ARGIA.eus

Egin ARGIAkoa
Oparitu ARGIA
Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia
astelehena 2024ko abenduaren 30ean
Historia > Efemerideen kanala

Euskarazko testu luze zaharrena idatzi zuen Mexikoko inkisidore Zumarraga gotzainak, Etxeparek baino zortzi urte lehenago

Duela
487
urte

1537ko otsailaren 15ean,

Euskaraz idatzita dagoen eta ezagutzen den testu luzerik zaharrena idatzi zuen Zumarraga gotzainak, Bernat Etxepararen liburua baino zortzi urte lehenago. Durangarra jaiotzez, Mexikoko inkisidorea zen testu hori sinatu zuen unean eta 1547an Mexikoko lehen artzapezkiku izendatu zuten. Ez zuen erlijio kristautik gehiegi urruntzen zirenak sutan erretzeko gupidarik izan.

Enrique Otte-k aurkitu zuen 1979an, eta argitaratu. Gutunaren amaiera soilik dago euskaraz (ez osorik). Gaur egun arte ailegatu dena ez da 1537ko jatorrizkoa, ondoko kopia bat baizik.

Iturria:

Joxemiel Bidador, Klasiko bitxi, arront klasiko. (Pamiela). / Euskaltzaindia.

Egun hau historian
1898Maine guda-ontzi estatubatuarra lehertu zen Habanan eta AEBek Espainiari egotzi zioten "erasoa"
1941Tren istripu larria eragin zuen Zumaian haizete gogorrak
1990Eusko Legebiltzarrak autodeterminazio eskubidea aldarrikatu zuen
1999Öcalan kurdua atxilotu zuten CIA, Mosad eta Turkiako zerbitzu sekretuek Kenian
200325 milioi atera ziren kalera 100 herrialde baino gehiagotan, Iraken inbasioaren aurka

Urte hau historian: < >
Berrienetik Zaharrenetik

1537-02-15
Euskarazko testu luze zaharrena idatzi zuen Mexikoko inkisidore Zumarraga gotzainak, Etxeparek baino zortzi urte lehenago

Hilabete honetako urteurrenak:
|
Berrienetik Zaharrenetik

Duela
10
urte
2014-02-06
Hamabost pertsona hil zituen Poliziak Ceutako Tarajal hondartzan
Duela
25
urte
1999-02-15
Öcalan kurdua atxilotu zuten CIA, Mosad eta Turkiako zerbitzu sekretuek Kenian
Duela
25
urte
1999-02-07
Txernobyleko zentral nuklearra martxan jarriko zuela egin zuen mehatxu Ukrainako Gobernuak
Duela
30
urte
1994-02-25
Kolono israeldar batek sarraskia egin zuen Hebrongo Al-Ibrahimi meskitan, Palestinan
Duela
35
urte
1989-02-14
'Bertso satanikoak' nobelarengatik Salman Rushdie idazlea hiltzeko agindu zuen Jomeini iman iraniarrak
Duela
40
urte
1984-02-25
Eugenio Gutierrez Tigre hil zuen Idauze-Mendin GALek
Duela
40
urte
1984-02-16
Iñaki Ojeda hil zuen Espainiako Poliziak Barakaldon, bere errendizioa negoziatzen ari zela
Duela
40
urte
1984-02-08
Bixente Perurena Peru eta Angel Gurmindo Stein hil zituen Hendaian GALek
Duela
45
urte
1979-02-12
Munduko Klimaren Konferentzia bildu zen lehen aldiz, Genevan
Duela
45
urte
1979-02-03
Lemoiztik Ascó II zentral nuklearrera zihoan konboi bat geratzea lortu zuten ekologistek Tarragonan
Duela
45
urte
1979-02-03
100.000 emakume kalera atera ziren beren eskubideak murriztearen aurka Teheranen
Duela
55
urte
1969-02-04
Santa Agedako abesbatzek boikota egin zioten abesteari
Duela
55
urte
1969-02-04
Jasser Arafat hautatu zuten Palestinaren Askapen Erakundeko presidente
Duela
70
urte
1954-02-19
Socrates jaio zen, futbolari, mediku eta Brasilgo diktaduraren aurkako ekintzailea
Duela
70
urte
1954-02-11
LGBTI kolektiboko jende ugari hartuko zituen kontzentrazio eremua ireki zuten Kanariar Uharteetan
Duela
75
urte
1949-02-18
Haur austriar eta alemaniarrez betetako lehen trena atera zen Vienatik Euskal Herrira
Duela
80
urte
1944-02-09
Rukeli boxeolari ijitoa hil zuten naziek Neuengammeko kontzentrazio esparruan
Duela
85
urte
1939-02-24
“Beso erorien grebak” debekatu zituen AEBetako Auzitegi Gorenak
Duela
85
urte
1939-02-22
Antonio Machado poeta andaluziarra hil zen erbestera bidean
Duela
90
urte
1934-02-12
Austriako Guda Zibila gisa ere ezagutzen den sozialisten eta faxisten arteko borrokak hasi ziren
Duela
100
urte
1924-02-19
Amale Arzelus jaio zen Donostian, irratian euskaraz aritu zen lehen emakumea
Duela
105
urte
1919-02-05
Bartzelonako La Canadenca lantegian zortzi orduko lanaldiaren aldeko greba hasi zuten
Duela
110
urte
1914-02-20
Julia de Burgos idazlea jaio zen
Duela
115
urte
1909-02-17
Geronimo izenez bataiatu zuten apatxeen buruzagia hil zen 80 urterekin
Duela
150
urte
1874-02-21
Bilboko setioa hasi zuten Bigarren Karlistaldia izenez ezaguturiko guda zibilean
Duela
210
urte
1814-02-26
Donostiako Udalak debekatu egin zuen dantzaldiak, danbolinak eta demak antolatzea ihauterietan
Duela
230
urte
1794-02-19
Itsasuko 47 gaztek Frantziar armadatik desertatu eta Baztanera egin zuten ihes
Duela
245
urte
1779-02-14
Hawaiiarrek James Cook kolonizatzailea hil zuten
Duela
375
urte
1649-02-07
Monarkia abolitu eta Charles I.a erregeari burua moztu zioten Ingalaterran
Duela
415
urte
1609-02-13
Zugarramurdiko sei herritar galdekatu zituen Inkisizioak Logroñon
Duela
415
urte
1609-02-13
Inkisizioak Zugarramurdiko sei herritar interrogatu zituen Logroñon
Duela
500
urte
1524-02-27
Nafarroaren aldeko borrokalariak bakarrik geratu ziren Hondarribian, espainiarrek hiria setiatua zutela