaugurazio ekitaldian
Duela
25
urte
1999-08-12
Nekazariek McDonald’s eraikina desegin zuten Frantziako Millaun
Duela
30
urte
1994-08-24
Pepe Rei kazetaria espetxeratu zuen Carlos Bueren epaileak
Duela
30
urte
1994-08-24
Filtroko sarraskia Uruguain, Poliziak bi pertsona hil zituen euskal iheslariren estradizioaren aurkako manifestazioan
Duela
30
urte
1994-08-05
Atxilotzeko agindua zuten bi intsumisok planto egin zuten Bilboko Gobernu Militarraren egoitzan
Duela
35
urte
1989-08-23
Bi milioi lituaniar, letoniar eta estoniarrek 675 km-ko giza katea egin zuten independentziaren alde
Duela
40
urte
1984-08-11
Poliziari Gipuzkoan telefonoak pintxatzen ez laguntzeko eskatu zien Telefónicako langileei CCOO sindikatuak
Duela
45
urte
1979-08-30
Pantera Beltzen jarraitzailea zen Jean Seberg aktore estatubatuarrak bere buruaz beste egin zuen
Duela
50
urte
1974-08-28
Garmendia eta Arruabarrena ETAko kideak tirokatu zituen Polizia frankistak bizkarretik Donostian
Duela
55
urte
1969-08-17
Woodstock musika jaialdi erraldoia amaitu zen New Yorkeko estatuan
Duela
55
urte
1969-08-03
Felix Arnaiz Maeso hil zuen tiroz Erromon Espainiako polizia batek
Duela
60
urte
1964-08-31
Txistua musika-tresna jotzeagatik, lau pertsonari isuna jarri zieten Sestaon
Duela
60
urte
1964-08-11
Franco diktadorearen aurkako atentatu saiakera
Duela
60
urte
1964-08-07
AEBetako Kongresuak Ipar Vietnamen aurka armada erabiltzea onartu zuen
Duela
65
urte
1959-08-25
Miles Davis musikaria jipoitu zuen Poliziak New Yorken
Duela
75
urte
1949-08-25
Landetako basoaren sutea itzaltzea lortu zuten azkenean
Duela
75
urte
1949-08-19
Landetan sute erraldoia piztu zen
Duela
80
urte
1944-08-24
Naziek okupatuta zuten Paris askatu zuten soldadu antifaxistek
Duela
80
urte
1944-08-22
30 maki espainiarrek, Frantziako erresistentziako lau kiderekin, 1.300 gizonez osatutako armada naziaren zutabea garaitu zuten
Duela
80
urte
1944-08-22
Maria Oneker sindikalista iraultzailea hil zuten naziek Varsovian, okupazioaren aurkako altxamenduan
Duela
80
urte
1944-08-14
Irma Bandera partisanoa hil zuten faxista italiarrek
Duela
80
urte
1944-08-10
Daniel Argote erresistentziako kide baionarra atxilotu eta exekutatu zuten naziek Orthezen
Duela
85
urte
1939-08-18
Hitlerren gobernuak desgaitasun larriren bat zuten haur jaioberriak hiltzeko programa abiatu zuen
Duela
90
urte
1934-08-07
Irungo pospologileek, guztiak emakumeak, grebara jo eta lantegia okupatu zuten
Duela
100
urte
1924-08-23
Madeleine Riffaud jaio zen, nazien aurkako erresistentziaren sinboloetako bat
Duela
120
urte
1904-08-18
Maria Magunazelaia Loroño jaio zen, Euskal Herriko lehenengotariko txirrindularia
Duela
120
urte
1904-08-14
Parisen Bastillako plaza gudu-zelai bihurtu zen apatxe taldeen eta Poliziaren artean
Duela
135
urte
1889-08-14
Londresko portuetako zamaketariek greba handia hasi zuten
Duela
150
urte
1874-08-27
Karlistek Iruñea setiatzeko posizioak hartu zituzten, Bigarren Guda Karlistan
Duela
185
urte
1839-08-31
Bergarako besarkada karlisten eta liberalen artean, euskaldunentzat beste traizio bat
Duela
220
urte
1804-08-18
Abandoko herritarrak batu zitzaizkien begoñarrei Zamakolada deituriko matxinadan
Duela
220
urte
1804-08-16
Zamakolada herri-altxamendua hasi zen Bilbo eta inguruetan, soldadutzaren aurka eta foruen alde
Duela
230
urte
1794-08-29
Eibar erre eta hamabi herritar hil zituen Armada frantsesak
Duela
230
urte
1794-08-14
Gipuzkoako Errepublika independentea eratzeko proposamena egin zuten Gipuzkoako Batzar Nagusiek
Duela
230
urte
1794-08-01
Donostiako alkate Mitxelena hiria inguratzen ari ziren tropa frantziarrekin harremanetan jarri zen errendizioa negoziatzeko
Duela
235
urte
1789-08-04
Ipar Euskal Herriko foruak deuseztatu zituen Frantziako Louis XVI erregeak