ARGIA.eus

Egin ARGIAkoa
Oparitu ARGIA
Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia
larunbata 2024ko abenduaren 21ean
Historia > Efemerideen kanala

Altxamendu Espartakista hasi zen Berlinen, Errusiako Iraultzan inspiratuta

Duela
105
urte

1919ko urtarrilaren 05ean,

altxamendu Espartakista hasi zen Berlinen. Errusiako Iraultzan inspiratua, langile klaseak greba orokor iraultzailea deitu zuen eta zazpi egunez fabrikak eta hainbat puntu estrategiko okupatu zituzten, boterea eskuratzeko helburuarekin.

Gobernuan zegoen Alderdi Sozialdemokratak berehala erantzun zuen: Freikorp milizia antikomunistak baliatuz, langileak gogor zapaldu zituen. Errepresioak 5.000 hildako baino gehiago utzi zituen, tartean, Alderdi Komunistako Rosa Luxemburg eta Karl Liebtnecht, buruzagiak. Odol hotzean exekutatu zituzten.

Altxamendu Espartakistak huts egin arren, hurrengo hamarkadetan garrantzi handiko iraultza saiakera izan zen.

 

Egun hau historian
1960Quico Sabaté maki gerrillari antifrankista hil zuen Guardia Zibilak
1937Jostunen sindikatuko bost emakume hil zituzten falangistek Mallorcan
1942Tina Modotti hil zen Mexikon, argazkilari eta iraultzailea
1939Amelia Earthart ofizialki hiltzat jo zuten, Atlantikoa eta Pazifikoa zeharkatu zituen lehen emakumea

Urte hau historian: < >
Berrienetik Zaharrenetik

1919-01-01
Zeruko Argiaren lehen zenbakia argitaratu zuten
1919-01-05
Altxamendu Espartakista hasi zen Berlinen, Errusiako Iraultzan inspiratuta
1919-01-10
Bremengo Sobietar Errepublika aldarrikatu zuten Alemaniako langile kontseiluek eta Liga Espartakistak
1919-01-14
Rosa Luxemburgek bere azken artikulua argitaratu zuen, bere hilketaren bezperan
1919-01-15
Rosa Luxemburg eta Karl Liebknecht Alemaniako lider ezkertiar garrantzitsuenak hil zituzten
1919-01-16
Lege lehorra deiturikoa berretsi zuten AEBetan: debekatu egin zuten alkoholdun edariak produzitzea, salerostea eta garraiatzea
1919-01-24
Irlandako Monaghan hirian erizainek erietxea okupatu eta sobieta deklaratu zuten
1919-01-31
Glasgow-n istilu larriak, poliziak eraso egin zienean lanaldi laburragoen alde bilduta ziren 60.000 langileri
1919-02-05
Bartzelonako La Canadenca lantegian zortzi orduko lanaldiaren aldeko greba hasi zuten
1919-03-04
Kinmel Parkeko Matxinada hasi zen Galesko Abergele herrian
1919-04-10
Emiliano Zapata hil zuten Mexikon
1919-04-10
Irlandan Limerickeko Sobieta eratu zuten, moneta propioa inprimatuz eta premiazko produktuen prezioa ezarriz
1919-04-13
Soldadu britainiarrek jendetzari tiro egin eta 1.000 pertsonatik gora hil zituzten Indiako Amritsar hirian

