ARGIA.eus

Egin ARGIAkoa
Oparitu ARGIA
Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia
asteartea 2024ko azaroaren 19an
Historia > Efemerideen kanala

Estatu kolpe faxista eta hiru urteko gudaren hasiera Espainiako Estatuan

Duela
88
urte

1936ko uztailaren 18an,

Francisco Franco jenerala buruetako bat zela, estatu kolpea eman zuen Espainiako armadaren zati batek. Kolpeak porrot egin zuen, ez baitzuen egun gutxian boterea eskuratu, baina honen eraginez, langile mugimendua antolatu zen armak eskuratu eta lantegien nahiz lurren kontrola hartzeko, hiru urteko gerrari eta 40 urteko diktadura faxistari hasiera emanez. Euskararen eta euskaldunen aurkako jazarpena erabatekoa izan zen.

Egun hau historian
1961Maria Mercedes Antxeta venezuelarra atxilotu zuten frankistek Donostian, Meliton Manzanasek torturatuko zuen
1961ETA bere lehen ekintza handia egiten saiatu zen: soldadu frankista ohiak garraiatzen zituen tren bat bidetik ateratzea
1946Joseba Elosegik, lagun batzuekin batera, ikurriña jarri zuen Donostiako Artzai Onaren katedralaren puntan

Urte hau historian: < >
Berrienetik Zaharrenetik

1936-01-20
50 egunez luzatuko zen greba orokorra abiatu zuten Sirian, Frantziaren okupazioaren aurka
1936-01-29
Firestone fabrika okupatu eta beso erorien greba hasi zuten langileek Ohion, AEBetan
1936-02-28
Kanadan erretiratu egin zituzten Ottawara martxan joandako langileen buruzagien aurkako karguak
1936-05-28
35.000 langilek Parisko Renault lantegia okupatu zuten
1936-06-13
Besoa altxata keinu nazia egiteari uko egin zion August Landmesserrek, Hitler buru zuen ekitaldi batean
1936-06-28
AEBetako mugimendu anarkista gidatu zuen Berkman hil zen
1936-07-18
Estatu kolpe faxista eta hiru urteko gudaren hasiera Espainiako Estatuan
1936-07-21
Marina Ginestà militante antifaxistari argazki ikonikoa atera zioten
1936-07-22
Hegazkin frankistek Otxandio ametrailatu eta bonbardatu zuten Santamañak ospatzen ari zirela
1936-07-24
Bartzelonatik atera zen Durrutik gidatutako zutabea faxisten esku zen Zaragozarantz
1936-07-26
Hegazkin errepublikar batek Loiolako kuartela bonbardatu zuen Donostian
1936-07-28
Antifaxisten garaipena Donostian: militar kolpistak errendiarazi zituzten Loiolako kuartelean
1936-08-03
Jesse Owens atleta beltzak urrezko domina lortu zuen Hitlerren Berlingo Joko Olinpikoetan
1936-08-08
Frantziako Gobernuak Espainiako Estatuarekin zuen muga itxi zuen
1936-08-10
Camino Oskoz maistra iruindarra hil eta Urbasan amildegian behera jaurti zuten erreketeek
1936-08-11
Frankistek euskarazko liburuak erre zituzten Tolosako Plaza Zaharrean
1936-08-15
14 urteko Maravillas Lamberto hil zuten frankistek Larragan, taldean bortxatu ostean
1936-08-19
Irungo gudua fase erabakigarrian sartu zen
1936-08-19
Federico García Lorca olerkari granadarra fusilatu zuten frankistek
1936-08-23
52 preso errepublikar fusilatu zituzten frankistek Nafarroan, Cadreitako Valcalderan
1936-08-30
Juana Josefa Goñi eta bere sei seme-alaba Legarreko leizera jaurti zituzten, Gaztelun
1936-09-07
Tasmaniako azken tigrea edo otso marsupiala hil zen, Benjamin
1936-09-13
Elorrioko Felix Urtubi Erzilla hegazkin pilotua hil zen, frankisten aeroplano bati propio jota
1936-09-22
Bergara eta Deba erori ziren armada frankistaren eskuetan
1936-09-25
Eusko Jaurlaritzak Eusko Gudarostea osatu zuen armada frankistaren aurka borrokatzeko
1936-09-25
'Agur' hitza eta euskal kulturarekin loturiko edozein objektu debekatu zituen Lizarrako komandante militarrak
1936-09-26
Abiazio frankistak Bilbo bonbardatu zuen
1936-09-26
Frankistak sartu ziren Arrasaten
1936-10-02
Beren borondatearen kontra frankisten Sanjurjoren Tertzioan erreklutatutako ehunka ezkertiar espetxeratu zituzten Zaragozan
1936-10-17
'Aitzol' idazle, euskaltzale eta elizgizon abertzalea fusilatu zuten frankistek
1936-10-22
Bobby Seale jaio zen, Pantera Beltzen Alderdiaren sortzaileetako bat
1936-11-02
Armaz beterik iritsi zen Bilboko portura Andreev lurrunontzi sobietarra
1936-11-03
Iruñeko bi gazteri hamabi urteko kartzela zigorra ezarri zieten, soldadu bati deserta zezan aholkatu eta “abur” hitzarekin agurtzea egotzita
1936-11-13
Irlandar Brigadako 700 soldaduk frankistekin bat egin zuten
1936-11-15
Eusko Itsas Gudarostearen lehenbiziko borroka
1936-11-20
Buenaventura Durruti anarkista hil zen Madrilen
1936-12-05
Virgen del Carmen ontzi frankistaren eskifaia matxinatu eta ontzia Bilbora eraman arazi zuten
1936-12-20
Prim jeneral espainiarraren estatua eraitsi zuten Bartzelonan