Hilabete honetako urteurrenak:
|
Berrienetik Zaharrenetik

Duela
10
urte
2014-01-31
Ikasgaien laurdena gaztelaniaz irakatsi behar zutela agindu zuen Kataluniako Justizia Auzitegi Gorenak, ikasle bakar batek hala eskatzen bazuen
Duela
10
urte
2014-01-06
Goodyear lantegiko langileek enpresako bi exekutibori lantegitik irtetea galarazi zieten, Amiens hirian
Duela
15
urte
2009-01-24
Bere lehen drone erasoa agindu zuen AEBetako presidente Obamak eta hemezortzi zibil hil zituzten Pakistanen
Duela
15
urte
2009-01-17
Ertzaintza oldartu zen AHTren aurkako protestaren aurka, Urbinan
Duela
15
urte
2009-01-03
Antimilitaristen parodia batek gastu militarrerako diru gehiago jartzeko eskatu zien herritarrei Bilbon
Duela
25
urte
1999-01-30
'Gara' egunkariaren lehen zenbakia argitaratu zuten, milaka herritarrek akzioak erosi ostean
Duela
25
urte
1999-01-06
Errege Magoz mozorrotuta Espainiako Kongresuaren kanpoaldean kateatu ziren euskal presoen alde
Duela
30
urte
1994-01-11
Bertan behera utzi zuen Irlandako gobernuak Sinn Féineko eta IRAko kideak komunikabideetan azaltzeko zuten debekua
Duela
30
urte
1994-01-01
Chiapasen nekazari eta indigenak matxinatu egin ziren Mexikoko Gobernuaren aurka
Duela
35
urte
1989-01-22
Aljerreko negoziazio mahaia eratu zuten ETAk eta Espainiako Gobernuak
Duela
40
urte
1984-01-27
Etxetik bota zuten 78 urteko Martina Maritorena eta Gazteluko plazan kanpaldia abiatu zuen
Duela
40
urte
1984-01-21
Lurrik Gabeko Langileen Mugimendua sortu zuten Brasilen: MST
Duela
45
urte
1979-01-14
Lemoizko zentralaren kontrako kontzentrazioaren aurka oldartu zen Guardia Zibila Mungian
Duela
50
urte
1974-01-25
Eli Gallastegi 'Gudari' hil zen Donibane Lohizunen, politikari independentista sutsua
Duela
55
urte
1969-01-24
Francoren erregimenak salbuespen egoera ezarri zuen Espainiako Estatu osoan
Duela
55
urte
1969-01-19
Donostian San Sebastian bezpera ospatzeari boikota egin zioten
Duela
55
urte
1969-01-16
Bere buruari su eman zion Jan Palach gazteak Pragan, Sobietar Batasunak Txekoslovakia inbaditzearen aurka
Duela
55
urte
1969-01-07
Kanadako jatorrizko herrietako kideek beren lurraldea urperatuko zuen Manitoba Hydro enpresaren aurka protestak hasi zituzten
Duela
60
urte
1964-01-12
Zanzibarko iraultza piztu zen, Afrika ekialdean
Duela
65
urte
1959-01-08
Askatasunaren Karabana Habanan sartu zen, Fidel Castro buru zuela
Duela
65
urte
1959-01-01
Kubako iraultzak garaipena borobildu zuen Santiagon
Duela
80
urte
1944-01-26
Angela Davis jaio zen, ekintzaile ezkertiar, feminista eta afro-amerikarra
Duela
85
urte
1939-01-05
Amelia Earthart ofizialki hiltzat jo zuten, Atlantikoa eta Pazifikoa zeharkatu zituen lehen emakumea
Duela
90
urte
1934-01-18
Portugalen greba orokorra deitu zuten Salazar diktadorearen aurka
Duela
90
urte
1934-01-10
Naziek Herbehereetako Marinus van der Lubbe exekutatu zuten, Reichstagari su ematea egotzita
Duela
95
urte
1929-01-11
Zazpi orduko lan jardunaldia ezarri zuten Sobietar Batasunean
Duela
100
urte
1924-01-21
Lenin hil zen, Sobietar Batasunaren fundatzailea eta lehen gobernuburua
Duela
100
urte
1924-01-10
Eduardo Chillida jaio zen Donostian
Duela
100
urte
1924-01-03
Ulyana Gromova jaio zen, nazien aurkako erresistentziaren sinboloa Sobietar Batasunean
Duela
105
urte
1919-01-31
Glasgow-n istilu larriak, poliziak eraso egin zienean lanaldi laburragoen alde bilduta ziren 60.000 langileri
Duela
105
urte
1919-01-24
Irlandako Monaghan hirian erizainek erietxea okupatu eta sobieta deklaratu zuten
Duela
105
urte
1919-01-16
Lege lehorra deiturikoa berretsi zuten AEBetan: debekatu egin zuten alkoholdun edariak produzitzea, salerostea eta garraiatzea
Duela
105
urte
1919-01-15
Rosa Luxemburg eta Karl Liebknecht Alemaniako lider ezkertiar garrantzitsuenak hil zituzten
Duela
105
urte
1919-01-14
Rosa Luxemburgek bere azken artikulua argitaratu zuen, bere hilketaren bezperan
Duela
105
urte
1919-01-10
Bremengo Sobietar Errepublika aldarrikatu zuten Alemaniako langile kontseiluek eta Liga Espartakistak
Duela
105
urte
1919-01-05
Altxamendu Espartakista hasi zen Berlinen, Errusiako Iraultzan inspiratuta
Duela
105
urte
1919-01-01
Zeruko Argiaren lehen zenbakia argitaratu zuten
Duela
120
urte
1904-01-01
Bizkaiko meatzarien greba amaitu zen langileen garaipenarekin
Duela
125
urte
1899-01-06
Euskarazko lehen opera estreinatu zuten arrakasta handiz: Txanton Piperri
Duela
145
urte
1879-01-22
Hegoafrikan 20.000 zuluk armada britainiarraren kanpamentu bati eraso egin zioten, Islandlwana-ko guduan
Duela
150
urte
1874-01-13
New Yorkeko Poliziak eraso egin zion ordura arteko manifestaziorik handiena zen langabeen protestari
Duela
150
urte
1874-01-09
Jose de Amezola jaio zen Urkabustaizen, Joko Olinpikoetan domina irabazi zuen lehen euskal kirolaria
Duela
180
urte
1844-01-19
Tolosa Gipuzkoako hiriburu izendatu zuten errege dekretu bidez
Duela
230
urte
1794-01-11
Frantsesa izendatu zuten dokumentu ofizialetarako hizkuntza bakar
Duela
375
urte
1649-01-30
Ingalaterrako Carlos I erregeari burua moztu zioten
Duela
415
urte
1609-01-27
Lehen atxiloketak eta sorgin-ehizaren hasiera Zugarramurdin
Duela
425
urte
1599-01-22
Acoma herriaren aurkako sarraskia agindu zuen Mexikon gipuzkoar jatorriko konkistatzaile Juan Oñatek