Hilabete honetako urteurrenak:
|
Berrienetik Zaharrenetik

Duela
10
urte
2014-07-02
Israeldar kolono talde batek Mohammed Abu Khdeir bahitu zuen Ekialdeko Jerusalemen
Duela
20
urte
2004-07-25
Arto transgeniko lursail bat hondatu zuten 800 lagunek Menvillen, Frantzian
Duela
20
urte
2004-07-08
Oihane Errazkin euskal presoaren gorpua aurkitu zuten espetxean
Duela
25
urte
1999-07-22
Desastre hutsa izango zen Woodstock'99 jaialdia hasi zen New Yorken
Duela
30
urte
1994-07-27
Hegoafrikan Kevin Carter fotokazetariak bere buruaz beste egin zuen
Duela
30
urte
1994-07-14
Parabellum musika taldeak kontzertua eskaini zuen Barakaldoko auzitegi aurrean, Lino Prieto taldeko kide intsumisoak epaiketa zuen ordu berean
Duela
35
urte
1989-07-05
Oliver North AEBetako Etxe Zuriaren aholkulari ohia errudun jo zuten Iran-Contra kasuan
Duela
45
urte
1979-07-27
Marielle Franco jaio zen, ekintzaile feminista eta sozialista afro-brasildarra
Duela
45
urte
1979-07-20
Leonard Peltier preso indigenak espetxetik ihes egin zuen beste bi kiderekin batera, AEBetan
Duela
45
urte
1979-07-19
Nikaraguako Managua hiriburuan sartu zen FSLN gerrilla eta diktadura amaitu zuten
Duela
50
urte
1974-07-06
Atxilotua zegoen Jon Urzelai ETAko kidea askatu zuen komando batek Donostiako ospitaletik
Duela
55
urte
1969-07-20
Ilargira iritsi zen AEBen Apollo 11 espazio-ontzia
Duela
70
urte
1954-07-13
Frida Kahlo hil zen Mexiko Hirian
Duela
80
urte
1944-07-27
Florentino Goikoetxea Comète Sareko mugalaria nazien eskuetatik askatu zuen erresistentziak Baionan
Duela
80
urte
1944-07-22
Nazioarteko Diru Funtsa eta Munduko Bankua sortzea onartu zuten
Duela
80
urte
1944-07-20
Hitler hiltzen saiatu zen ofizial alemaniar bat
Duela
80
urte
1944-07-03
Minskeko ghettoa askatu zuen Armada Gorriak
Duela
90
urte
1934-07-05
San Frantziskoko poliziak bi langile hil zituen, AEBetan
Duela
110
urte
1914-07-28
I. Mundu Gerra hasi zen, Europako inperioen arteko liskarrek goia jo zutenean
Duela
115
urte
1909-07-31
Bartzelonako istiluak amaitu ziren, 'Aste tragikoaren' azken egunetan
Duela
130
urte
1894-07-14
Lehen ikurrina jarri zuten jendaurrean, Bilboko Euzkeldun Batzokijaren balkoian
Duela
185
urte
1839-07-02
53 afrikar matxinatu ziren 'La Amistad' itsasontzian, esklabo saltzeko Kubara zeramatzatela
Duela
230
urte
1794-07-27
Deportaturiko lapurtarrei beren etxeetara itzultzeko baimena eman zieten
Duela
230
urte
1794-07-24
Napoleonen tropak Baztanen bataila irabazi eta Hego Euskal Herrira sartu ziren, Konbentzio Gerran
Duela
235
urte
1789-07-01
Xabier Mina gerrillari nafarra jaio zen Otaon
Duela
415
urte
1609-07-02
De Lancre inkisidoreak “sorgin-ehiza” abiatu zuen Lapurdin